همسایه در آغوش آمریکا!/ سیاست عراق بعد از انتخاب نخست وزیر جدید چیست؟

رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: پنجشنبه هفته گذشته عدنان الزرفی نخست وزیر موقت دولت عراق از سمت خود انصراف داد و با موافقت پارلمان، برهم صالح رئیس جمهور این کشور رئیس امنیت سابق عراق را مامور تشکیل کابینه دولت کرد. رئیس جمهوری عراق مارس گذشته پس از شکست احزاب شیعه این کشور در معرفی کاندیدایی برای نخست وزیری طی مهلت ۱۵ روزه تعیین شده عدنان الزرفی را مامور تشکیل کابینه کرده بود. 

به گفته برخی از منابع مصطفی الکاظمی نخست وزیر جدید عراق ارتباط مناسبی هم با ایران و هم با آمریکا دارد، اما او از سوی برخی از جریان‌های سیاسی درون کشور، مورد اتهام موارد متعددی از جمله دست داشتن در ترور سردار سلیمانی قرار دارد. هر چند که او مورد تایید نیروهای مردمی عراقی نیست، اما به عقیده برخی از کارشناسان اگر الکاظمی بتواند برخی از ماموریت‌ها مانند خروج نیروهای عراقی از خاک این کشور را به سرانجام برساند، می‌تواند برای ادامه دوران نخست وزیری خود امیدوار باشد.

نخست وزیری الکاظمی انتخاب میان بد و بدتر بود

حسن هانی زاده کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با ۲۴ می‌گوید: مصطفی الکاظمی که در گذشته ریاست سازمان اطلاعات عراق را برعهده داشت، یکی از نزدیکان حیدرالعبادی نخست وزیر سابق عراق است که حیدرالعبادی در زمان نخست وزیری خود و در سال ۲۰۱۶ الکاظمی را به عنوان رئیس سازمان اطلاعات عراق منصوب کرد. پس از چندماه خلاء سیاسی بعد از استعفای عادل عبدالمهدی و با وجود نگرانی از این که آمریکایی‌ها با این خلا دست به تحرک نظامی علیه نیرو‌های مردمی عراق بزنند، جریان‌های سیاسی و فراکسیون‌های پارلمان عراق میان عدنان الزرفی و مصطفی الکاظمی ناچار به انتخاب الکاظمی شدند. این انتخاب در واقع میان بد و بدتر است.

هانی زاده ادامه داد: انتخاب الکاظمی که مورد پذیرش برخی از گروه‌های سیاسی قرار گرفته، از سوی برخی از جنبش‌های جهادی عراق مثل حزب الله عراق به اتهامات بسیاری متهم شده است. مثل اینکه گفته می‌شود او در جریان ترور سردار سلیمانی و شهید ابومهدی المهندس قرار داشته و هماهنگی‌های مستقیم و غیر مستقیمی میان دستگاه‌های امنیتی عراق و نیرو‌های امریکایی برای ترور این دو سردار صورت داده است. یکی دیگر از اتهامات حزب الله عراق نسبت به الکاظمی این است که او در جریان سقوط رژیم بعث عراق در سال ۲۰۰۳، با کمک نیرو‌های آمریکایی ۵ میلیون سند فوق سری رژیم صدام را به آمریکا منتقل کرده است.

بیشتربخوانید: نام گزینه نخست‌وزیری عراق در پرونده ترور سردار سلیمانی

این کارشناس ادامه داد: اما به هر حال هم اکنون این ادعا در سطح اتهام‌زنی است و دلایل مستندی در این باره وجود ندارد. اما به هرصورت به دلیل شرایط موجود و بحران ویروس کرونا، وضعیت اقتصادی و کاهش قیمت نفت و همچنین احتمال بازگشت نیرو‌های داعش، جریان‌های سیاسی عراق با گزینه پیشنهادی رئیس جمهور این کشور یعنی برهم صالح که الکاظمی را به عنوان نخست وزیر پیشنهاد کرده، ناچار شدند تا این گزینه را بر الزرفی ترجیح دهند.

الکاظمی برای دوران گذارعراق انتخاب شده است

حسن هانی زاده با اشاره به تاثیر این انتخاب در حل بحران‌های عراق گفت: این اتفاق به ترکیب کابینه الکاظمی بستگی دارد و اینکه وزارت خانه‌های کلیدی را به دست چه کسانی می‌سپارد. اما به هرحال معتقدم که الکاظمی برای دوران گذار عراق انتخاب شده است و چندین ماموریت برعهده وی گذاشته شده است. مسئله اجرایی کردن مصوبه سال گذشته پارلمان عراق ناظر بر خروج نیرو‌های آمریکایی از خاک این کشور، برعهده الکاظمی است و اگر نتواند این مصوبه را عملیاتی کند، فراکسیون‌های پارلمان عراق در یکسال آینده حتما او را استیضاح خواهند کرد.

این کارشناس ادامه داد: موضوع دیگر تامین امنیت عراق، بازسازی اقتصادی عراق و همچنین اجرای انتخابات زودهنگام برای پارلمان عراق است که این چند ماموریت جزیی از وظایف نخست وزیر جدید این کشور است که اگر آن‌ها را اجرایی کند می‌تواند برای دوره بعدی هم انتخاب شود، اگرنه صرفا برای یک دوره گذار نخست وزیر خواهد بود.

ممکن است الکاظمی تحت تاثیر فشارهای آمریکا، رابطه خود با ایران را کاهش دهد 

هانی زاده با بیان اینکه انتخاب مردم عراق همواره برای ایران مورد احترام است، تصریح کرد: ایران هیچ‌گاه در فراکسیون‌های عراق دخالتی نداشته است، اما به هرحال از آنجایی که نخست وزیر اختیارات زیادی در دستگاه‌های اجرایی عراق دارد، می‌تواند در سیاست خارجی و اقتصادی ایران و عراق موثر باشد و به گونه‌ای رفتار کند که سطح روابط دو کشور به نقطه قابل اتکایی برسد. در غیر اینصورت ممکن است الکاظمی تحت تاثیر القائات حیدرالعبادی قرار بگیرد و این روابط را به سطح پایینی تنزل دهد. از سوی دیگر الکاظمی تحت فشار‌های آمریکا ممکن است روابط اقتصادی و سیاسی عراق با ایران را کاهش دهد که طبیعتا این مورد قبول جریان‌های سیاسی عراق نیست.

این کارشناس با اشاره به روابط خوب الکاظمی با آمریکایی‌ها گفت: بعد از شکست حزب بعث و فرار به خارج از عراق، او ارتباطات گسترده‌ای با آمریکایی‌ها داشته و طبیعتا به سفارت آمریکا نزدیک است. اما خارج از نگاه جریان‌های سیاسی نمی‌تواند با آمریکا ارتباط برقرار کند.

حسن هانی زاده ادامه داد: به نظر نمی‌رسد که وساطت و بهبود روابط میان ایران و آمریکا در دستور کار الکاظمی قرار داشته باشد. به هر حال این یک مسئله حاشیه‌ای است و اگر الکاظمی این توانایی را داشته باشد که میان دو کشور وساطت کند جریان‌های سیاسی مخالفتی نخواهند داشت.