عربستان تحت فشار ترامپ به کجا می‌رود؟

رویداد۲۴ المیادین نوشت: شروع خارج کردن موشک‌های پاتریوت و سربازان آمریکایی از عربستان سعودی، نشان دهنده تغییری بزرگ در «استراتژی شراکت» بین آمریکا و عربستان است که از زمان توافق بین روز ولت-عبدالعزیز، مبتنی بر حمایت در مقابل نفت بود.

در ادامه این مطلب آمده است: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا دوران ریاست خود را با باجگیری در مقابل حمایت اغاز کرد و همچنان به اظهارات صریح خود در این باره ادامه می‌دهد. اما اعلام دولت ایالات متحده در خصوص استقرار سامانه پاتریوت در مکان‌های دیگر و تفسیر این اقدام تحت عنوان کاهش تهدید ایران، شاخصی است که از عقب نشینی آمریکا از حمایت سعودی‌ها حکایت دارد و چه بسا تاکید پمپئو در مورد عقب نشینی نکردن، معنای عکس داده و دقیقا به مفهوم تاکید عقب نشینی از حمایت از سعودیهاست.

شاید ترامپ از تجربه‌های موفق باجگیری از عربستان و امارات، برای تعمیم این سیاست و استفاده از مترسک «حمایت» در مورد دولت‌های اروپایی و برخی دولت‌های آسیایی، نظیر کره جنوبی و ژاپن بهره ببرد.

ترامپ که به دنبال پیروزی در انتخابات است، برای تحقق این مهم، به حمایت شرکت‌های سهامی و بانک‌ها و شرکت‌های بزرگی نیاز دارد که در دوران بحران کرونا، آسیب دیده اند و ترامپ ناچار باید چک‌های رشوه هنگفتی را به آن‌ها بپردازد تا همچنان از حمایت آن‌ها برخوردار باشد. در این میان، وی هم پیمانان ثروتمند خود از جمله عربستان سعودی را منبع مالی خوبی برای پر کردن چالش‌های اقتصادی و در نهایت راضی کردن شرکت‌های مذکور می‌دانست.

رئیس جمهور ایالات متحده در نظر دارد تا فعالیت‌های اقتصادی در این کشور پس از چند ماه راه اندازی شود. اما حتی در صورت از سر گرفتن فعالیت‌های اقتصادی برای دو سال مداوم، اقتصاد ایالات متحده به این زودی به شرایط قبل از بحران کرونا باز نمی‌گردد.

در این حالت، نجات واقعی اقتصاد و شرکت‌های کوچک و متوسط دشوار می‌شود و امکان نجات صد‌ها میلیون نفری که تحت تاثیر کرونا بیکار شده اند، به این آسانی نخواهد بود.

این شرایط، احتمال درگیری جغرافیایی سیاسی و اقتصادی با چین را افزایش می‌دهد، چینی که قادر است آمریکا و اروپا را با کالا‌های خود غرق کند. علاوه بر اینکه روسیه هم می‌تواند به همراه هم پیمان چینی خود یک شکاف استراتژیک در اروپای غربی ایجاد کرده و بساط پیمان ناتوی آمریکایی-اروپایی را برچیند. همین مساله، دولت آمریکا را به سمت تجدید نظر در موضع گیری اش در قبال عربستان و دولت‌های خلیجی و گردش به سمت شرق، سوق می‌دهد.

---

بیشتر بخوانید: چرا آمریکا سامانه موشکی پاتریوت را از عربستان خارج کرد؟

---

اما تقویت حضور آمریکا در دریای جنوبی چین، به تدریج منجر به تغییر استراتژی «اژد‌های آرام»، از درگیری اقتصادی محض، به سمت درگیری جغرافیایی سیاسی می‌شود که در آن، از اسلحه هم استفاده می‌شود. در مقابل، به نظر می‌رسد پمپئو و باز‌های ترامپ، به تنش نظامی در اطراف روسیه و دریای بالتیک، اسکاندیناوی، لیتوانی، اوکراین و ... گرایش دارند.

رئیس جمهور روسیه تهدید به استفاده از قدرت اتمی، در پاسخ به موشک‌های آمریکایی میان برد می‌کند. از زمان خروج ترامپ از معاهده استقرار موشک‌ها که در سال ۱۹۸۷ امضا شد، پوتین معتقد است که روسیه در وارد آوردن ضربه اتمی، دست پیش دارد. از سال ۲۰۱۸ تا هفته گذشته، پوتین همواره تکرار می‌کرد که روسیه با موشک‌هایی که در نزدیکی ایالات متحده مستقر می‌کند، یا با موشک‌های اتمی سریع و جدید خود وارد مقابله می‌شود و یا از هر دو گزینه استفاده می‌کند.

در میان این متغیر‌های آمریکایی و بین المللی، عربستان سعودی اهمیت خود در «شراکت استراتژیک» با آمریکا را از دست می‌دهد، به این دلیل که نفت عربستان هم به زیانی برای نفت صخره‌ای امریکا تبدیل شده که باعث نگرانی شرکت‌های نفتی و کنگره ایالات متحده می‌شود.

این در حالی است که عربستانی که تکیه شدیدی به نفت خود داشته و درآمد حاصل از آن، اهمیت داخلی و منطقه‌ای زیادی برای سعودی‌ها دارد، اکنون درگیر یک بحران اقتصادی روز افزون است.

محمد الجدعان، وزیر اقتصاد و دارایی عربستان سعودی، تصریح کرده است که وام‌های عربستان از ۲۲۰ میلیارد دلار هم فراتر می‌رود، در حالی که صادرات نفت آن، به ۶۶.۷ میلیارد می‌رسد. در طول دو سال، شرکت‌های مهم سعودی، از جمله آرامکو، سابک، ارتباطات و پتروشیمی، خسارت‌های سنگینی دیدند و در ادامه، مسئولان سعودی ناقوس خطر را در مورد ورشکستگی شرکت‌های سعودی به صدا در آوردند.

رویا‌های بن سلمان در طرح «نیوم» با هزینه ۵۰۰ میلیارد دلار هم نقش بر آب شده است. اما تامین مالی جنگ یمن و خرید دوستی سیاسی با بن سلمان در داخل عربستان و منطقه، با در تلاش‌های ترامپ که برای سیطره بر آرامکو و سرمایه‌های سعودی در نیویورک عجله دارد، در تعارض است.

ممکن نیست بن سلمان پیش از غرق شدن در وام‌ها و نابود کردن انچه باقی مانده، از گزینه‌های کُشنده خود عقب نشینی کند. چرا که حاکمان بدوی و صحرانشین، یا می‌کشند و یا کشته می‌شوند.