کشف مرگبارترین خطر واکسن کرونا

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است هم اینک ۱۹۱ واکسن در کشور‌های مختلف در حال توسعه است. از این میان، نزدیک به ۴۰ واکسن در مرحله آزمایش انسانی و ۱۰ واکسن در مرحله پایانی قرار دارند. غول‌های داروسازی جهان ابراز امیدواری کرده‌اند بتوانند نسخه اولیه واکسن کرونا را اوایل سال ۲۰۲۱ به بازار عرضه کنند. با این حال، یافتن یک واکسن ایمن برای مقابله با کووید ۱۹ با چالش‌هایی رو به روست.

بر این اساس، دانشمندان آمریکایی اعلام کردند دستکم ۴ واکسن در حال توسعه برای مقابله با کرونا حاوی موادی است که می‌تواند خطر ابتلای افراد به ویروس اچ آی وی (ایدز) را افزایش دهد. یکی از این واکسن‌ها در ماه اوت دومین مرحله آزمایش های خود را طی کرد و هم اینک در حال طی کردن آخرین مرحله آزمایش در روسیه و پاکستان است.

بیشتر بخوانید: عدم دسترسی ۳ میلیارد نفر در جهان به واکسن کرونا

دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا که بیش از دو دهه است در حال تحقیق بر روی جلوگیری از ابتلا به ایدز هستند در پژوهش خود به آسیب زا بودن این واکسن‌ها پی بردند. این دانشمندان در تحقیقات خود برای یافتن واکسن ایدز به نتایج مشابه واکسن کرونا دست یافتند و افراد به جای آنکه در مقابل اچ آی وی مقاومت پیدا کنند، در مقابل آن آسیب پذیرتر شدند.

محققان تاکید دارند: واکسن برای رسیدن به نقطه مشخص در بدن نیازمند یک حامل است. هم اینک تعداد زیادی از واکسن‌های تولید شده برای کووید ۱۹ از حاملی به نام "آدنوویروس" استفاده کرده اند. «آدنوویروس‌ها»، ویروس‌های بدون غشا لیپیدی و دارای دی‌ان‌ای دو رشته‌ای خطی هستند که از طریق گیرنده‌های شیمیایی خود به سلول‌ها می‌چسبند و با اندوسیتوز وارد سلول‌ها می‌شوند. با این حال، ژنوم آدنوویروس‌ها در کروموزوم میزبان نفوذ نمی‌کند و فقط چرخه لیتیک رخ می‌دهد.

این ویروس‌ها اندازه‌ای متوسط (۹۰–۱۰۰ nm) دارند. بیش از ۵۷ سروتیپ از آدنوویروس‌ها در بدن انسان مشاهده شده‌ است که عامل برخی از عفونت‌های تنفسی و گوارشی در انسان هستند. این گروه مسئول ۲ تا ۵ درصد عفونت‌های تنفسی اطفال و بسیاری از موارد سرماخوردگی بزرگسالان هستند.

بسیاری از آدنوویروس‌ها بی خطر هستند و در نهایت باعث سرماخوردگی‌های مختصر می‌شوند. اما دستکم چهار واکسنی که هم اینک برای کرونا در حال توسعه است از نوع خاصی از این حامل به نام "آدنو ۵" استفاده کرده اند. یک دهه قبل دانشمندان از این آدنوویروس در تولید واکسن ایدز بهره بردند، اما شاهد آن بودند که این حامل باعث آسیب پذیری بیماران در مقابل اچ آی وی شد.

دانشمندان نگران هستند این حامل ممکن است بتواند ورود ویروس اچ آی وی را به سلول‌های بدن تسهیل کند.

آنتونی فائوچی، مدیر موسسه ملی بیماری‌های عفونی آمریکا در سال ۲۰۱۴ نسبت به استفاده از حامل آدنو ۵ در تولید واکسن ایدز هشدار داده بود. وی در این باره گفت: باید قبل از هرگونه اقدام برای تولید واکسن کرونا با کمک این حامل، ایمنی آن در نظر گرفته شود.

تاکنون مقامات سازمان جهانی بهداشت درباره خطر این حامل موضع گیری رسمی نکرده اند. با این حال، هر واکسن یا داروی جدیدی در نهایت برای توزیع در بازار باید به تایید دستکم یکی از سه مرجع اصلی دارویی جهان شامل سازمان جهانی بهداشت، سازمان غذا و داروی آمریکا و سازمان غذا و داروی اتحادیه اروپا برسد.