فرونشست زمین؛ همه استان‌ها به جز مازندران و گیلان در خطر هستند

رویداد۲۴ فرونشست زمین، ته‌نشین شدن تدریجی یا فرو رفتن ناگهانی سطح زمین به دلیل حرکت زیرسطحی مواد زمین عمدتاً ناشی از تراکم سیستم آبخوان، زهکشی و تجزیه خاک‌ های آلی، استخراج زیرزمینی، استخراج نفت و گاز، تراکم آبی، تراکم طبیعی است.

دو عامل تغییر اقلیم و مداخله انسان از مهم‌ترین عوامل فرونشست زمین در کشور هستند.

در طول دهه‌های گذشته، بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی به دلیل خشکسالی‌های دائمی به طور چشمگیری افزایش یافته و منجر به تخلیه آبخوان ها شده است.

استخراج بیش از حد آب‌های زیرزمینی یکی از علل اصلی فرونشست زمین است. فشاری که در برداشت از منابع آب زیر زمینی وارد می‌کنیم و از سوی دیگر قابلیت نشست زمین در آبخوان‌ها و سفره‌های آب زیر زمینی، برهم‌‌کنشی را ایجاد می‌کنند که موجب می‌شود نرخ نشست زمین، جابه‌جا و سال به سال متغیر شود.

فرونشست زمین بر این اساس، عمدتا در زمین‌های کشاورزی واقع در حاشیه شهرها و روستاها رخ داده است که از رسوبات یا خاک ریزدانه تشکیل شده‌اند.

مطالعات سازمان زمین‌شناسی نشان می‌دهد فرونشست در همه دشت‌های ایران که «دارای آب شیرین قابل برداشت هستند، وجود دارد» و دیگر دشتی در ایران وجود ندارد که از خطر فرونشست به دور باشد.

بیشتر بخوانید: فرونشست؛ بمب ساعتی ایران/ شهرهای مرکزی مناسب زندگی نیستند!

بر اساس آمارهای رسمی, در حال حاضر حدود 29 استان در معرض خطر فرونشست هستند و حدود 18 استان پرجمعیت به طور گسترده در حال فرونشست هستند و در نتیجه، به طور فزاینده‌ای در برابر سیل و حوادث طبیعی آسیب پذیر می‌شوند و همچنین خسارت‌های زیرساختی زیادی را متحمل می‌شوند.

به ترتیب استان‌های اصفهان، تهران، کرمان، خراسان رضوی، البرز، فارس، یزد، همدان، مرکزی، چهارمحال‌وبختیاری، آذربایجان شرقی، زنجان، قم، اردبیل، کردستان، آذربایجان غربی، خراسان شمالی و کرمانشاه بیشترین نرخ فرونشست را گزارش کردند. هم چنین تاکنون 110 نقطه و 44 منطقه در کشور از نظر فرونشست رصد شده است.

مطالعات سازمان زمین‌شناسی ایران نشان می‌دهد در میان تمام شهرها, تهران با بیشترین خطر فرونشست زمین مواجه است به طوری که برخی نقاط اطراف تهران سالیانه 25 سانتی‌متر فرونشست دارد؛ اما این فرونشست در تمام نقاط اطراف تهران یکدست نیست.

بر اساس همین مطالعات، فرونشست زمین در حاشیه جنوب غرب تهران در 10 سال گذشته تقریبا دو تا سه برابر شده است. این کلانشهر, خانه حدود 15 میلیون نفر است و در صورت بی‌توجهی مسئولین به ادامه روند فرونشت زمین در تهران, خسارت‌های زیرساختی جبران‌ناپذیری به این شهر تحمیل می‌شود.