آیا اختلال بنزینی درآمدی برای دولت داشت؟
رویداد۲۴ شایعاتی مبنی بر درآمدزایی دولت از اختلال در سامانه هوشمند سوخت و فروش بنزین به نرخ آزاد مطرح شده که باید دید دولت چقدر درآمد داشته است. در ابتدا این حمله بیشتر، اختلالی چند دقیقهای به نظر میرسید و آنهایی که به پمپبنزینها مراجعه کرده بودند، در انتظار ایستادند تا شاید دقایقی بعد سامانه وصل و کارت سوخت آنها فعال شود.
اما طولانیشدن موضوع، پای اختلال بنزین را به فضای مجازی کشاند. در اولین واکنش، نگرانیها نسبت به افزایش قیمت بنزین مطرح شد و این اختلال را پیشزمینهای برای تغییر قیمت اعلام میکردند.
جبران کسری بودجه
با گذشت چند ساعت و مشخص شدن حمله سایبری به سامانه هوشمند سوخت، اما شایعه دیگری قوت گرفت که احتمال استفاده از اختلال در سامانه، برای فروش بنزین آزاد و جبران کسری بودجه را مطرح میکرد. در پاسخ به این شایعات، شاید مراجعه به اعداد و ارقام مصرف بنزین در آن روزها بتواند کمک کند. ایرانیها در ۶ ماهه اول امسال، به طور میانگین روزانه ۸۵ میلیون لیتر بنزین مصرف کردهاند. به نظر میرسد این مصرف در پاییز نیز تقریبا ثابت بوده و در نهایت چند درصد بالا رفته باشد.
بیشتر بخوانید: سود ۱۵۰ میلیارد تومانی روزانه دولت از عرضه بنزین آزاد پس از اختلال سامانه سوخت
وضعیت آشفته در سوختگیری و عدم دسترسی مصرف کنندگان به بنزین سهمیهای باعث شده، فرضیههای مختلفی شکل بگیرد. تا حدی که بحثهایی هم درباره شائبه کمبود بنزین به دلیل صادرات مطرح شده است که البته با واکنش نمایندگان مجلس همراه شد؛ هادی بیگی نژاد نماینده ملایر و عضو کمیسیون انرژی مجلس در این باره گفته: «دشمنان در حال گسترش تفکر کمبود بنزین در کشور به دلیل صادرات بنزین به حزب الله و حماس هستند در حالی که این مسئله دروغ محض است. اولا که ما اصلا کمبود نداریم و دوما به آنها دائمی صادر نمیکنیم. هر موقع مازاد داشتیم نه تنها به حزب الله و حماس بلکه به کشورهای دیگر نیز صادر کردیم.»
به گزارش رویداد۲۴ فرضیهای که در بین مردم بیشتر از همه درباره آن صحبت میشود، منفعت دولت از قطع بنزین یارانهای است. فرضیهای که در صحبتهای هادی بیگینژاد نیز به آن اشاره شده که دولت به دنبال افزایش قیمت بنزین است. اگرچه این اتفاق باعث بروز اختلال گسترده در سیستم سوخترسانی کشور شده اما با نگاهی به آمار و ارقام ثبت شده در همین چند روز و همچینن وضعیت کسری بودجه دولت و مشکلات اقتصادی ناشی از آن، میتوان دریافت که این اتفاق ناخوشایند به نفع و سود دولت تمام شده است. بر همین اساس، وضعیت فعلی باعث شده این فرضیه شکل بگیرد که دولت از فرصت اختلال در سامانه سوختگیری استفاده کرده و به دنبال عادیسازی بنزین سه هزارتومانی در جامعه و حذف بنزین یارانهای است.
یک حساب سر انگشتی از حجم گردش مالی روزانه بنزین نشان میدهد، روزانه دستکم ۷۵ میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف میشود که سهم بنزین سهمیهای از آن حدود ۶۰ درصد و سهم بنزین آزاد بین ۳۵ تا ۴۰ درصد گزارش شده است. یعنی اگر تا هفته پیش گردش مالی سرانه بنزین مصرفی به نرخ آزاد حدود ۷۸ میلیارد تومان بود، اکنون با اختلال در عرضه بنزین یارانهای و اجبار مردم به دریافت بنزین آزاد، گردش مالی روزانه بنزین با نرخ آزاد به ۲۲۵ میلیارد تومان رسیده است.
یعنی از سهشنبه هفته پیش تاکنون که امکان عرضه بنزین سهمیهای وجود ندارد، حداقل روزانه ۱۵۰ میلیارد تومان بیشتر از قبل درآمد عاید وزارت نفت به عنوان متولی عرضه سوخت شده است. پس با این احتساب میتوان نتیجه گرفت، هر یک روز که بنزین سهمیهای در دسترس نباشد، از این محل دولت میتواند طی یک روز ۱۵۰ میلیارد تومان درآمد داشته باشد و حداقل ده روز آن معادل هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است.
حمله سایبری به سامانه هوشمند سوخت ظهر روز سه شنبه (۴ آبان ماه) رخ داد و سرانجام کل جایگاههای عرضه سوخت در سراسر کشور از سهشنبه (۱۱ آبان) به سامانه هوشمند سوخت متصل شدند و امکان عرضه بنزین و نفتگاز سهمیهای در همه جایگاههای کشور فراهم شد.
این در شرایطی بود که با توجه به قطع ارتباط سیستم ارتباطی جایگاههای عرضه سوخت با سامانه دیسپچینگ مرکزی، نیاز بود در این عملیات چند روزه به صورت تک به تک به همه جایگاهها مراجعه و بهمنظور اتصال ارتباط نازلها با دفتر جایگاه و پس از آن ارتباط دفتر جایگاه با ستاد شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی، نرمافزار در جایگاهها نصب شود که این کار نیازمند مراجعه گروههای مختلف عملیاتی به همه جایگاههای عرضه بود.