یارانه فوری در راه است +جزئیات

رویداد۲۴ آخرین وعده پرداخت یارانه نقدی جدید، مربوط به جلسه وزیر اقتصاد با برخی از اقتصاددانان اسلامی بود. جایی که احسان خاندوزی در آن صراحتا اعلام کرد هیچ راهکار فوری برای حل مشکلات اقتصادی وجود ندارد و تنها راهکار فوری که در کوتاه‌مدت وجود دارد، پرداخت یارانه نقدی است.

خاندوزی در این جلسه که در دانشگاه قم برگزار شد، گفته: برای حل مشکلات باید جامعه را برای تاب‌ّآوری و ثمر نشستن سیاست‌های اصلاحی آماده کرد و این زمان می‌طلبد. لذا جز پرداخت یارانه نقدی راهکار فوری نداریم! البته راهکارهای بلندمدت‌تر یکسال آینده ثمر می‌دهد.

اما نکته‌ای که مشخص است این است که دولت رئیسی طرح و برنامه‌ای برای حل مشکلات اقتصاد ایران ندارد و چهره‌های اقتصادی کابینه همه در تلاشند تا با پرداخت یارانه جدید، بخشی از مشکلات اقتصادی را برطرف کنند. اما حتی برای پرداخت یارانه هم نگاه واحد و یکسانی ندارند.

در مبارزات انتخاباتی، ابراهیم رئیسی وعده پرداخت یارانه‌ای را داده بود که گفته می‌شد باید از آذرماه ۱۴۰۰ پرداخت شود. وامی که مشخص شد بلاعوض نبوده و در قالب کارت اعتباری بوده و افراد پس از دریافت باید ماهانه اقساط آن را پرداخت می‌کردند.

کمی بعد در آبان ماه محسن رضایی، معاون اقتصادی دولت از خبر خوش آذرماه رونمایی کرد و بعدا مشخص شد که منظور او پرداخت یارانه جدیدی بوده که احتمالا در قالب یارانه بنزین پرداخت می‌شود. محسن رضایی گفته بود با پرداخت این یارانه، مجموع یارانه‌های دریافتی یک خانوار چهار نفره به ۸۰۰ هزار تومان می‌رسد. اما کمی بعد مشخص شد که احتمالا بخشی از این یارانه در قالب کارت اعتباری و برای خرید کالاهای اساسی است.

کمی بعدتر، نامه محرمانه‌ای با امضای معاونت اقتصادی رئیس جمهور (محسن رضایی) منتشر شد که از طرح تغییر سهمیه‌بندی بنزین خبر می‌داد. طرحی که می‌گفت بنزین بعد از این به جای خودرو به افراد پرداخت می‌شود. بعد از آن هم گفته شد هر کد ملی ماهانه ۱۵ تا ۲۰ لیتر بنزین ۱۵۰۰ تومانی دریافت می‌کند. یعنی هر کد ملی ماهانه ۳۰ هزار تومان یارانه می‌گیرد که می‌تواند از آن برای خرید بنزین استفاده کند و یا خرید‌های دیگر.

این طرح قرار است به صورت پایلوت در کیش و قشم اجرا شود و بعد به کل کشور تعمیم داده شود. اگرچه زمان اجرای آن هنوز مشخص نیست. اما از اوایل دی ماه زمزمه افزایش مبلغ یارانه نقدی دوباره شنیده شد. یارانه‌ای که مشخص نیست چه بود. اما وزارت اقتصاد و معاونت اقتصادی گفته بودند که این یارانه با یارانه معیشتی دی ماه واریز می‌شود. اما نشد.

حالا هم خاندوزی وعده پرداخت یارانه فوری را داده و گفته تنها راهکار دولت برای حل مشکلات همین است.

این در حالی است که نرخ تورم در ایران به ۴۳ درصد رسیده است و پرداخت چنین یارانه‌ای نمی‌تواند افزایش تورم و شکاف بین هزینه و درآمد خانوارها را پر کند. برای همین اقتصاددانان معتقدند که راهکار دولت باید بر کنترل نرخ تورم و افزایش قدرت خرید مردم متمرکز باشد نه فقط افزایش یارانه‌ها.

چون در اقتصادی با تورم ۴۳ درصدی، پرداخت یارانه‌ دردی را دوا نمی‌کند و تنها مانند مسکن موقتی است که خودش می‌تواند عامل مشکلات دیگری باشد.

از طرف دیگر، به نظر می‌رسد که پرداخت یارانه تنها ایده اقتصادی دولت جدید است. اما مشکل این است که دولت توان مالی پرداخت یارانه جدید را ندارد و یا در اجرا و تامین اعتبار آن با مشکلات جدی روبروست.

به خصوص که در لایحه بودجه مشخص است که دولت حتی توان پرداخت حقوق کارمندان خود را ندارند. حتی در این لایحه دولت این مجوز را داده که سازمان برنامه هر ماه -در صورت مشکل- حقوق کارمندان خود را از محل یارانه‌ها پرداخت کند و ظرف ۱۰ روز آن را برگرداند. از طرفی گفته شده که بخشی از اعتبار یارانه‌ها هم می‌تواند از محل تنخواه بانک مرکزی تامین شود.

این موارد نشان می‌دهد که دولت می‌خواهد یارانه بدهد اما نه اعتبار آن را دارد و نه توان اجرای طرح‌های مرتبط با آن را.