چرا از تاریکی می‌ترسید؟/همه دلایل یک دلهره تاریخی

مجله نیویورک برخی توضیحات علمی برای نیکتوفوبیا((nyctophobia یا ترس غیر منطقی از شب و تاریکی ارائه داده است. هزاران سال قبل تاریکی نمادی از خطر ، فعالیت شکارچیان و دوری از سرپناه و جامعه بود.

همچنین زمان شکار شیرها از ساعت 6 بعدازظهر به بعد بود و افراد به دلیل داشتن ترس ذاتی بیشتر ترجیح می‌دادند زمانی که ماه در آسمان کامل است از پناهگاه‌های خود بیرون بیایند.

غریزه حفاظت از خود در برابر حیوانات شکارچی و درنده در طول شبانه روز، به قرن‌ها پیش برمی‌گردد. همچنین در حدود یک قرن و نیم قبل ترس ذاتی از تاریکی سبب شد توماس ادیسون به فکر اختراع لامپ بیفتد. 

دلیل ترس ما از تاریکی این است که ما به درستی نمی‌دانیم که در یک فضای تاریک چه می‌گذرد زیرا ما موجوداتی هستیم که به قوه بصری خود اتکا داریم و در صورت دیده نشدن هر محیط و وجود تاریکی، ذهن ما به سمت خطرات محتمل سوق پیدا می‌کند.

البته، ترس بسیاری از افراد از تاریکی به دلیل تجربه‌هایی است که در کودکی داشته‌اند و یک پژوهش در بریتانیا نشان می‌دهد که 40 درصد از افرادی که از آنها درباره ترس از تاریکی سوال شده بود اذعان داشتند که بدون وجود نور و به همراه داشتن چراغ حتی از راه رفتن در اطراف منزل خود نیز می‌ترسند.

پژوهش دیگر که در دانشگاه رایرسون در تورنتو انجام شده نشان می‌دهد که تقریبا نیمی از پاسخ دهندگان اظهار کردند که ترس آنها از تاریکی منجر به مشکلات خواب شده است.

نکته جالب توجه این است که کالین کارنی استادیار رایرسون می‌گوید، بسیاری از مردم متوجه ترس خود از تاریکی نشده و اضطراب خود را به مسائل دیگری نسبت می‌دهند.

برخی افراد در تاریکی مطلق توانایی خوابیدن را نداشته و ذهن آنها دچار سرگردانی می‌شود و فکرهایی از قبیل وجود دزد در خانه آنها را آزار می‌دهد.

راه حل این موضوع قرار گرفتن در معرض تاریکی و یا رفتار درمانی شناختی است.

رفتار درمانی شناختی (Cognitive Behavioral Therapy) که به اختصار CBT نیز یاد می‌شود، یک رویکرد روان‌درمانی است، که احساسات ناکارآمد و رفتارها، فرایندها و مضامین شناختی ناسازگارانه را از طریق شماری از روش‌های سیستماتیک، صریح و هدف‌مدار نشانه می‌گیرد. نام این روش اشاره به رفتار درمانی، شناخت درمانی و به ترکیبی درمانی از این دو بر اساس اصول پایه و پژوهش‌های رفتاری و شناختی دارد.

در علم روانشناسی، مواجهه سازی نیز یکی از راه حل‌های برطرف شدن ترس افراد از تاریکی است.

نقش والدین نیز در برطرف شدن این ترس بسیار مهم بوده زیرا آنها با بردن کودک به محیط‌های تاریک و اطمینان خاطر دادن به آنها درباره عدم وجود خطرات مختلف می‌توانند به غلبه کودک بر این ترس کمک کنند.

این پژوهش در مجله PLoS ONE به چاپ رسیده است.