اجاره‌بها در یکسال ۱.۵ برابر شد
رویداد۲۴ طبق آمار مرکز آمار، ۲۴ میلیون و ۴۲۰ هزار نفر در ایران مستاجر هستند و این افراد در پاییز سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل، با رشد ۴۶ درصدی اجاره‌بها مواجه شده و از ناحیه تورم مسکن، ضربه سختی دریافت کرده‌اند. همزمان با نزدیک شدن به فصل تابستان بازار نقل و انتقال مسکن استجیاری همزمان با دما هوا گرم می‌شود و در این مدت مستاجران در همه شهر‌های کشور همواره اضطراب انعقاد قرارداد جدید اجاره‌بهای خود را دارند. در این راستا، بررسی دقیق و تحلیل بازار اجاره در خبرگزاری فارس در قالب سلسله گزارشاتی تحت عنوان «خانه به دوش» در دستور کار قرار گرفته و اولین گزارش این این مجموعه به مسئله رصد مستاجران در کشور می‌پردازد.
۲۴.۵ میلیون نفر مستاجر در کشور وجود دارد
طبق آمار بیش از ۳۷ درصد از خانواده‌های شهرنشین کشور، اجاره‌نشین هستند و هزینه اجاره‌بها بیشترین سهم را در سبد هزینه‌های آن‌ها دارد. این آمار در کلانشهرهای کشور از عدد ۳۷ درصد فراتر است و مطابق پایش انجام شده در تهران ۵۱ درصد خانواده‌ها مستاجر هستند. از سوی دیگر بررسی آمار اجاره‌نشینی و تطبیق آن با نیاز جدید مشخص می‌کند بیشتر از ۷۰ درصد تقاضای جدید بازار مسکن که عمدتا از زوج‌های جوان تشکیل شده‌اند، توان خرید یا ساخت مسکن را نداشته و مجبور به اجاره‌نشینی شده‌اند.
بر مبنای آمار به دست آمده از سرشماری سال ۱۳۹۵، تعداد خانواده ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار خانوار بوده است. بر اساس ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار خانوار ایرانی رسما مستاجر به حساب می‌آیند. با فرض تعداد اعضای هر خانواده شهری بر اساس بعد خانوار ارائه شده از سوی مرکز آمار، ۲۴ میلیون ۴۲۰ هزار نفر در ایران درگیر بازار اجاره هستند.
بیشتر بخوانید: تورم شدید اجاره‌بها در حومه پایتخت بدلیل افزایش قیمت‌ها در تهران
بر همین اساس، سهم هزینه مسکن در هزینه‌های خانوار‌های شهری برای دهک‌های متوسط به ۵۰ درصد رسیده است. به عبارت دیگر، از هر ۱ میلیون تومان هزینه خانوارها، ۵۰۰ هزار تومان مربوط به تامین اجاره‌بها است.
مستاجران آسیب‌پذیرترین قشر از ناحیه افزایش تورم هستند
با توجه به جزئیات آماری ارائه شده، مردم بسیاری درگیر بازار اجاره مسکن هستند و افزایش نرخ اجاره‌بها ضربه سنگینی به مردم وارد کرده است. در همین راستا، مهدی شجاعی، کارشناس حوزه مسکن در رابطه با فشار وارد شده به مردم از ناحیه افزایش اجاره‌بها به خبرنگار فارس، گفت: آسیب‌پذیرترین قشر ایران از تورم مستاجران هستند، زیرا بیشترین اثر در شاخص تورم از ناحیه مسکن است و این اثر به طور کامل در زندگی مستاجران تخلیه می‌شود.
این کارشناس مسکن گفت: حفظ مستاجران از تورم یکی از مهمترین تصمیمات دولت باید باشد، اما اهتمام به این مسئله ویژه نیست و مشخص نیست چه زمانی تصمیم اثرگذار برای کنترل بازار اجاره اخذ می‌شود.
رشد ۴۶ درصدی بهای اجار در یکسال
بر اساس آمار منتشر شده از بانک مرکزی، شاخص بهای اجاره مسکن در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۱ نسبت به سه ماه دوم همان سال ۱۶.۸ درصد افزایش را تجربه کرده است. این در حالیست که نرخ اجاره بها در سه ماهه دوم سال ۱۴۰۱ نسبت به سه ماهه قبل نیز ۱۲.۴ درصد رشد کرده بود. به عبارت دیگر از انتهای بهار سال ۱۴۰۱ تا انتهای پاییز همان سال نرخ اجاره بها ۲۹.۲ درصد رشد کرده است، در حالی که مصوبه افزایش سقف اجاره این رشد را تا حداکثر ۲۵ درصد تعیین کرده بود. به معنای دیگر این مصوبه به دلیل نداشتن ضمانت اجرایی مطمئن اثری در بازار نداشته است.
مشکل بیشتر در بازار اجاره زمانی مشخص می‌شود که میزان رشد اجاره‌بها در فصل پاییز سال ۱۴۰۱ را نسبت به فصل پاییز سال ۱۴۰۰، ۴۶ درصد افزایش را تجربه کرده است.
با توجه به آمار یاد شده، بیشتر از ۲۴ میلیون نفر در کشور ما وجود دارند که اگر فرضا ماهانه ۴ میلیون تومان برای اجاره مسکن در سال ۱۴۰۰ پرداخت می‌کردند، در سال گذشته با ۴۶ درصد افزایش اجاره بها مواجه شده‌اند و امسال هم نیز با مشکل گرانی اجاره‌بها مواجه خواهند بود و همین مسئله فشار ویژه‌ای به توان اقتصادی و معیشت خانواده وارد می‌کند.
بذارین یه توضیح بدم. من خودم صاحب ملکم و یه واحد دارم که اجاره میدم. سال قبل خرداد ماه این واحد را خریدم به ارزش یک میلیارد و ششصد. سیصد توی رهن بود. پس من یک میلیارد و سیصد پرداخت کردم و سند زدم. امسال قیمت اون ملک شده دومیلیارد و هشتصد. یعنی پول خودم دوبرابر شده و سودی هم که از رهن بردم، این بوده که برابر با نصف پول رهن هم به قیمت واحد اضافه شده. یعنی هم رهن گرفتم و هم برابر با نصف آن، به قیمت واحدم مضاف شده. اما این وسط چه اتفاقی افتاده؟ . در واقع من سود نکرده ام، چون فقط پولم به روز مانده. اما چه بلایی بر سر رهن مستاجر اومده.؟ در حقیقت ارزشش نسبت به پارسال نصف شده، این همان نصفی است که از پول او کم شده و به پول واحد من اضافه شده.
پس محض رضای خدا، از دو سر سود نبرید و هوای مستاجر را داشته باشید. به جان دخترم، من امسال با همان شرایط پارسال، واحد را به مستاجر دادم که کمی پس انداز بکند برای سال بعدش. شاد بمانید