مردی که از همه به شاه نزدیکتر بود!

رویداد۲۴-امير اسدالله علم نخست وزير پيشين، روز ۲۱ آبان ۱۳۴۵ توسط محمدرضا شاه به عنوان وزير دربار منصوب شد و تا مردادماه ۱۳۵۶ در اين سمت ماند. دوران وزارت دربار علم از چند جهت اهميت داشت. رقابت آشكار او با هويدا، دربار را به مركزى عليه دولت تبديل كرد و اين رابطه خصومت آميز در مناسبات دهه آخر سلطنت پهلوى اهميت ويژه اى يافت. بسيارى از مسائل مربوط به سياست خارجى، نفت و بازرگانى كشور از سوى شاه به علم ارجاع مى شد و گاه حتى بدون اطلاع دولت به انجام مى رسيد.
علاوه بر اين علم با نگاه سنتى كه به قدرت داشت اختلافات عجيبى با فرح و اطرافيانش پيدا كرد. تفريحات ويژه شاه با زنان و دختران جوان كه به كمك علم امكان پذير مى شد بر تنش رابطه ميان ملكه و وزير دربار مى افزود. پيشنهاد برگزارى جشن هاى ۲۵۰۰ ساله از سوى علم مطرح شد و مسئوليت تدارك و اجراى آن برعهده او قرار گرفت.

برگزارى اين جشن ها تأثير منفى زيادى بر افكار عمومى ايرانيان بر جاى گذاشت و از عوامل فرعى سقوط رژيم به حساب آمد. اما مهم تر از همه اينها، نقش عاطفى علم براى شاه و انرژى روانى اى بود كه شاه از علم دريافت مى كرد و پس از بركنارى او جايگزينى براى آن نيافت.

به نوشته ماروين زونيس در كتاب «شكست شاهانه» از ميان پنج تنى كه در مقاطع مختلف منبع عمده قدرت روانى شاه بودند (پدرش، مادرش، ارنست پرون، اشرف و علم)، «اسدالله علم از همه پايدارتر و تقريباً تا آخر كار همراه شاه بود... علم در سمت وزير دربار شاه توانست تقريباً تا آخر عمر خود - و نه تا پايان كار شاه- مايه تقويت روحى او باشد. كمى پيش از بروز قهر و خشونتى كه به انقلاب منجر شد، علم مرد. در آن زمان كه شاه بيش از هميشه به تقويت روانى «ديگران» نيازمند بود، ديگر كسى برايش نمانده بود. او ديگر كسى را نداشت، آنهم درست در زمانى كه ساير منابع تقويت روانى خود را از دست مى داد.»