آیا مصوبه شورای عالی فضای مجازی درباره ممنوعیت فیلترشکن الزام‌آور است؟

رویداد۲۴ شورای عالی فضای مجازی مصوبه جدیدی تحت عنوان «بررسی راهکار‌های افزایش میزان سهم ترافیک داخلی و مقابله با پالایش‌شکن‌ها»  صادر کرده و طی آن برای اولین بار، استفاده از فیلترشکن را به صورت رسمی ممنوع اعلام کرده است. بر اساس اساسنامه، شورای عالی فضای مجازی شأن قانونگذاری ندارد و وضع قوانین  برعهده مجلس شورای اسلامی است. 

شورای عالی فضای مجازی در مصوبه اخیر خود، صرفا اعلام کرده که استفاده از فیلترشکن ممنوع است، اما در مورد مجازات استفاده از فیلترشکن سکوت کرده است. عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در واکنش به پرسش خبرنگاران درباره این مصوبه گفته از این موضوع بی اطلاع است و آن را از صداوسیما شنیده است. او گفته «هنوز چیزی به ما ابلاغ نشده است.»

انجمن تجارت الکترونیک تهران  در گزارشی که در تیر ماه سال جاری از وضعیت اینترنت منتشر کرد، اعلام کرد که ۹۶ درصد از مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند.در حال حاضر همه شبکه‌های اجتماعی پرکاربرد خارجی، از جمله تلگرام، اینستاگرام، توییتر، واتس‌اپ و فیس بوک همگی فیلتر هستند و شهروندان برای دسترسی به این شبکه‌های اجتماعی از فیلترشکن‌های رایگان یا پولی استفاده می‌کنند.

کامبیز نوروزی وکیل و حقوقدان درباره مصوبه شورای عالی فضای مجازی و وجاهت قانونی آن با رویداد۲۴ گفت‌وگو کرده است. او معتقد است شورای عالی فضای مجازی اجازه قانون‌گذاری ندارد و در نتیجه این مصوبه غیرقانونی است.

بخش‌های مهم این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید؛

شورای عالی فضای مجازی شأن قانون‌گذاری ندارد

*شورای عالی فضای مجازی اساسا صلاحیت قانون‌گذاری ندارد و مجاز به وضع مقرراتی که برای همه مردم لازم الاتباع باشد، نیست. تنها مجلس، حق قانون‌گذاری دارد. متاسفانه شورای عالی فضای مجازی از حدود اختیاراتی که دارد، تجاوز می‌کند و دستورالعمل‌هایی صادر می‌کند که به لحاظ قانونی برای مردم الزام آور نیست.

*در مصوبه اخیری که این شورا وضع کرده، استفاده از فیلترشکن جرم‌انگاری نشده است، بلکه صرفا اعلام شده که استفاده از از فلیترشکن ممنوع است. قاعده کلی این است که تنها قانون می‌تواند عملی را جرم‌انگاری کند.

*شورای عالی فضای مجازی مطلقا اجازه قانون‌گذاری ندارد و حتی این اجازه را هم ندارد که عملی را ممنوع اعلام کند. 

*از آنجایی که شورای عالی فضای مجازی شأن قانون‌گذاری ندارد، این مصوبه دارای ایراد و اشتباه است. البته باید بدانید هر ممنوعیتی هم جرم نیست. در قانون مجازات اسلامی آمده است که جرم یعنی فعل یا ترک فعلی که قانون برای آن مجازاتی تعیین کرده باشد. شورای عالی فضای مجازی در این مصوبه گفته استفاده از فیلترشکن ممنوع است و این به معنای جرم بودن چنین عملی نیست.

بیشتر بخوانید:

پشت پرده سیاست فیلترینگ و فروش فیلترشکن

آیا تلگرام طلایی و نمونه‌های مشابه آن ابزار جاسوسی هستند؟ /هر آنچه درباره مصوبه جدید شورای عالی فضای مجازی باید بدانید

تجربه نشان می‌دهد توانایی مسدود کردن اینترنت وجود ندارد

*مشخص نیست چرا سیاستگذاران حوزه اینترنت در کشور، قادر به عبرت گرفتن از تجربه خودشان نیستند. سالهاست که گفته می شود استفاده از فیلترشکن ممنوع است، اما همزمان همه مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند. تجربه ربع قرن اخیر نشان می‌دهد، توانایی بستن کامل اینترنت و ممانعت مردم از دسترسی به اطلاعات و شبکه‌های اجتماعی وجود ندارد. چنین کاری با قانون و حق اساسی مردم هم مغایرت دارد.

*مصوبه شورای عالی فضای مجازی اجرایی نیست، اما نکته مهم این است که نهاد‌های مختلف تلاش می‌کنند تا دسترسی مردم به شبکه‌های اجتماعی را مسدود کنند. حتی طرح «صیانت» در مجلس هم با همین هدف بود، اما به نتیجه نرسید؛ عملا در این قبیل تلاش‌ها، به جایی نمی‌رسد.

با قوانین فاقد مقبولیت مردمی، ساحت قانون لطمه می‌بیند

*هر شهروندی که از تلگرام، واتس اپ، اینستاگرام و توییتر استفاده می‌کنند، به فیلترشکن دسترسی دارد. متاسفانه جریان سیاست‌گذاری در کشور غلط است. آنها سیاست‌هایی را وضع می‌کنند که به هیچ عنوان مورد قبول مردم نیست. در نتیجه نه تنها مردم این قوانین را رعایت نمی‌کنند.بلکه کاری می‌کنند که مردم اقدام غیرقانونی انجام دهند و به این ترتیب این آقایان به ساحت قانون هم لطمه وارد می‌کنند.

*وضع مقررات در ایران، تابع منافع عمومی و خواست ملی نیست. سال‌هاست که در ایران وضع قانون تابع منافع یک گروه خاص و محدود است که می‌خواهند سلیقه‌ خودشان را که مبنای شرعی و حقوقی ندارد، به مردم تحمیل کنن؛ از حجاب گرفته تا اینترنت. مقررات بر اساس سلیقه‌ گروه‌های کوچک قدرت وضع می‌شود و از همین رو، با شرایط مردم ناسازگار است و مردم آن را نمی‌پذیرند.