معمای مهاجرت و تغییر کشور دونده ایرانی | چطور شانس دو طلای قطعی پارالمپیک را به ترک‌ها دادیم؟
رویداد ۲۴ | علی ولی‌اللهی: مهاجرت یا پناهندگی ورزشکاران ایران تبدیل به اتفاقی روزمره شده است. همین حالا در تیم پناهندگان المپیک ۱۴ ایرانی حضور دارند. همینطور ایرانیان زیادی زیر پرچم سایر کشورها در حال رقابت هستند. سجاد هاشمی آهنگری هم یکی از این ورزشکاران است که یک ماه بعد در پارالمپیک پاریس با پرچم ترکیه رقابت خواهد کرد منتها با دو تفاوت مهم؛ اول مهاجرت بی‌سروصدا و دیگری تغییر هویت.
اردیبهشت امسال رکورد دوی ۱۰۰متر نابینایان و کم‌بینایان پارالمپیک توسط دونده‌ای به نام سرکان ییلدریم که زیر پرچم ترکیه مسابقه می‌داد شکسته شد. با این حال چهره سرکان برای ایرانی‌ها مخصوصا دنبال‌کنندگان رشته دوومیدانی بسیار آشنا به نظر می‌رسید. آنها متوجه شدند سرکان همان سجاد هاشمی آهنگری است که سالها در مسابقات مختلف دوومیدانی از المپیک و جهانی گرفته تا بازی‌های آسیایی با پرچم ایران و به عنوان یک ورزشکار بدون معلولیت شرکت کرده بود. آخرینش سال ۲۰۲۱ که سجاد در ترکیه مدال نقره به دست آورد و رکورد جدیدی به جا گذاشت. پس او در مسابقات نابینایان و کم‌بینایان چه کار می‌کرد؟ آن هم زیر پرچم ترکیه؟ اصلاً او کی مهاجرت کرده بود؟
سجاد هاشمی دونده سابق دوهای سرعت ایران متولد سال ۱۳۷۰ در تبریز است. او از سال ۲۰۰۷ در رده‌های سنی ملی‌پوش شد و در سال ۲۰۱۰ به تیم بزرگسالان پیوست و تا سال ۲۰۲۱ که آخرین حضورش را در تیم ملی بزرگسالان تجربه کرد ملی‌پوش ماند. عنوان‌دار آسیا و ارتش‌های جهان حتی در المپیک 2012 هم با پرچم ایران حاضر بود.
در همین رابطه چندی پیش یکی از رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور (رادیو فردا) گزارشی پیرامون وضعیت سجاد هاشمی یا به عبارت دیگر سرکان ییلدریم منتشر کرد. هاشمی زیر پست مربوط به این گزارش که ابهاماتی در مورد مهاجرت و معلولیت او مطرح کرده بود کامنتی با این مضمون گذاشت: «من یک ورزشکار اهل تبریز هستم که بنا به دلایل شخصی امروز برای کشور ترکیه در مسابقات حاضر می‌شوم. با توجه به قانون کشور ترکیه افراد دوتابعیتی می‌توانند نام جدیدی برای خود انتخاب کنند. اگر به گذشته خود اشاره‌ای نکردم تنها دلیلش این بود که مخاطب شرایط ورزشی امروز من مربوط به مردم کشور ترکیه است.»
جمله‌ای که سجاد هاشمی گفته است «شرایط ورزشی امروز من مربوط به کشور ترکیه می‌شود» به طور کامل در مصاحبه‌های دو سال گذشته او با رسانه‌های ترکیه به چشم می‌آید. به این معنا که سجاد یا همان سرکان جوری صحبت می‌کند که انگار از ابتدا شهروند ترکیه بوده است. او در یکی از مصاحبه‌هایش بعد از کسب نشان طلا با پرچم کشور ترکیه گفته است این مدال برای من نیست و برای ملت ترکیه است. سجاد در همین مصاحبه عنوان کرده است: «روزهای بسیار سختی را پشت سر گذاشتم. پس از معاینه پزشکی در ایتالیا در مسابقاتی که شرکت کردم ۲ مدال طلا کسب کردم تا سهمیه مسابقات جهانی ژاپن را کسب کنم. من در مسابقات جهانی در واقع دونده ۴۰۰ متر بودم، ۴۰۰ متر تمرین می‌کردم، اما ۱۰۰ متر هم شانس داشتم. اولین مسابقه من مسابقه ۱۰۰ متر بود و استرس زیادی را تجربه کردم. البته انتظار مدال طلا از من نمی‌رفت. وقتی که از خط پایان به بهترین شکل ممکن گذشتم بسیار خوشحال شدم. من نماینده ملت خودم بودم.»
آیهان ییلدریم رئیس فدراسیون نابینایان و کم‌بینایان ترکیه که از حضور سجاد در کشورش بسیار خوشحال است گفته امیدوارم با دو مدال طلا در پارالمپیک پاریس شادی برای کشورمان به ارمغان بیاید.
با توجه به رکوردشکنی سجاد در پارادوومیدانی و پیشینه او در مسابقات ورزشکاران بدون معلولیت به نظر می‌رسد باید دو طلای پارالمپیک پاریس را برای این ورزشکار کنار گذاشت. او که در همان کامنت برای رسانه فارسی زبان خارج از کشور نوشته: «از سال ۸۶ دارای معلولیت چشمی هستم اما ترجیح دادم به خاطر شرایط رکوردهایم در بین ورزشکاران عادی مسابقه دهم و از سال ۹۶ نیز دارای کارت معلولیت با درجۀ نسبتاً شدید در ایران هستم. نابنیای مطلق نیستم و بعد از تأیید کم‌بینایی‌ام از سوی کمیسیون پزشکی جهانی مجوز حضور در مسابقات را دریافت کردم.»
مهاجرت سجاد هاشمی با این وضعیت سوالات زیادی را به وجود آورده است: آیا او واقعا مشکل بینایی دارد؟ چرا بعد از تصمیم به شرکت در مسابقات نابینایان و کم‌بینایان راهی ترکیه شد؟ چرا در تیم‌های پارادوومیدانی ایران به کارش ادامه نداد؟ چطور شد که ورزش ایران شانس کسب دو نشان طلای پارالمپیک را به راحتی تقدیم کشور همسایه کرد؟
برای فهمیدن این موضوع با برخی مقامات فدراسیون دوومیدانی، فدراسیون نابینایان و کم‌بینایان و افراد مطلع دیگر تماس گرفتم و تا حدودی متوجه شدم که ماجرا از چه قرار بوده است.
طبق اطلاعات به دست آمده سجاد هاشمی آهنگری سالها با «لنز پزشکی» در مسابقات دوومیدانی حضور پیدا می‌کرد تا اینکه تصمیم گرفت بدون لنز در مسابقات دوومیدانی نابینایان و کم‌بینایان شرکت کند. بینایی سجاد بدون لنز بسیار ضعیف است. یک فرد مطلع به خبرنگار رویداد ۲۴ گفت وقتی سجاد تصمیم گرفت وارد مسابقات پارادوومیدانی شود یکی از مسوولان ورزشی استان آذربایجان شرقی اجازه حضور او در مسابقات را نداد. با اینکه او توسط پزشک متخصص معاینه و مشکل بینایی او بدون لنز تایید شده بود.
محمدرضا مظلومی رئیس فدراسیون نابینایان و کم‌بینایان توضیحات بیشتری در مورد سجاد هاشمی آهنگری به رویداد ۲۴ ارائه داد. این مقام مسوول در این رابطه اظهار داشت: «سجاد سه ماه پیش در ژاپن برای ترکیه دو نشان طلا به دست آورد و در پاریس هم برای ترکیه خواهد دوید.»
مظلومی در پاسخ به این سوال که آیا سجاد واقعا مشکل بینایی دارد؟ گفت: «مشکل داشت اما لنز استفاده می‌کرد. بدون لنز توانست کلاس بگیرد. وقتی کلاس به او دادند طبیعتا شرایط را داشته است.»
مظلومی در توضیح مفهوم کلاس گرفتن گفت: «وقتی ورزشکاران نابینا یا کم‌بینا وارد مسابقات ما می‌شوند توسط دکتر متخصص چشم‌پزشک معاینه می‌شوند. 20 روز قبل از اعزام باید مدارک این ورزشکاران را در سیستم بارگذاری کنیم. مدارک فیزیکی هم باید همراهمان باشد. آنجا باز توسط سه دکتر دیگر معاینه می‌شوند. در این صورت کلاس می‌دهند.»
از مظلومی پرسیدیم آیا سجاد قبل از رفتن با شما صحبتی نکرد؟ برای اینکه در ایران بماند و بدود؟ مظلومی جواب داد: «با ما صحبت شد. بنا شد بیاید برویم کلاس بگیریم. منتها در داخل برای او بسیار حاشیه درست کردند. او را متهم کردند که می‌خواهد از این موقعیت استفاده کند. آن طرف به او پاداش‌های خوبی پیشنهاد دادند. رفت از سازمان‌های جهانی کلاس گرفت و الان هم شده ورزشکار این کشور. او دو طلای قطعی در پارالمپیک به دست خواهد آورد که برای کشور ترکیه خواهد بود.»
مظلومی در رابطه با حواشی شکل گرفته گفت: «وقتی پزشکان تایید می‌کنند دیگر ما نمی‌توانیم بگوییم ما می‌دانیم و دکترها نمی‌دانند. اما در ایران بلافاصله همه تبدیل می‌شوند به پزشک و اظهار نظر می‌کنند. یک بار یکی از مسوولان به من گفت فلان ورزشکار شما بیناست. به او گفتم اگر شما تشخیص می‌دهی بیناست از این به بعد ورزشکاران را بفرستم پیش شما معاینه کنی! دکتر تعریف دارد. دکتر بر اساس معاینه کلاس می‌دهد. در ایران بیشتر از اینکه دنیا روی ما زوم کند، خودمان روی خودمان زوم می‌کنیم و حاشیه می‌سازیم. این آقا هم دید اگر بیاید با آن سابقه در ایران و در بخش نابینایان و کم‌بینایان بدود آنقدر اینور و آنور برایش می‌زنند که ترجیح داد برود ترکیه؛ هم جایزه خوب بگیرد هم راحت باشد.»
مظلومی در ادامه صحبت‌هایش تایید کرد که سجاد هاشمی دوست داشت در ایران بماند و برای ایران بدود اما با حاشیه‌هایی که ساختند این اتفاق رخ نداد.
رئیس فدراسیون نابینایان و کم‌بینایان در پاسخ به این سوال که چه کسانی حاشیه ساختند گفت: «افراد همشهری‌اش. آدم‌هایی که دوست ندارند اتفاقات خوب برای فدراسیون یا ایران بیفتد. گفتند او گواهینامه دارد. همان حرف‌هایی که در مورد وحید نوری جودو کار هم گفتند. در حالی که خیلی‌ها با لنز گواهینامه گرفتند و مشکلی هم ندارند. اما همه ما در ایران کارشناس چشم هستیم. شما دیدید بعد از موفقیت ما در توکیو و هانگژو آمدند و در برخی برنامه‌های صداوسیما گفتند آقا! نابینا بینا شد! فدراسیون ما نابینایان و کم‌بینایان است. تشخیص این هم با پزشک است. هر ورزشکاری از ایران بخواهد اعزام شود باید تحت معاینه پزشکان متخصص قرار بگیرد. اما متاسفانه برخی بخل و کینه دارند.»
وحید نوری جودوکار پارالمپیکی کشورمان است که در توکیو موفق به کسب نشان طلا شد اما مدتی بعد برخی رسانه‌ها نوشتند او مشکل بینایی ندارد و حتی گواهینامه هم گرفته است. این مساله حاشیه‌های زیادی برای نوری به وجود آورد. در نهایت امسال نوری از سوی فدراسیون جهانی برای کلاس‌بندی مجدد در مصر دعوت شد اما به دلیل اینکه کشور مصر برای نوری ویزا صادر نکرد او از کلاس‌بندی و حضور در مسابقات پارالمپیک پاریس باز ماند.
یک ماه دیگر سرکان ییلدریم زیر پرچم کشور ترکیه در پاریس خواهد دوید و طبق پیش‌بینی‌ها دو نشان طلا برای ترک‌ها به دست خواهد آورد اما یادمان نرود که این دو نشان طلا می‌توانست به راحتی برای ایران باشد.
مثل شبکه های ماهواره ای شدید هرچی پیدا می کنین تو سر ایران می زنین حتی اگر منطقی هم نباشه.