جنجال مجازی بر سر «حامی از راه دور» | چرا علی علیزاده به ائتلاف با تندروهای داخلی رسید؟

رویداد۲۴ | داوود حشمتی: این روزها بازنشر سخنرانی علی علیزاده، کارشناس مورد علاقه شبکه افق در سال‌های ابتدایی دهه 90 در فضای مجازی جنجالی بر پا کرده است. اختلاف بر سر این است که عده‌ای با انتشار ویدئوی سخنرانی -که در آن علیزاده به شکست‌های جریان «چپ» و عدم توانایی آن در مواجه با وقایع دهه شصت اشاره کرده- به او انتقاد می کنند و معتقدند که او «نفوذی» است. اما واقعیت چیست؟ چه روندی در مورد او تا اینجا طی شده است؟ تفاوت‌های علیزاده با کسانی همچون امید دانا، تتلو و الهام چرخنده در کجاست؟ در نهایت اینکه چگونه علیزاد چپ سیاسی را اولویت و مبنایی برای اتحاد با سیاست‌های تندروهای داخلی قرار داده است؟

این سال‌ها افراد مختلفی به دفاع از سیاست‌های رسمی جمهوری اسلامی در خارج و یا حمایت از تندروترین بخش اصولگرایان پرداختند که با خاستگاه سیاسی و یا اجتماعی آنها متناسب نبود. برای نمونه از این افراد می‌توان نام برد: علی علیزاه (ساکن لندن با نگرش چپ)، امید دانا (ساکن جزایر قناری با طیف متنوعی از نگرش‌ها از جمله ملی‌گرایی افراطی) و امیرحسین مقصودلو مقلب به تتلو (زمانی ساکن ترکیه با نگرش غیرسیاسی و آزادی در سبک زندگی) و الهام چرخنده (خواننده و بازیگر).

در مورد دو تن از این افراد وضعیت کاملاً روشن بود. از همان ابتدا بسیاری توصیه می‌کردند که یادگاری نوشتن روی دیوار کسانی مانند تتلو و امید دانا رسوایی به بار خواهد آورد، اما گوش کسی بدهکار نبود. توئیت‌ها و برنامه‌های امید دانا در شبکه‌های مجازی با کمک لشگرهای سایبری آنچنان وایرال می‌شد که به خود او این توهم منتقل شده بود که شخص مهمی است. بعدها چنان چرخش دوباره‌ای در ضدیت با اسلام داشت که شرم را بر پیشانی مدافعان سابقش نشانده که نمی‌توانند از زیربار آن شانه خالی کنند.

بیشتر بخوانید: علی علیزاده کیست؟

اما میان آنها، علی علیزاده کمی متفاوت است. علیزاده پس از ۸۸ در بی‌بی‌سی برای رسانه‌ها متولد شد. در نشست‌های مخالفان جمهوری اسلامی در لندن شرکت می‌کرد. با روی کار آمدن دولت روحانی، ابتدا یکی از مدافعان اصلی برجام بود اما به مرور به فاز انتقادی وارد شد. تا جایی که به پای ثابت برنامه‌های شبکه افق تبدیل شد. با این حال همچنان در همان سال‌ها در شبکه‌های فارسی زبان خارج هم شرکت می‌کرد. نقطه عطف او در پاییز سال ۹۷ و بعد از خروج ترامپ از برجام رقم خورد؛ جایی که در پایان برنامه مناظره‌ای در  شبکه من و تو، کارش به درگیری لفظی با مجری کشید و از سوی جریان انقلابی مورد حمایت و حتی بالاتر از آن، تعریف و تمجیدهای تملق‌آمیز قرار گرفت.

علیزاده و  ضدبرجامیون با ظهور دولت رئیسی جان تازه‌ای گرفتند. در ماجرای حذف ارز ترجیحی البته منتقد دولت رئیسی بود و بعد از حمله ۷ اکتبر حماس به اسرائیل در قامت مدافع تمام‌قد این گروه ظاهر شد. او پیشتر هم همواره حامی محور مقاومت بود و این را در برنامه‌ها و مصاحبه‌هایش پنهان نمی‌کرد.

از میانه سال ۱۴۰۲ و با صف‌بندی‌های اصولگرایان در انتخابات و صف‌آرایی با تیم رائفی‌پور، علی علیزاده هم با تیم رائفی‌پور دچار اختلاف شد. در انتخابات اخیر از جلیلی حمایت می‌کرد و در وقایع اخیر منطقه به شدت انتقاد می‌کرد که چرا ایران به اسرائیل حمله نمی‌کند و پاسخ ترور هنیه و حسن نصرالله را نمی‌دهد. شاید هم دقیقا از همینجا باشد که ورق برای او برگشت و یکسری از مدافعانشان در داخل را هم از دست داد.

اما علیزاده تفاوت مهمی با کسانی همچون امید دانا و تتلو دارد. از همین رو نمی‌توان او را فرد ناصادقی ارزیابی کرد.

او یکبار در مهرماه سال ۱۴۰۱ و در حالی که در خیابان‌های تهران اعتراض در جریان بود به صراحت گفت که دلیل حمایتش از جمهوری اسلامی چیست. علیزاده در اپیزود ۱۵۷ برنامه جدال از دهانش در رفت و دلیل حمایتش از نظام را اینطور فاش کرد: «جمهوری اسلامی سقوط نمی‌کند. اگر سقوط می‌کرد من هم در کنار شما جوان ۱۷ ساله بودم.» در واقع می‌توان گفت او همان حرف‌هایی را می‌زند که پیشتر در همان نشست جریان اپوزیسیون در ابتدای دهه ۹۰ زده بود. برای علیزاده اساسا یک چیز مهم است، آنهم «اتحاد مشترک علیه امپریالیسم» است.

تقدم چپ سیاسی بر چپ اقتصادی

علیزاده در حالی خود را چپ می‌داند که براساس آموزه‌های چپ اقتصاد زیربناست. اما برای علیزاده زیربنا سیاست و مبارزه است. از نگاه او مبنای اتحاد با سیاست‌های منطقه‌ای، مبارزه ایران با امپریالیسم است. از این منظر او با هر کسی می‌تواند متحد باشد؛ خواه یک نفر با گرایش تند اهل سنت باشد، خواه با گرایشی تند از ناسیونالیسم ژاپنی. با این مبانی فکری هر جمعیتی که بر سر مبارزه با امپریالیسم (که نماد آن آمریکاست) اتفاق نظر داشته باشد، می‌تواند متحد او باشد. در این زمینه حتی ممکن است روزی با داعش یا القاعده هم (اگر دست از کشتن ایرانیان بردارند)، متحد شوند. چرا که مبنا همان مبارزه با امپریالیسم آمریکاست.

این درحالی است که برای نگاه چپ، مبارزه سیاسی برای به دست گیری قدرت و یا برانداختن قدرتی دیگر روبنایی بود برای دست‌یابی توده‌های تحت ستم به منابع و امکانات.

از نگاه این تفکر دولت‌های رفاهی که آسایش و آرامش توده‌های ملت را در دستور کار داشته باشند، اهمیتی ندارد. اصل برای آنها «مبارزه با امپریالیسم آمریکاست» و در این میان هیچ چیزی بدتر از استکبار برایشان وجود خارجی ندارد.

از این منظر علیزاده تفاوت عمیقاً ماهوی با دیگر افرادی دارد که چرخش کردند. علیزاده دستکم در آنچه می گوید صادق است. برای او سطح رفاه و زندگی مردم در ایران و یا خاورمیانه در درجه دوم اهمیت قرار دارد. از نگاه او سطح آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در درجه اول اهمیت نیست، بلکه مهم مواجهه با استکبار است که پرچمدار این مبارزه ایران است. او خودش را به این قافله متصل کرده و تلاش می‌کند حتی موتور محرکی باشد برای جریان اصولگرای انقلابی. جریانی که ریشه در راست سنتی در دهه ۶۰ و ۷۰ داشت، اما بعدها در دهه هشتاد در دولت احمدی‌نژاد دعوی عدالت اجتماعی کرد. او خود را جزئی از این جریان می‌داند حتی اگر به لحاظ ایدئولوژیک تفاوت‌های جدی با آنها داشته باشد.