سناریو‌های مختلف بورس | ادامه روند صعودی یا نزول مختصر تا انتخابات آمریکا؟

رویداد۲۴| بورس در سه‌روز اخیر با رشد بیش از ۴درصدی تاحدودی افت هفته قبل را جبران کرد. شاخص بورس در حالی به سرعت کانال ۲میلیون واحد را پس گرفت که در فضای مثبت این روز‌های بازار سهام، «دوگانه صعود و نزول» سناریو‌های مختلفی را روی میز معامله‌گران قرار داده است.

فضای مثبت این روز‌های بورس را می‌توان از دو منظر بررسی کرد. نخست آنکه با تداوم این فضا زمان مناسبی برای خرید سهام فراهم شده که سرمایه‌گذاران می‌توانند از وضعیت مناسب بازار سرمایه استفاده کرده و اقدام به خرید کنند. در چنین فضایی طبیعتا نقش متغیر‌های اثرگذار بر روند بازار از اهمیت فراوانی برخوردار خواهد بود. با توجه به اینکه بورس ریزش و افول ۷ ماهه خود را زیر سایه ریسک‌های سیاسی و تنش‌های خاورمیانه تجربه کرده است، عبور از این فضای ملتهب رابطه مستقیمی با وضعیت ریسک‌های مزبور دارد.

کارشناسان ارشد بازار سرمایه بر این باورند که حتی ثبات در وضعیت ریسک‌های نظامی با توجه به ارزندگی بورس، اوضاع را به نفع این بازار رقم خواهد زد. به‌ویژه اینکه در میان بازار‌های دارایی، بورس تهران تنها بازاری است که حباب قیمتی را با خود یدک نمی‌کشد. این مهم در کنار برخی عوامل دیگر به عنوان محرک قیمتی به کمک بازار مذکور می‌شتابد. اما موضوعی که می‌تواند به جدی شدن این سناریو بینجامد، رشد بازار‌های ارز و طلاست. تجربه نشان می‌دهد با رونق این دو بازار شاهد شکل‌گیری روند جدیدی از انتظارات تورمی بوده‌ایم. در دوره‌های زمانی مختلف نیز آنچه قابل‌ملاحظه بوده، این است که بورس هرچند با تاخیر، اما خود را با انتظارات تورمی وفق داده است.

به این ترتیب سهامداران اگر برای خرید وارد بازار سهام نشوند و این کار را در زمان مناسب انجام ندهند، شاید مجبور شوند از سر ناچاری به خرید در بازار‌های موازی با حباب بالا اقدام کنند که به نوبه خود با ریسک جدی همراه است. البته تجربه نشان داده در چنین وضعیتی که بازار‌ها در مسیر غیرقابل پیش‌بینی حرکت می‌کنند، وجود ریسک‌های قدرتمند سیاسی در تصمیمات سرمایه گذاران نقش مهمی ایفا می‌کند. به این صورت که آمیخته شدن بازار‌ها به ریسک‌های سیاسی که منجر به تنش‌های نظامی شود، شرایطی را رقم می‌زند که سهامداران اشتیاقی به سرمایه‌گذاری در بازار سهام ندارند و در نتیجه این عدم استقبال می‌تواند سبب کاهش فرسایشی قیمت سهم و تعمیق رکود شود.

در داد‌و‌ستد‌های روز گذشته سهام که بر ورود پول حقیقی و رشد سهام بزرگ و کوچک متمرکز بود، مشاهده کردیم که بورس تهران که معمولا برای صعود مقاومت سختی از خود نشان می‌دهد، با وجود رشد قیمت دلار آزاد و طلا حرکت جدی را به سمت کانال ۲.۱ میلیون واحد آغاز کرد. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال هرگاه بازار‌های موازی صعود قیمت را تجربه کردند، بازار سهام از مواضع صعودی عقب نشسته است. در همین رابطه کارشناسان بازار روند اخیر بورس را به انتظارات تورمی حاکم بر کشور گره می‌زنند. دلار بازار آزاد یکی از سنجه‌های مهم انتظارات تورمی به شمار می‌رود و رفتار پر‌نوسان آن در هفته‌های گذشته از افزایش انتظارات تورمی در این دوره حکایت دارد.

در ماهی که گذشت سیگنال‌های سیاسی-اقتصادی قابل‌توجهی مخابره شد که انتظارات تورمی فعالان بازار را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد مقاومت ۲۴ ساعته دلار برای کاهش ارتفاع قیمت یک پیام روشن دارد. با توجه به بازگشت پرسرعت دلار به سطوح از‌دست‌رفته طی دو روز گذشته، می‌توان دریافت که مقاومت مذکور در روز‌های آینده بیانگر آن است که بخشی از این موضوع به خاطر فروکش نکردن انتظارات تورمی است که در روز‌های گذشته بازار سهام نیز به این مسیر پیوسته است.

در همین رابطه فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است: شعله‌ور شدن انتظارات تورمی از جمله مسائلی است که در نهایت باعث می‌شود بورس تهران نیز همگام با سایر بازار‌های سرمایه‌گذاری داخلی کشور در مسیر رشد گام بردارد. طبیعتا در شرایطی که اکثر بازار‌ها در تب معاملاتی به سر می‌برند، می‌توان از بورس نیز انتظار حرکت صعودی داشت.

اظهارات کارشناسی پیرامون این سناریو نشان می‌د‌هد به لحاظ چشم‌انداز انتظارات تورمی تا پایان سال و جا ماندن قیمت‌ها در بازار سهام از قیمت ارز و سایر بازار‌های موازی، مجددا تقاضا به داخل مرز‌های تالار شیشه‌ای باز می‌گردد. در این سناریو حتی ممکن است تداوم حرکت صعودی بورس به سمت قله تاریخی امکان‌پذیر شود.

اما در سناریوی دوم، بازار سهام چه فازی به خود خواهد گرفت؟ با توجه به اینکه شرایط رکودی حاکم بر تالار سهام از ابتدای سال تاکنون متاثر از درگیری‌های نظامی و شوک‌های سیاسی رخ داده، درصورتی‌که ریسک‌های کنونی با التهاب بیشتری همراه شوند، بازار سهام نیز وضعیت پیچیده‌تری به خود خواهد گرفت. همان‌طور که یکی از مهم‌ترین دلایل رشد بیش از ۴ درصدی بورس از ابتدای هفته، تحولات سیاسی مطرح می‌شود، به نظر می‌رسد با تشدید وضعیت ریسک‌های سیاسی مجددا شاهد چرخش بازار سهام به سمت تشدید عرضه و خروج پول به سمت بازار‌های موازی باشیم. بازار سهام پس از ریزش‌های شدید، در جریان دادوستد‌های دیروز با رشد شاخص کل به کار خود پایان داد. این در حالی است که سطح کنونی نماگر مذکور اکنون از ۱۹ مرداد سال ۹۹ نیز پایین‌تر است؛ بنابراین با وخامت وضعیت متغیر‌های اثرگذار بر بازار سهام، شاخص کل کار سختی را در پیش خواهد داشت.

پیش‌تر اشاره شده بود که کانال ۱.۹ میلیون واحدی نیز ممکن است به‌راحتی از دست برود. اگرچه بورس تهران در روز‌های اخیر نسبت به رفت‌وآمد‌های دیپلماتیک روی خوش نشان داد، اما این پرسش مطرح است که آیا این خوش‌بینی‌ها بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نیز ادامه‌دار خواهد بود یا خیر. آنچه مسلم است اینکه هر دو سناریوی مذکور صرفا در روندی کوتاه‌مدت بازار سهام را در بر می‌گیرد. در این خصوص می‌توان گفت نتیجه انتخابات ۵ نوامبر در آمریکا و دوگانه هریس و ترامپ به عنوان یک متغیر اثرگذار و مهم می‌تواند بورس را وارد فاز «پسابورس» کند. برخی از کارشناسان با اشاره به اظهارات حمایتی دولتمردان از بازار سرمایه در روز‌های گذشته می‌گویند ریسک زودهنگام انتخابات آمریکا بازار‌های دارایی در داخل کشور را با هیجانات مضاعفی مواجه خواهد کرد. به باور آن‌ها حتی سبزپوشی روز‌های اخیر شاخص‌های سهامی نیز از همین امر نشات می‌گیرد.

از سوی دیگر اهالی بورس تهران به‌خوبی می‌دانند نوسانات بهای نفت نقش مهمی در مسیر آتی شاخص بورس داشته است؛ بنابراین با در نظر گرفتن برخی احتمالات در بازار‌های جهانی ممکن است بازار سهام با سناریو‌های مختلفی روبه‌رو شوند. شاخص سهام در سه روز گذشته بیش از ۴ درصد رشد را ثبت کرده و تا حدودی توانسته در این سه روز افت ۴.۵۹ درصدی هفته قبل خود را جبران کند. به دنبال حاکم شدن فضای مثبت بر صنایع بزرگ‌تر بورس، شتاب در سهام کوچک‌تر نیز قوت گرفت. از این رو به نظر می‌رسد با فرض ثبات در وضعیت منطقه تا سه‌شنبه آینده و زمان انتخابات در آمریکا بازار سهام نزول پرقدرتی را تجربه نکند.