درخت کریسمس نماد چیست؟
رویداد۲۴ | مهسا زرگری: کریسمس، ویژه مسیحیان جهان است و در روز ۲۵ دسامبر، معادل با ۴ دی‌ماه، برگزار می‌گردد. در این روز، مسیحیان با شادی و سرور تولد پیامبر خود را جشن می‌گیرند. امروزه، درخت کریسمس و تزئینات آن به یکی از نماد‌های اصلی این جشن و آغاز سال نو تبدیل شده است.
مسیحیان و کسانی که کریسمس را جشن می‌گیرند، هر سال به دنبال تزئینات زیباتر و خاص‌تری برای درخت خود هستند. اما چرا درخت برای کریسمس انتخاب شده و دلیل تزئین آن چیست؟ این سنت از کجا آغاز شده و درخت کاج به‌عنوان نماد چه چیزی شناخته می‌شود؟
درخت کریسمس نماد چیست؟
درخت کریسمس نماد زندگی و امید در فصل زمستان است. استفاده از درختان همیشه‌سبز، مانند درخت کاج، نشان‌دهنده استمرار زندگی در شرایط سخت است. این سنت به قرن‌ها پیش برمی‌گردد و در فرهنگ‌های مختلف، نماد‌های مختلفی داشته است. تزئین درخت نیز به‌منزله جشن و شادی در زمان تولد عیسی مسیح (ع) است و به‌عنوان نمادی برای همبستگی و خوشی در میان خانواده‌ها و جامعه‌ها عمل می‌کند.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین کشور‌ها برای سفر در کریسمس
مسیحیان درختان را نماد زندگی ابدی با خدا می‌دانستند و درخت کریسمس برای آنها نمادی از روح زنده حضرت مسیح است. در جشن انقلاب زمستانی (کوتاه‌ترین روز و بلندترین شب سال)، مصریان شاخه‌های سبز نخل را به خانه‌های خود می‌آوردند تا «پیروزی زندگی بر مرگ» را جشن بگیرند. همچنین، مردم روم از درختان صنوبر برای تزئین نیایش‌گاه‌های خود بهره می‌بردند.
تاریخچه درخت کریسمس
تاریخچه درخت کریسمس به قرون وسطی و اروپای شرقی برمی‌گردد. بر اساس اسناد، اولین بار در سال ۱۵۱۰ در لاتیوا و در سال ۱۵۲۱ در اسلواکی از درخت برای مراسم کریسمس استفاده شده است. با این حال، سنت قرار دادن درخت در خانه در طول زمستان، که مختص کریسمس نیست، به قبل از ظهور مسیحیت برمی‌گردد. سال‌ها پیش، درختان همیشه‌سبز، که در زمستان و هوای سرد نیز سرسبز باقی می‌ماندند، برای مردم مفهوم خاصی داشتند. آنها بر این باور بودند که قرار دادن برگ‌ها یا شاخه‌های سرسبز در منزل به آنها کمک می‌کند تا در زمستان‌های سرد و طولانی دوام بیاورند و از آنها محافظت کنند. همچنین، برخی معتقد بودند که این شاخه‌ها می‌توانند از آنان در برابر ارواح شیطانی و بیماری‌ها محافظت کنند. برگ سبز در زمستان نمادی از زندگی، سلامتی و حیات بوده است.
چرا در کریسمس از درخت استفاده می‌شود؟
استفاده از برگ‌های درختان همیشه‌سبز برای تزئین منزل در زمستان، پیش از ظهور مسیحیت آغاز شده بود. در آن زمان، قرار دادن برگ‌های سبز در منزل به‌عنوان نماد زندگی در شب‌های سرد و طولانی زمستان محسوب می‌شد. این سنت در فرهنگ‌های مختلف وجود داشت. در رم باستان، مصریان باستان در بلندترین شب سال، شاخه‌های سبز نخل را به‌عنوان نماد زندگی و پیروزی نور بر تاریکی زمستان در خانه‌هایشان قرار می‌دادند. همچنین، مردمان اروپای شمالی نیز در طول زمستان شاخه‌های سرسبز درختان را در جعبه‌ها قرار می‌دادند و در منزل نگه می‌داشتند.
دلیل تزئین درخت کریسمس چیست؟
همان‌طور که اشاره شد، در قرون وسطی درخت به تدریج به مراسم کریسمس افزوده شد. درخت سرسبز در فرهنگ‌های مختلف نماد زندگی جاویدان و حیات پس از مرگ است. این سنت در قرن ۱۶ همچنان ادامه یافت و مردم درختان کاج و سایر درختان را به داخل خانه‌های خود می‌آوردند. این رسم ادامه پیدا کرد تا در قرن هجدهم، کلیسای مسیحیت نیز در برگزاری مراسم تولد مسیح و کریسمس از درخت استفاده کرد. در کلیسا، این درختان معمولاً در کنار قفسه‌ای قرار داده می‌شدند که مردم شمع روشن می‌کردند. این شمع‌ها به تدریج جزئی از تزئینات درخت کریسمس شدند و با اختراع برق، به چراغ‌های کریسمس و زیورآلات براق و درخشان تبدیل شدند.
آیا درخت کریسمس ریشه ایرانی دارد؟
درخت سرو در آئین‌های پاگان و فرهنگ باستانی ایران نقش بسیار مهمی داشته و به‌عنوان نماد جاودانگی شناخته می‌شده است. این درخت در حجاری‌های تخت جمشید به‌خوبی نمایان است و در آیین مهر به‌عنوان نماد سبزی و استواری در سرمای زمستان به حساب می‌آمده است. ایرانیان باستان در طولانی‌ترین شب سال، سروی بلند قامت را تزئین می‌کردند. درخت همیشه‌سبز سرو، به‌دلیل مقاومت در برابر سوز و سرمای زمستان، حرکتی نمادین به نشانه تحمل سختی‌ها محسوب می‌شد و با طبیعت جشن میترا سازگاری داشت. جوان‌تر‌ها نیز در همین شب آرزو‌های خود را به‌طور نمادین در پارچه‌های ابریشمین رنگارنگ می‌پیچیدند و با این امید که میترا آرزوهایشان را برآورده کند، آنها را در کنار نعمت‌های خدای خود بر درخت آویزان می‌کردند. درخت سرو برای اولین بار در دوره اشکانیان به اروپا راه یافت و به نماد کریسمس تبدیل شد.
در پاسخ به این سوال که آیا درخت کریسمس ریشه در فرهنگ ایران دارد یا خیر؟ به بررسی برخی کتب پرداخته ایم. کزازی نویسنده معروف در یکی از کتابهایش اشاره کرده است که «بی‌گمان درخت کریسمس ریشه در فرهنگ ایران دارد. درخت کاج یا درخت سرو در فرهنگ و نمادشناسی ایرانی، نمونه‌ای برتر و نشانه رازورانه جاودانگی است، زیرا این درخت همواره در بهار و زمستان سرسبز می‌ماند.»
