ایران در میانه دریای تغییرات روابط روسیه-آمریکا

رویداد۲۴- روی کار آمدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا تغییر قابل‌توجهی را در سیاست خارجی ایالات‌متحده نسبت به غرب آسیا داشته است.

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از سایپرس میل، چنین تغییری در کنار موضع‌گیری صمیمانه رئیس‌جمهور جدید آمریکا در قبال مسکو می‌تواند به معنای خروج سریع از دکترین «تعامل هرگز، دور ماندن» دولت قبلی آمریکا باشد. 

همین حالا می‌توان شاهد تغییر در جنگ داخلی سوریه بود. در 26 ژانویه الکساندر ژوراولوف، فرمانده نیروهای روسیه در سوریه به نیروهای ایران، حزب‌الله و ارتش سوریه اعلام کرد که موقعیت خود را تغییر ندهند. هیچ جبهه نبرد تازه‌ای ایجاد نشد و حرکت جت‌های جنگنده میان پایگاه‌ها موقف شد. بر اساساً گزارش‌های منتشرشده این اقدام روسیه در پی توافق ضمنی ترامپ و پوتین در مورد سوریه طی یک گفتگوی تلفنی مفصل صورت گرفته است.

این تغییر در سیاست تازه کاخ سفید در قبال ایران نیز قابل مشاهده است. اول فوریه بود که مایکل فلین، مشاور امنیت ملی آمریکا به‌صورت عمومی اعلام کرد که «از امروز ایران را به‌طور رسمی زیر ذره‌بین قرار می‌دهیم». اظهارات وی در پی آزمایش موشکی ایران که برخی مدعی بودند نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل مطرح شد. وی طی اظهاراتی کاملاً روشن موضع جدید آمریکا را اعلام کرد و گفت که برخلاف دولت قبلی از اقدام نظامی علیه ایران ابایی ندارد. دولت ایران تأکید کرد که این آزمایش ماهیت دفاعی داشته و ادعاها در مورد اینکه ناقض قطعنامه‌های شورای امنیت بوده را رد کرد.

تهران که این آشتی میان واشنگتن و مسکو را مورد ملاحظه قرار داده، قصد دارد بار دیگر بر ارزش استراتژیک خود برای روسیه تأکید کند. گفته می‌شود حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران قصد دارد سفر رسمی به مسکو داشته باشد و این در حالی است که تهران 511 سال روابط ایران-روسیه را جشن گرفت تا قدردانی خود از حمایت روسیه از زمان انقلاب 1357 را نشان دهد.

دولت ایران با آگاهی کامل از اینکه از دست رفتن حمایت همسایه قدرتمند شمالی‌اش می‌تواند منجر به آسیب‌پذیری این کشور در جبهه‌های نظامی  و سیاسی کند، می‌خواهد نزدیکی خود به مسکو را حفظ کند. بسیاری از کشورهای عرب منطقه –و البته نیازی به اشاره به ترکیه و اسرائیل نیست- در حال لابی کردن با تیم ترامپ برای اتخاذ سیاست به‌مراتب سخت‌گیرانه‌تری نسبت به تهران هستند و این امر در نهایت می‌تواند منجر به تغییراتی شود که آن‌ها به دنبالش هستند. به نظر می‌رسد این تغییر پیش بینی نشده و سریع سیاسی در واشنگتن دستکم برخی از این درخواست‌ها را تأمین می‌کند.

همکاری و بازارگرمی واشنگتن-مسکو می‌تواند عامل تصمیم‌ساز در آینده کوتاه و میان‌مدت غرب آسیا و شمال آفریقا باشد. باوجودآنکه کاخ سفید در واکنش به تهران امیدوار است بتواند باعث جدایی روسیه از ایران شود، مسکو می‌خواهد پیش از هرگونه امتیازدهی، موضع کلی خود در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی را ارزیابی کند. 

آیا تحریم‌های غربی که در پی بحران کریمه علیه روسیه اعمال شد، لغو خواهد شد؟ یا آیا نیروهای ناتو در کشورهای همسایه روسیه مشمول آرایش مجدد خواهند شد و چگونه؟ پاسخ به این سؤالات می‌تواند دو پایتخت را به یک توافق در این منطقه نزدیک‌تر کند.