کارزار دیپلماسی و نگرانی از پشت جبهه

رویداد۲۴-دستگاه سیاست خارجی کشور در حالی طی هفته ها و روزهای اخیر در میانه کارزار دیپلماتیک و مبارزه با دیپلماسی دلارهای نفتی قرار دارد که برخی اتهام زنی ها از پشت جبهه خودی نگرانی های جدی برای تداوم این مسیر ایجاد می کند.

طی روزها و هفته های اخیر در حالی دو اتفاق مهم در عرصه سیاست داخلی و خارجی رخ داد که این دو اتفاق ارتباط بسیار عمیقی به یکدیگر داشتند. 

در عرصه داخلی دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با مشارکت بیش از چهل میلیون ایرانی رقم خورد و همزمان در عرصه خارجی یکی از بزرگترین قراردادهای نظامی بین عربستان سعودی و آمریکا منعقد شد؛ قراردادی به ارزش 110 میلیارد دلار که در یک بازه زمانی 10 ساله تا سقف 350 میلیارد دلار افزایش می یابد.

این دو اتفاق از جهاتی تفاوت های حکومتداری دو کشور مهم منطقه را نشان داد؛ در یک سوی میدان، کشوری به دلیل ناتوانی های ذاتی و فقدان عناصر مورد نیاز تامین امنیت درون زا از قبیل نیروی انسانی کارآمد و با انگیزه، توسعه نیافتگی سیاسی و فرهنگی و فقدان تجربه مشارکت سیاسی آحاد جامعه و به تبع آن فقدان مشروعیت سیاسی، گرفتار دور باطلی شده که ناچار است تمام درآمدهای خود را صرف پر کردن چاه فقدان مشروعیت سیاسی کند.

چنین نظام هایی که فاقد حداقل مشروعیت سیاسی هستند درآمدهای خدادادی خود را یا صرف سرکوب مردم می کنند و یا مجبور هستند به قدرت های خارجی در قالب قراردادهای نظامی و اقتصادی باج بدهند.

در دیگر سوی میدان، ایران به دلیل سابقه و قدمت مشارکت سیاسی که حداقل در دوره معاصر به تاریخ مشروطه برمی گردد دارای سنت های قدرتمند مشارکت مردم در مناسبات سیاسی واجتماعی بوده است. به طوری که جامعه ایرانی بعد از نهضت مشروطه با اتفاقاتی همچون ملی کردن صنعت نفت، انقلاب 1357 و حضور در انتخابات های متعدد بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، بلوغ سیاسی خود را به نمایش گذاشته است.

انتخابات ایران و قرارداد نظامی سعودی - آمریکایی که در جریان نخستین سفر خارجی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به امضا رسید، از دید افکار عمومی جهانی پنهان نماند و بسیاری از تحلیلگران و صاحبنظران مسائل منطقه این دو اتفاق را باهم مقایسه کردند. آنچه در این بین اهمیت داشت بازیگری بی نقص محمد جواد ظریف درعرصه دیپلماسی عمومی بود که با صرف کمترین هزینه، بیشترین تاثیرگذاری را در افکار عمومی جهانیان به نمایش گذاشت.

در حالی که دستگاه دیپلماسی سعودی به ابتکار عمل عادل الجبیر تلاش کرد با جمع کردن سران 50کشور اسلامی و رقص شمشیر با ترامپ در جهت انزوای ایران گامی بردارد، وزیر امورخارجه ایران از همان نخستین ساعات بعد از برگزاری انتخابات در 29 اردیبهشت، افکار عمومی را به مقایسه دو رویکرد حاکم در دو کشور و تناقض های رفتاری دولت آمریکا دعوت کرد و گفت: ما ثبات خود را نه از 'ائتلاف ها' بلکه از مردم خود می گیریم که - بر خلاف برخی - رأی می دهند. باید با ایرانیان که آماده تعامل اند با احترام رفتار کرد.

وزیر امور خارجه ایران در پیامی دیگر در صفحه شخصی خود نوشت: ایران - که تازه یک انتخابات واقعی را پشت سرگذاشته است - توسط رییس جمهور آمریکا در آن'مهد دموکراسی و میانه روی!' مورد حمله قرار می گیرد. آیا این سیاست خارجی است یا صرفا دوشیدن 480 میلیارد دلار از عربستان سعودی؟

ظریف در ادامه دیپلماسی تویئتری خود، سرکوب مردم توسط آل خلیفه را از نخستین نتایج سفر ترامپ به عربستان سعودی ذکر کرد و نوشت: اولین نتیجه، گرم گرفتن رئیس جمهوری آمریکا با دیکتاتورها در ریاض؛ حمله مرگبار به تظاهرات صلح آمیز توسط رژیم جری شده بحرین. در گوگل جستجو کنید.

وی همچنین به مناسبت سوم خرداد سالروز آزاد سازی خرمشهر از چنگال رژیم بعث عراق، حمایت همه جانبه سعودی ها از ارتش صدام در جنگ هشت ساله را یادآور شد و تحت عنوان درس تاریخی امروز نوشت: ارتش یک میلیونی صدام به اضافه 70 میلیارد دلار نفتی سعودی، کوچکتر از مقاومت زنان و مردان ایران.خرمشهر را بیاد بیاورید.

علاوه بر آن، وزیر امورخارجه در قالب دو مقاله در روزنامه های العربی الجدید و نیویورک تایمز به تشریح دیدگاه ها و مواضع جمهوری اسلامی برای تنویر افکار عمومی منطقه وغرب پرداخت. شاید بتوان ملاک و معیار ارزیابی میزان موفقیت دیپلماسی عمومی وزیر امورخارجه را در اذعان دوبوویتس از استراتژیست های ضد ایرانی و متخصصان تحریم ها مشاهده کرد.

 

وی با اشاره به یادداشت اخیر محمد جواد ظریف دردفاع از مواضع ایران اذعان کرد که«برایم مهم نیست دیگران درموردش چه می گویند ولی ظریف حرفه‌ای ترین مبلغ نسل ماست».

تنویر افکار عمومی به همراه فعالیت های دیپلماتیک که از مجاری رسمی دنبال می شود به خوبی گویای آن است که وزیر امورخارجه در میانه کارزار تمام عیار دیپلماتیک درعرصه منطقه ای و بین المللی قراردارد و تلاش می کند در نبردی نابرابر با دیپلماسی دلارهای نفتی سعودی ها مقابله کند. اما آزار دهنده آن است که بعضی از منتقدان(معاندان) دولت در راستای هجمه ها و تخریب های سال های گذشته، با طرح اتهامات بی اساس برطبل تضعیف جایگاه و موضع دستگاه دیپلماسی می کوبند.

در آخرین اتهام زنی ها به دستگاه دیپلماسی سید محمود نبویان عضو جبهه پایداری و نماینده سابق مجلس که در کارزار انتخاباتی مجلس دهم موفق به کسب اعتماد مردم نشد، گفته است دولت در ازای رفع محدودیت های بانکی پذیرفته است که سردار سلیمانی را«کت بسته» تحویل آمریکایی ها بدهد.

اینکه این اتهام زنی های بی اساس با چه انگیزه و هدفی صورت می گیرد و برای باورپذیری آن، قسم لفظ جلاله هم به کار می رود، شاید از دید خیلی ها امر پنهانی نباشد اما اگر قبول داریم که دستگاه دیپلماسی برای تامین منافع ملی کشور در عرصه کارزار دشوار بین المللی قرار دارد، از نهادها و دستگاه های نظارتی انتظار می رود اجازه ندهند سرداران دیپلماسی کشور در میانه این کارزار، نگران پشت جبهه خود باشند.