قزاقستان

رویداد۲۴ قزاقستان کشوری فراقاره‌ای در آسیای مرکزی و اروپا است. پایتخت این کشور در سال ۱۹۹۸ از آلماتی در جنوب که بزرگ‌ترین شهر کشور است به نورسلطان (آستانه) در شمال منتقل شد. پس از انقلاب اکتبر و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، قزاقستان با عنوان جمهوری سوسیالیستی قزاقستان شوروی به یکی از جمهوری‌های آن تبدیل شد. با فروپاشی شوروی، قزاقستان به استقلال دست یافت. قزاقستان در تاریخ ۱۶ دسامبر ۱۹۹۱ آخرین جمهوری شوروی بود که اعلام استقلال کرد.

جمعیت قزاقستان ۱۸٬۷۵۵٬۰۰۰ نفر، زبان‌های رسمی آن قزاقی و روسی و واحد پول آن تِنگه است. قزاقستان بزرگترین کشور محصور در خشکی در دنیا است و تراکم جمعیتی کمی دارد. حدود ۷۰ درصد از مردم این کشور مسلمان هستند. پایتخت این کشور نخست آلماتی بود که بعد به شهر آستانه منتقل شد. گروه‌هایی از ملی‌گرایان روس در روسیه و داخل قزاقستان دعوی الحاق مجدد شمال قزاقستان به روسیه را داشتند، و این یکی از انگیزه‌های رئیس‌جمهوری قزاقستان برای انتقال پایتخت به شهری در مرکز کشور و نزدیک به روسیه بود و این امر باعث شد که شمار زیادی از قزاق‌ها به این شهر منتقل شوند و این دعوی به خودی خود خاموش شود.

قزاقستان از شمال با روسیه، از شرق با چین، در جنوب شرقی با قرقیزستان، در جنوب با ازبکستان و در جنوب غربی با ترکمنستان همسایه است. سواحل شمال شرقی دریای خزر در خاک این کشور قرار دارد.

سیاست در قزاقستان

حکومت قزاقستان دمکراتیک و از نوع جمهوری ریاستی است. رئیس‌جمهور در راس کشور و دولت قرار دارد. قدرت اجرایی دست دولت بوده و قدرت قانونی دست پارلمان است.

رهبر زمان کمونیسم قزاقستان یعنی نورسلطان نظربایف پس از استقلال به ریاست‌جمهوری قزاقستان رسید و از سال ۱۹۸۹ هم‌چنان در این منصب باقی مانده‌است. نورسلطان نظربایف در ۴ دسامبر ۲۰۰۵ میلادی انتخاب شد.

بر پایه قانونی که در سال ۲۰۱۰ میلادی در قزاقستان به تصویب رسید، نخستین رئیس‌جمهور قزاقستان حتی پس از استعفایش از مصونیت کامل قضایی برخوردار است. برپایه این قانون، نخستین رئیس‌جمهوری قزاقستان را نمی‌شود بازداشت کرد، محبوس کرد یا برای اعمالی که حین ریاست جمهوری خود یا پس از آن دوره انجام داده پاسخگو دانست. این مصونیت طبق قانون همچنین شامل دارایی‌های رئیس‌جمهور نخستین و خانواده او نیز می‌شود.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در یک کنفرانس مطبوعاتی در مورد قزاقستان گفته‌ بود که قزاقستان هیچ وقت یک کشور نبوده ‌است و تنها بعد از فروپاشی شوروی تأسیس شده‌است که این سخت موجب ناراحتی نور سلطان نظربایف، شد. کارشناسان این اظهارات را در واکنش به حمایت نظربایف از عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا دانسته‌اند.

 پوتین در سپتامبر سال ۲۰۱۴ میلادی در دیدار دانشجویان در پاسخ به این پرسش که «آیا رشد روحیات ملی‌گرایی در قزاقستان منجر به تکرار سناریوی اوکراین نخواهد شد زیرا فعلاً نورسلطان نظربایف نقش عامل بازدارندگی را بازی می‌کند»، به توصیف شخصیت نظربایف پرداخت ولی با بیاناتی موجب آشفتگی افکار عمومی قزاق‌ها شد. پوتین گفت که نظربایف کار شگفت‌انگیزی کرده‌است و در قلمروی کشورش دولتی بنا نهاده‌است که هرگز در طول تاریخ صاحب دولت (حاکمیت) نبوده‌است.

 حدود یک چهارم ساکنان قزاقستان و نیمی از جمعیت قزاقستان شمالی را روس تبارها تشکیل می‌دهند. قزاقستان بعد از روسیه بیشترین تعداد گویشوران زبان روسی را دارد.

اعتراضات در قزاقستان

اعتراضات در قزاقستان به سقوط دولت این کشور منجر شد. اعتراضات در قزاقستان به دلیل افزایش قیمت سوخت آغاز شده بود. ایده دولت قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان این بود که به تدریج به یارانه قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان سوخت داخلی پایان داده شود و به جای آن قیمت‌ها در بازار آزاد تعیین شود.

قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان، روز چهارشنبه پس از برخاستن موجی از اعتراضات گسترده در این کشور به دلیل افزایش قیمت گاز مایع (LPG) از ریاست دولت افغانستان استعفا کرد. او در بیانیه‌ای اعلام کرد که «بر اساس ماده ۷۰ جمهوری قزاقستان، تصمیم دارم استعفای دولت جمهوری قزاقستان را بپذیرم.»

رسانه روسی RT گزارش داد که عسکر مامین نخست وزیر این کشور هم استعفا کرد و به این ترتیب علیخان اسمایلوف معاون اول نخست وزیر به عنوان نخست وزیر موقت منصوب شده است اما سایر اعضای کابینه تا تشکیل دولت جدید به وظایف خود ادامه می‌دهند.

توکایف کشورهای خارجی را به دخالت در قزاقستان متهم کرد و معترضان را تهدید کرده بود که با آنها برخورد خواهد شد و این برخورد ربطی به حضور یا عدم حضور او ندارد. او در همان بیانیه از شهروندان این کشور خواست با احتیاط با این وقایع برخورد کرده و اجازه اقدامات تحریک‌آمیز و غیرقانونی را ندهند. وی تأکید کرد که «حمله به مراکز دولتی و نظامی، اقدامی کاملاً غیرقانونی بوده و با آنها برخورد شدید خواهد شد.»

با این حال معترضان حرف‌های او را جدی نگرفتند و در چند شهر بزرگ جمهوری قزاقستان درگیری‌های جدی بین مردم معترض و نیروهای انتظامی صورت گرفت. در مرکز شهر آلماآتی چندین هزار نفر تجمع کردند و تردد وسایل نقلیه در خیابان‌های مرکزی متوقف شد.

در تصاویری که از قزاقستان منتشر شده، مرم چندین دستگاه اتوبوس را به آتش کشیدند که یکی از آنها منفجر شد. دویچه وله گزارش کرده که معترضان به شورای شهر و محل اقامت توکایف یورش بردند و چندین ساختمان دولتی را آتش زدند. در این گزارش گفته شده اقامتگاه رئیس جمهور نیز اشغال و سپس به آتش کشیده شده است. در چنین فضایی تا کنون ۸ نیروی امنیتی کشته و ۳۱۷ نفر زخمی شدند و فعلا با دستور علیخان اسمایلوف معاون اول نخست وزیر وضعیت فوق‌العاده شامل منع رفت و آمد از ساعت ۲۳ تا ۷ صبح برقرار شده است. همچنین ممنوعیت برگزاری تجمع و اعتصابات جمعی از پنجم تا ۱۹ ژانویه ادامه خواهد یافت.