دموکرات‌ها و جمهوریخواهان امریکا در عراق

رویداد۲۴ سید صادق حسینی: فهرست مقتدی صدر و هادی العامری، دو رهبر جریان مقاومت؛ در جایگاه‌های اول و دوم ایستادند و فهرستی که امریکایی‌ها برایش تلاش کردند، فهرست نصر، به رهبری نخست‌وزیر سابق حیدرالعبادی، با ۴۲ کرسی در جایگاه سوم ایستاد.

 

انتخابات ۲۰۱۸ عراق که نخستین انتخابات دوره زمامداری ترامپ و به تعبیری جمهوریخواهان از سال ۲۰۰۹ بود، مانند ۳ دوره قبل، نتیجه‌اش چندان مورد پسند زمامداران امریکا نشد. با نگاهی تاریخی، برآیند مدیریت انتخابات توسط تیم‌های ترامپ، اوباما و جورج بوش یکسان بوده است. هر دو جریان دموکرات و جمهوریخواه امریکا، تلاش‌شان را کردند تا فهرست‌های همسو با خود و همراه با سعودی، مانند جریان‌های ایادعلاوی و طارق هاشمی که از عراق فراری است، رأی بیاورد تا نخست‌وزیر و عملاً هدایت عراق، بیشترین همراهی را با واشنگتن و کم‌ترین همراهی را با تهران داشته باشد.

 

نگاهی به انتخابات‌های ۲۰۰۵، ۲۰۱۰، ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ نشان می‌دهد امریکا حتی با وجود رأی آوردن ۲۴.۷ درصد و ۹۱ کرسی فهرست ایادعلاوی برابر ۲۴.۲ درصد و ۸۹ کرسی نوری مالکی در سال ۲۰۱۰، هیچ گاه نتوانسته دولت بغداد را از مسیر همراهی با ایران دور کند و در این هدف همواره ناکام بوده است. در انتخابات اخیر نیز، بعد از اینکه فهرست النصر با وجود تلاش‌های رابرت مک گورک فرستاده ویژه اوباما و ترامپ و داگلاس ای. سیلیمان سفیر کاخ سفید در بغداد و اجرای فراخوان انتخاباتی توسط یک شرکت انگلیسی نتوانست، پیروز «اول» و «غالب» شود، تلاش کردند خود را پیروز نشان دهند و با کمک جریان رسانه‌ای این طور نشان دهند که منتقدان ایران، دولت جدید عراق را تشکیل می‌دهند.

 

اما آنچه در عمل اتفاق افتاد و سیر رویداد‌ها نشان داد که امریکا همچون دوره‌های قبل، سیاست اشتباهی را اتخاد کرده و گزینه‌اش حیدر العبادی نه تنها ظرفیت سیاسی لازم برای تشکیل دولت را ندارد بلکه فاقد هوشمندی و آینده نگری نیز هست. سخنرانی تند او علیه ایران و اعلام همراهی با تحریم امریکا که به «ناسپاسی» تعبیر شد و اهمال آشکار در تأمین امنیت کنسولگری ایران در بصره، تصویر العبادی را به‌عنوان یک چهره شکست خورده، ناامید و بی‌آینده مسجل کرد که در نهایت موجب ریزش فهرست انتخاباتی‌اش شد و به شکل‌گیری ائتلاف جدید البنا سرعت بخشید. با تشکیل اتئلاف بنا، امریکایی‌ها فشار بسیار زیادی را به ائتلاف‌ها و نمایندگان شیعه و سنی از سویی و کرد‌ها از سوی دیگر وارد کردند تا مانع از تشکیل دولت شوند. علاوه بر ملاقات‌های فراوان در بغداد و نجف، فرستادگان امریکایی بار‌ها در منزل مسعود بارزانی با او دیدار و این رهبر کرد را مجبور به حمایت از العبادی کردند؛ درخواستی که توسط بارزانی رد شد. برخی منابع خبری می‌گویند بارزانی به آن‌ها گفته: مثل اینکه نمی‌دانید مسعود بارزانی کیست و آداب سخن گفتن با رهبران و سیاستمداران را نمی‌دانید.

 

رابرت مک گورک و سفیر سیلیمان کار را به جایی رساندند که در جلسه‌ای با حضور احمد مشهدانی، اسامه نجیفی، حلبوس و سایر رهبران سنی، آن‌ها را به افشاگری درباره پرونده خود و اعضای خانواده‌شان تهدید کردند و با تحکم به آن‌ها دستور دادند که باید از حیدر العبادی برای نخست‌وزیری حمایت کنند.

 

فرستادگان واشنگتن وقتی با پاسخ محکم رهبران عراقی روبه‌رو شدند تهدید نا امنی و داعش را روی میز گذاشتند؛ در این جلسه است که محمد ریکان حدید الحلبوسی، فرماندار سابق استان الانبار و رئیس فعلی مجلس، از خجالت امریکایی‌ها در می‌آید و آن‌ها را از جلسه اخراج می‌کند و می‌درخشد.

 

در حالی که فرآیند تشکیل دولت به مراحل آخر خود می‌رسید امریکایی‌ها رایزنی‌هایی را برای حذف برهم صالح، نامزد اتحادیه میهنی انجام دادند. سه‌شنبه ۱۰ مهر، ساعاتی قبل از رأی‌گیری مجلس عراق برای پست ریاست جمهوری، سفیر ایالات متحده خود را به دکتر برهم صالح می‌رساند و آن طور که برخی منابع می‌گویند: پمپئو وزیر خارجه امریکا در گفت‌و‌گوی تلفنی تهدید می‌کند که «باید» انصراف دهد، درخواستی که با واکنش جدی صالح روبه‌رو می‌شود: «شما حق ندارید در امور داخلی عراق دخالت کنید.»

 

در نهایت با رأی قاطع پارلمان عراق دکتر برهم صالح رئیس جمهوری شد و با دستور او عادل عبدالمهدی، از رهبران نسل اول مجلس اعلی به‌عنوان نخست‌وزیر مأمور تشکیل کابینه جدید شد. بلافاصله مک گورک فرستاده ویژه ترامپ در توئیتی با انتشار عکس دست دادنش با برهم صالح، در حالی که صالح لبخند سردی به‌صورت دارد، نوشت: «او کار بزرگی در پیش دارد و می‌تواند روی ایالات متحده حساب کند!» حرفی که این روز‌ها نه در میان شیعیان، نه کرد‌ها و نه سنی‌های عراق خریداری ندارد.

 

در پایان به‌نظر می‌رسد ۵ رویداد سیاسی مهم در جریان انتخابات ۲۰۱۸ و فرآیند تشکیل دولت، می‌تواند به خواننده در ارزیابی کامیابی و ناکامی سیاست‌های ایالات متحده در پس ۱۵ سال اشغال و حضور در عراق، کمک کند.

 

- رأی آوردن گروه‌های مقاومت؛ فتح و سائرون؛ در برابر گزینه مورد حمایت امریکا؛ فهرست النصر.
- تشکیل فراکسیون البنا در پارلمان عراق در برابر النصر
- انتخاب الحلبوسی رئیس جوان پارلمان
- انتخاب برهم صالح به‌عنوان رئیس جمهوری با وجود مخالفت شدید کارگزاران ایالات متحده
- نخست‌وزیری عادل عبدالمهدی و حذف حیدرالعبادی

 

زلمی خلیل‌زاد سفیر و فرستاده امریکا در افغانستان، عراق و سازمان ملل در کتاب خاطراتش با نام «فرستاده» می‌نویسد: ارزیابی اطلاعاتی گروه‌های سیاسی سنی عراقی و شورشیان را خواستم. اما از آنچه دریافت کردم ناامید شدم. ۲ سال بود که در عراق می‌جنگیدیم، اما هنوز نمی‌دانستیم دقیقاً با چه کسانی در حال جنگیم. هر بار که اطلاعات می‌خواستم، پاسخ‌های مبهم و غیرقابل قبولی دریافت می‌کردم!