کدام نهاد‌ها بودجه میلیاردی می‌گیرند و مالیات نمی‌دهند؟

رویداد۲۴ روز گذشته، رئیس جمهور لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ را تقدیم مجلس نمود و با رونمایی از سند مالی سال آینده مشخص شد که دولت گویا در شرایط فعلی حساب ویژه‌ای روی درآمد‌های مالیاتی باز کرده است. لایحه بودجه سال ۹۸ نشان می‌دهد که دولت برای درآمد‌های مالیاتی سال ۹۸ رقم ۱۵۳ هزار میلیارد تومان را پیش بینی کرده که این رقم ۱۱ هزار میلیارد تومان بیشتر از درآمد‌های مالیاتی در نظر گرفته شده برای قانون بودجه سال ۱۳۹۷ است.

اطلاعات و آمار موجود نشان می‌دهد، در سال آینده اقتصاد کشور در شرایط رکودی قرار خواهد گرفت و حالا این پرسش مطرح است که دولت چگونه می‌خواهد در این شرایط رکودی این میزان مالیات پیش بینی شده برای سال ۹۸ را محقق سازد؟

کلید پاسخ این پرسش در سخنان روز گذشته رئیس جمهور ـ. که بعد از ارائه لایحه بودجه ۹۸ ایراد شد ـ. نهفته است. رئیس جمهور در بخشی از سخنان خود گفت: در مالیات مشکل داریم و باید رئیس برنامه و بودجه معافیت‌های مالیاتی را به همه مردم اعلام کند که چه کسانی از مالیات معافند و کدام بنگاه‌ها مالیات نمی‌دهند تا مردم با شفافیت و صراحت بدانند.

این سخنان نشان می‌دهد، رئیس جمهور روحانی و دولت به دنبال آن هستند که با کاهش معافیت‌های مالیاتی و جلوگیری از فرار‌های مالیاتی، میزان درآمد‌های مالیاتی خود در سال ۱۳۹۸ را افزایش دهند، بدون آن که به مودیان مالیاتی فعلی، فشار جدید وارد آید.

پدرام سلطانی، نایب رئیس اول اتاق بازرگانی طی مصاحبه با یکی از خبرگزاری‌ها در چهارم دی ۱۳۹۷ پیرامون این معافیت‌های مالیاتی بیان نمود: دولت و حاکمیت باید تعارفات مالیاتی را کنار بگذارد و معافیت‌های بی حد و اندازه مالیاتی به یکسری از دستگاه‌ها را حذف کند. وی با بیان این‌که سال آینده سالی نیست که بار اداره کشور بر دوش بخش خصوصی و یا بخش محدودی از اقتصاد ما باشد، تصریح کرد: بر اساس اعلام مسئولان سازمان امور مالیاتی، نزدیک ۴۰ درصد اقتصاد ما، معاف از مالیات است و طبیعتاً در اداره کشور سهم خود را ایفا نمی‌کنند.

حالا پرسش جدی این است که چه کسانی از پرداخت مالیات معافند و مقصود رئیس جمهور و نایب رئیس اول اتاق بازرگانی چه بنگاه‌هایی بوده است؟

قبل از آن که رئیس سازمان برنامه و بودجه بخواهد فهرست بنگاه‌هایی که از پرداخت مالیات معاف هستند، منتشر نماید، شاید بتوانیم از لابلای سخنان گذشته رئیس جمهور روحانی و مسئولین دولتی به اسامی بنگاه‌هایی که از پرداخت مالیات معاف هستند پی ببریم؛ به عنوان نمونه، روحانی در جریان سفر انتخاباتی خود به ارومیه در ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶ در بخشی از سخنان خود گفت: می‌گویند باید مالیات بدهید، ولی کسی نمی‌پرسد در آنجایی که شما مدیریت می‌کنید، مالیات داده اید؟ مخاطب این سخنان روحانی مستقیم رقیب انتخاباتی او سید ابراهیم رئیسی و مشخصاً مقصود وی آستان قدس رضوی بود.

همچنین رئیس جمهور در دیدار مورخه ۱۸ دی ماه ۱۳۹۶ با وزیر و معاونان وزارت امور اقتصاد و دارایی در زمینه معافیت‌های مالیاتی بیان نموده بود: اولاً اینکه همه باید مالیات بپردازند و هیچ استثنایی را نمی‌توان پذیرفت که چطور فلان آستان یا دستگاه مالیات نمی‌پردازد. همه باید مالیات بدهند، حتی آن‌هایی که طبق قانون برای چند سال از پرداخت مالیات معاف می‌شوند، باید مالیاتشان مشخص شود، اما دریافت نکنند، ولی مهم است که میزان مالیات آن‌ها محاسبه شود. مالیات باید فرهنگ عمومی شود، حتی اگر حداقلی باشد؛ بنابراین تا اینجا و با استناد به صحبت‌های گذشته رئیس جمهور مشخص شد که یکی از سازمان‌هایی که از نظر وی معاف از پرداخت مالیات هستند و باید رئیس سازمان برنامه و بودجه آن را به مردم معرفی نماید، آستان‌ها و به خصوص آستان قدس رضوی است.

برای رسیدن به اسامی سایر سازمان‌هایی که از پرداخت مالیات معاف بوده اند و مد نظر رئیس جمهور و مسئولین دولتی می‌باشند می‌توان به سخنان مورخه ۲۵ بهمن ۱۳۹۴ محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه استناد نمود. وی در این تاریخ طی سخنانی عنوان نمود: دولت باید از بنیادها، آستان‌ها و قرارگاه‌ها مالیات دریافت کند و منع قانونی در این زمینه وجود ندارد؛ بنابراین از دیدگاه مسئولین دولتی، بنگاه‌هایی که معاف از پرداخت مالیاتی هستند عبارتند از: بنیادها، آستان‌ها به خصوص آستان قدس رضوی و قرارگاه ها.

به علاوه این صحبت‌های مسئولین دولتی، سازمان امور مالیاتی در ۱۹ آبان ۱۳۹۷، در بخشنامه ای، اسامی بنیاد‌ها و نهاد‌های انقلاب اسلامی که مشمول مالیات نیستند را اعلام کرد. در این بخشنامه که تصویر آن را در زیر می‌بینید ذکر شده بود: نظر به اینکه براساس بند ۴ الحاقی به ماده ۲ قانون مالیات‌های مستقیم به موجب بند (۱) قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، مصوب ۳۱ تیر ماه ۱۳۹۴، بنیاد‌ها و نهاد‌های انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری از شمول پرداخت مالیات‌های موضوع قانون مالیات‌های مستقیم، خارج گردیده اند، به پیوست تصویرنامه شماره ۳۳۳۰۶/ ۱ مورخ ۲۱ آذر ماه ۱۳۹۶ دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر جهت اطلاع و اقدام ارسال می‌شود.

اسامی بنیاد‌ها و نهاد‌هایی که براساس نظر مقام معظم رهبری مشمول بند مذکور بوده و تحت نظارت این دفتر فعالیت می‌نمایند، به طرح ذیل جهت ابلاغ به سازمان امور مالیاتی و مراجع ذی ربط برای رعایت مفاد قانون درباره آن‌ها ایفاد می‌گردد.

بدیهی است مفاد تبصره‌های ماده ۲ قانون درخصوص این بنیاد‌ها و نهاد‌ها و تکالیف آن‌ها در مورد پرداخت مالیات‌های تکلیفی و مالیات بر ارزش افزوده همچنان مجری خواهد بود.

۱. بنیاد شهید و امور ایثارگران انقلاب اسلامی، ۲. کمیته امداد امام خمینی (ره)، ۳. سازمان تبلیغات اسلامی، ۴. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۵. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، ۶. بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، ۷. ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره)، ۸. مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، ۹. مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی و ۱۰. جامعه المصطفی (ص) العالمیه. "


در جدول زیر میزان بودجه مصوب شده در سال ۹۷ و لایحه بودجه سال ۹۸، برای نهاد‌های فوق که از پرداخت مالیات معاف هستند را مشاهده می‌کنید. همان گونه که در جدول مشاهده می‌شود، در مجموع بودجه این نهاد‌ها در قانون بودجه سال ۱۳۹۷، ۱۸۴۶۲.۵ میلیارد تومان و در لایحه بودجه سال ۹۸، ۲۱۰۹۳.۸ میلیارد تومان بوده است.

در پایان باید به این نکته نیز اشاره نمود، به دلیل آن که کشور در سال آینده در شرایط خاصی است و دولت نمی‌تواند آن گونه که باید روی درآمد‌های نفتی حساب باز کند، مجبور است به نحوی هزینه‌های خود را از راه افزایش درآمد‌های مالیاتی پوشش دهد و به همین منظور باید معافیت‌ها و فرار‌های مالیاتی را به حداقل برساند و خود نیز سعی نموده است تا در لایحه بودجه ۹۸، معافیت‌های مالیاتی سال‌های قبل را به حداقل برساند. به عنوان نمونه در لایحه بودجه ۹۸ آمده که دولت، معافیت‌های مالیاتی صادرکنندگانی که ارز خود را به کشور بازنگردانند، برخواهد داشت.

همچنین باید به نهاد‌ها و سازمان‌هایی که در سال‌های گذشته ـ. چه قانونی و چه غیرقانونی ـ. از پرداخت مالیات معاف بودند، گفت: در شرایط فعلی کشور، بهتر است خود برای پرداخت مالیات پیش قدم شوند. البته ذکر این نکته نیز در پایان ضروری است که آستان قدس رضوی و بنیاد مستضعفان طی چندین و چند اطلاعیه، همواره عنوان نموده اند که علیرغم معافیت‌های مالیاتی قانونی، مالیات‌هایی که در سال‌های گذشته بر دوش آن‌ها بوده است را پرداخت کرده اند.