سرانجام حذف یارانه پُردرآمد‌ها

رویداد۲۴ در بودجه سال ۹۸ پس از سه دوره نافرجام حذف یارانه سه دهک پُردرآمد جامعه، دولت ملزم به اجرای این قانون با روشی جدید شد.

اولین بار در بودجه سال ۹۵، حذف یارانه پُردرآمدها پیشنهاد شد که البته به دلایل مختلف این قانون به درستی اجرا نشد. اما در بودجه سال ۹۸، دولت مکلف به حذف یارانه سه دهک پُردرآمدها به روشی که مجلس به آن رای داد، شد.

در همین رابطه، محمد حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: حذف سه دهک بالا از یارانه‌های نقدی در تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۹۵ بیان شد که در سال ۹۶ و ۹۷ هم این موضوع تکرار شد اما دولت بنا به دلایلی این قانون را به درستی اجرا نکرد و حتی در اجرای برخی قسمت‌ها نیز موجب بروز برخی اشکالات در جامعه شد. اما در لایحه بودجه سال ۹۸ دولت شرایط ویژه‌ای را اتخاذ کرد و به این جمع‌بندی رسید که نسبت به دهک‌های بالا به شکل خاصی اقدام کند.

پیشنهاد این بود که رویه حذف را در اختیار استانداران هر استان قرار دهد و آن‌ها بر اساس منابع آزاد شده از میزان حذف یارانه دهک‌های بالا، فقر مطلق را از استان تحت نظرشان بطور کامل رفع کرده و برای طرح‌های عمرانی نیمه‌تمام در استان اقدام کنند.

وی در ادامه افزود: این موضوع نشان می‌دهد که عزم دولت برای حذف یارانه پُردرآمدها جدی است و تمایل دارد تا در این باره اقدام کند. اما با جمع‌بندی و کارشناسی‌های انجام شده در مرکز پژوهش‌های مجلس و‌ همچنین مذاکرات متنوعی که در کمیسیون تلفیق شد  تبصره فوق به صورت ارائه شده مورد پذیرش واقع نشد.

حسینی در خصوص دلایل عدم پذیرش این پیشنهاد گفت: ممکن ‌‌بود با این روش حذف‌هایی برای تامین منابع مالی در استان‌ها صورت پذیرد که مورد اعتراض افراد واقع شود. از سویی دیگر باتوجه به ترکیب جمعیتی که با توجه به میزان شکاف درآمدی که در سطوح استانی وجود دارد احتمالاً باعث بوجود آمدن برخی مشکلات می‌شد.

برای مثال ممکن است نگاهی که ما در دهک‌های بالا داریم بیشتر در کلان‌شهرها و تهران باشد و استان‌هایی همانند کرمانشاه و ایلام از دهک‌های پُردرآمد جامعه کمتر برخوردار باشند و از این جهت حذف اندک یارانه نتواند رقم قابل توجهی برای جبران فقر مطلق در آن استان باشد. از این‌رو مجلس مجدداً به این جمع‌بندی رسید که به پیشنهاد دولت رای مثبت ندهد و پیشنهاد جدیدی را مبنی بر حذف سه دهک پُردرآمد همانند سال‌های گذشته تکرار کند.

این نماینده مجلس تاکید کرد: از آنجاکه ایرادی از سوی شورای نگهبان نیز بر این مصوبه مجلس وارد نشده انتظار می‌رود قانون حذف یارانه سه دهک بالای جامعه به صورت کامل اجرا شود.

وی همچنین در خصوص نواقص اجرایی حذف یارانه افراد در سنوات گذشته گفت: برای مثال اگر فردی مسافرت خارج از کشور می‌رفت یارانه‌اش قطع می‌شد. حال سوال اینجاست که آیا یارانه تمام افرادی که در سال‌های به خارج از کشور سفر کرده بودند نیز حذف شده است؟

همین موضوع برای خرید خودرو و یا منزل مسکونی بزرگ‌تر هم رخ می‌داد. اما چون تنها اطلاعات مالی در سال‌های پس از ایجاد یارانه در اختیار دولت قرار می‌گرفت و‌ داده‌ای از گذشته‌ها در دست نبود، لذا این سیستم حذف، چندان هم عادلانه نبود. این‌ها ایراد و اشکالاتی بود که در حذف یارانه افراد صورت ‌می‌پذیرفت.

اما به اعتقاد حسینی با اقداماتی که اخیراً انجام شده از جمله ایجاد بانک‌های اطلاعاتی، دولت می‌تواند شناسایی دقیقی از سطح درآمد خانوار داشته باشد. از این‌رو با اجرایی شدن صحیح قانون حذف یارانه پُردرآمدها به نظر می‌رسد به عملیاتی شدن و یا اجرایی شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها نزدیک می‌شویم تا از این همه پرداخت نقدی در جامعه جلوگیری شود.