دعوای روسیه و ترکیه در ادلب بر سر چیست؟/ آیا امکان جنگ مستقیم دو طرف وجود دارد؟

رویداد۲۴ بشار نرش در روزنامه عرب زبان العربی الجدید چاپ لندن نوشت: با تغییرات میدانی بزرگ و تحرکات نظامی عظیمی که مناطق گسترده ای از حلب و ادلب در شمال سوریه شاهد ان بوده است، به نظر می رسد بازی شطرنج روسیه-ترکیه در سوریه، وارد مراحل سرنوشت سازی شده است و این، برخلاف پیش بینی هایی است که رقابت روسیه-ترکیه بر سر ادلب را بعید می دانستند؛ بویژه آنکه 33 سرباز ترک در حملات نظام سوریه کشته شده اند.

بنابراین، تحولاتی که اخیرا در حلب و ادلب اتفاق افتاد و پیشروی نظام و شبه نظامیان حامی آن، با حمایت هوایی روسیه و سیطره دوباره آنها بر دهها شهر و روستا در این منطقه، باید در چارچوب دو امر مهم، درک شود: مورد اول، مربوط به هدف نهایی روسیه در سوریه است، که پوتین بارها آن را بیان کرده و مبتنی بر بازگشت سیطره کامل نظام اسد بر تمام خاک سوریه است و مورد دوم، به هدف روسیه از شکست دادن انقلاب سوریه و رسیدن به راه حل سیاسی از طریق شروط توافق آستانه، برای دست یافتن به بیشترین دستاوردهای ممکن، مربوط است و این امر نیز متکی بر تمایل روسیه برای تاکید بر نقش سیاسی خود در حل بحران سوریه است.

در ادامه این مطلب آمده است: ترکیه نمی تواند نسبت به این اتفاقات بی تفاوت باشد؛ به دو دلیل: اول آنکه سیطره نظام اسد بر تمام جغرافیای سوریه، به امنیت ملی ترکیه اسیب می رساند؛ از این جهت که تعداد بیشتری از مردم سوریه بعنوان پناهنده به ترکیه می روند و این امری است که مورد قبول ترکیه نیست و برای جلوگیری از آن، آنکارا سه عملیات نظامی در مرزهای خود با سوریه انجام داد، که عبارتند از عملیات زره فرات، شاخع زیتون و چشمه صلح.

دلیل دوم آن است که ترکیه نمی پذیرد توافق آستانه کاملا طبق میل روسیه و به ضرر ترکیه باشد؛ از این جهت که ان را برخلاف منافع خود دانسته و معتقد است اجرای این توافق موجب حدف تاثیر ترکیه در سوریه می شود.

نشانه هایی هایی وجود دارد که نشان دهنده رقابت روسیه-ترکیه در میدان سوریه است، رقابتی که ظاهرا به مراحل حساسی نزدیک شده است:

ادلب، برای ترکیه تنها یک شهر هم مرز با آن نیست، بلکه یک مساحت جغرافیایی مهم است که در بین دغدغه های امنیت ملی ترکیه جای دارد. ادلب به مقرّ و پایگاه نیروهای نظامی ترک تبدیل شده است؛ از این رو، ترکیه به تهدیدات خود علیه نظام سوریه مبنی بر خروج نیروهای آن از این منطقه ادامه می دهد؛ در حالی که روسیه اصرار دارد عملیات نظامی نیروهای اسد، تا زمان سیطره بر دو راه بین المللی حلب-لاذقیه و حلب-دمشق، ادامه پیدا کند.

در این شرایط، به نظر می رسد بحران فعلی که در روابط بین روسیه-ترکیه در مورد پرونده سوریه وجود دارد، بدترین بحران از زمان حادثه سرنگونی جنگنده روسی توسط ترکها در مرزهای سوری-ترکیه در سال 2015 است.

بیشتر بخوانید: صباح زنگنه: امید ترکیه به کمک آمریکا و ناتو در موضوع ادلب، متوهمانه است

با این حال، تصور نمی شود که برخورد مستقیمی بین روسها و ترکها در سوریه بوقوع پیوندد؛ آنچه این دو را در پرونده های دیگر با یکدیگر جمع می کند، بسیار بیشتر از نقاط اختلاف آنها در پرونده سوریه است؛ از این رو، ترکیه هرگز مایل به ورود به برخورد مستقیم با روسیه نیست؛ همانطور که روسیه هم نمی خواهد ترکیه را از دست بدهد؛ همین امر، دو طرف را به سمت جست و جوی راه حل های استثنایی، سوق می دهد؛ که چه بسا به شکل تعدیل در توافق های سابق نمود پیدا کند؛ به نحوی که منافع ترکیه و روسیه، محقق شود.

در صورتی که دو طرف به این توافق های تازه دست نیابند، تنها گزینه در دسترس ترکیه، ورود به مقابله مستقیم با مشارکت گروههای معارض سوریه، علیه نیروهای نظام اسد است؛ گزینه ای که به عقیده اغلب تحلیلگران، به نفع ترکیه و گروههای معارض است؛ البته به شرطی که نیروهای هوایی روسیه، نیروهای ترک را در میدان سوریه هدف نگیرند و موضع بی طرف داشته باشند.

امروز و بویژه پس از کشته شدن تعدادی از سربازان ترک، ترکیه در برابر یک دو راهی سخت قرار گرفته است که در نهایت مجبور به انتخاب یکی از آنهاست؛ اما آیا تهدیداتش را عملی کرده و پیشروی نیروهای نظام اسد را مهار می کند و بار دیگر مناطقی از سوریه را تحت کنترل خود در می آورد؟ یا اینکه با روسیه به تفاهم های جدیدی می رسد، تا از جنگی جلوگیری کند که صدای طبلهای آن به گوش می رسد؟ در روزهای آتی، تاکتیک های بازی روسی-ترکی بر صفحه شطرنج سوریه آشکار می شود و خواهیم دید که آخرین حرکت را کدام طرف انجام می دهد.