چرا تهران پیشنهاد ترامپ را نپذیرفت؟

رویداد۲۴ ماجرای درخواست های ترامپ از ایران برای مذاکره با آمریکا از زمان آزادی مایکل وایت و تبادل زندانیان میان دو کشور شروع شد. ترامپ که از این اتفاق به هیجان آمده بود در دو توئیت از ایرانی ها بابت آزادی یک زندانی آمریکایی که در کشورمان به حبس محکوم بود، تشکر کرد.

رئیس جمهور آمریکا در اولین توئیت خود که در روز شانزدهم خرداد منتشر شد، ادعا کرد که این مبادله زندانی نشان می‌دهد توافق با ایران امکان‌پذیر است. او ساعاتی بعد دوباره در توئیتر مجدداً از ایران قدردانی کرده و تهران را به انجام «توافق بزرگ» دعوت کرد.

ترامپ در ادامه به خیال‌پردازی درباره مذاکره با ایران و انجام توافق هسته‌ای جدید پرداخت و نوشت:«برای انجام آن توافق بزرگ،تا بعد ازانتخابات صبر نکنید. من پیروز [انتخابات] می‌شوم. الان شما توافق بهتری انجام می‌دهید.» پیشنهاد رئیس جمهور آمریکا از سوی تهران به شدت رد شده است و به نظر می رسد مقامات کشورمان با وجد اصرارهای ترامپ حاضر به پذیرش پیشنهاد او نیستند.

واکنش ایران به دعوت ترامپ به مذاکره

پس از دومین توئیت رئیس جمهور آمریکا و درخواست او از تهران برای مذاکره با واشنگتن، محمد جواد ظریف در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت:" آقای ترامپ، ما علی‌رغم تلاش‌های «زیردستان» شما، به یک تبادل بشردوستانه دست یافتیم؛ ضمن این که ما در زمان بر سر کار آمدن شما یک توافق داشتیم. ایران و دیگر شرکای برجام، هرگز میز گفتگو را ترک نکردند. مشاوران شما که بیشتر آن‌ها را هم برکنار کرده‌اید، دست به قمار احمقانه‌ای زدند. این که چه زمانی تصمیم بگیرید، این مسأله را اصلاح کنید، به خودتان مربوط است."

همزمان شایعاتی وجود داشت که دو کشور بر سر آزادی زندانیان دست به یک سری مذاکره زده اند.با این حال مشخص شد که سوئیس نقش اساسی را در ماجرا داشته. همزمان اما وزارت خارجه تائید کرد اظهارات اخیر «بیل ریچاردسون» فرماندار سابق آمریکایی که مدعی شد که با مقامات ارشد ایرانی برای آزادی یک زندانی آمریکایی دیدارهایی داشته است، صحت دارد.

دو روز بعد از درخواست ترامپ؛ سخنگوی وزارت امور خارجه گفت که در تبادل اخیر زندانیان هیچ مذاکره مستقیمی بین ایران و آمریکا صورت نگرفته و مسئولیت مذاکره بر عهده سوئیس بوده است.

سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان عنوان کرد: مسائل داخلی آمریکا خیلی برای ما مهم نیست، آنچه برای ایران مهم است عمل دولت‌های مختلف آمریکاست که متاسفانه در سال‌های گذشته عملی که باعث شود جمهوری اسلامی و ملت ایران اعتمادشان جلب شود، مشاهده نکردیم. او عنوان کرد که دیوار بی اعتمادی هنوز بین ایران و آمریکا وجود دارد و گفت: آقای ترامپ مسئله داخلی خودش و بحث انتخابات را دارد و بحث انتخابات مسئله داخلی آمریکایی‌هاست. سخنگوی وزارت خارجه تصریح کرد: هیچ وقت منتظر تحولات داخلی در آمریکا و اینکه نتیجه انتخابات چه خواهد شد نبودیم و نخواهیم ماند.

آیا ترامپ به کمک تهران چشم دوخته است؟

نیویورک تایمز روز بیست و یکم خرداد در تحلیلی نوشت: ترامپ روز جمعه ضمن قدردانی از آزادی زندانی آمریکایی، از تهران خواست تا پیرامون پرونده ی هسته ای اش یک معامله ی بزرگ را رقم بزند. او پیشنهاد رسیدن ایران به شرایط بهتر تا قبل از پایان دوره ی ریاست جمهوری اش را مطرح کرد، گویی از تهران دعوت می کرد تا در بازگشتش به دفتر ریاست جمهوری به او کمک کند.

صالح قزوینی در یادداشتی با عنوان « جدی بودن ترامپ در مذاکره با ایران » در روزنامه رای الیوم نوشت:  این دعوت به مذاکره از سوی ترامپ نخستین بار نیست که صورت می‌گیرد و هر بار تهران به دعوت ترامپ اهمیتی نمی دهد.در پاسخ به این که چرا ترامپ با وجود آگاهی از واکنش ایران هربار دست به این اقدام می زند، باید گفت او احمق نیست بلکه این امر عملگرایی غربی نام دارد و در کنار آن او هربار از ایرانی ها دعوت می کند شاید به یکی از آنها پاسخ مثبت داده شود و هم زمان او تلاش می کند ایرانی ها را در تنگنا قرار دهد و جامعه بین المللی را علیه آنها برانگیزد. امروز ترامپ بیشترین نیاز را به یک مذاکره صوری دارد. او نیاز دارد تهران آرام باشد و هیچ اقدامی انجام ندهد که باعث در تنگنا قرار گرفتنش شود و هم زمان بر نتایج انتخابات تاثیر بگذارد.
اما تهران به خوبی می داند فرصت کنونی بهترین فرصت برای وارد آوردن فشار بر ترامپ، بازگردادن او به توافق هسته ای و لغو تمامی تحریم ها است از این رو تنها به ارسال نفتکش به ونزوئلا اکتفا نخواهد کرد، اقدامی که ترامپ را در برابر ملتش در تنگنا قرار داد.

به نظر می رسد پاسخ ایران روشن است. چه در خلیج فارس چه در کارائیب. چه در عراق و چه در سوریه! تاکید می کنیم مذاکره ای نیست و تبادل زندانیان ظاهرا در آب های خلیج فارس و کارائیب صورت گرفته!

به اعتقاد برخی از کارشناسان از این رو در سه ماه و بیست روز آینده دونالد ترامپ فرصت دارد حداقل برای جبران گذشته خود به نقطه صفر بازگردد، خرابکاری ها در امور داخلی و بین المللی را مورد تجدید نظر، باز سازی  و اصلاح قرار دهد و برای جلب اعتماد ملت ایران تحریم های ظالمانه و تروریسم بی منطق اقتصادی را سریعا ملغی نماید. در چنین شرایطی  ایجاد و امکان نقطه تفاهم برای مشارکت و همکاری برای مبارزه با پاندمی کرونا، تجدید نظر نسبت به اهمیت بازگشت به نقطه صفر انعقاد تفاهم  بین المللی برجام را توجیه خواهد کرد.