محمدرضا شجریان در جشن هنر شیراز
رویداد۲۴ تصویر ثبت شده از محمدرضا لطفی (نوازنده تار)، محمدرضا شجریان (خواننده) و ناصر فرهنگفر (نوازنده تنبک) در جشنوارهٔ موسیقی جشن هنر شیراز سال ۱۳۵۴. جشن هنر شیراز از سال ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۵۶ هر ساله در تخت جمشید برگزار می‌شد. در این جشنواره هنر‌های مختلفی، چون سینما، تئاتر و هنر‌های تجسمی ارائه می‌شد، اما برجسته‌ترین قسمت جشنواره مربوط به هنر موسیقی بود.
موسیقی سنتی ایران چندان در دنیا شناخته شده نبود و حتی خود ایرانیان هم آشنایی عمیقی با آن نداشتند؛ با توجه با اصالت‌گرایی و بومی‌گرایی فرهنگی پهلوی دوم، به موسیقی سنتی ایران پر و بال داده شد و دولت برای گسترش موسیقی ملی بودجه‌های مشخصی تصویب کرد.
نخستین جشن هنر شیراز در سال ۱۳۴۶ مشخصا بر موسیقی سنتی ایران و مس از آن دیگر کشور شرقی متمرکز بود. در این نخستین فستیوال بزرگ هنری ایران در دوره جدید، حضور دو تن از برجسته‌ترین موسیقیدانان جهان خبرساز شد. یکی یهودی منوهین که او را از مهمترین ویولونیست‌های تاریخ می‌دانند و دیگری ولایت خان، برجسته‌ترین سیتار نواز جهان. از ایران هم فاطمه واعظی با نام هنری پریسا با خواندن اشعار اصیل ایرانی به همراه موسیقی کلاسیک بسیار درخشید و مطرح شد.
بیشتر بخوانید: محمدرضا شجریان ؛ ۱۳۱۹ تا همیشه (فیلم)
به گزارش رویداد۲۴ با توجه به تاثیر و درخشش جشن هنر شیراز در سال‌های بعد هنرمندان برجسته دیگری در آن اجرا کردند که یکی از آن‌ها محمدرضا شجریان بود. شجریان برای نخستین بار در نهمین دوره جشن هنر شیراز شرکت کرد و به همراه محمدرضا لطفی دستگاه راست پنجگاه را اجرا کرد که بعد‌ها تبدیل به آلبوم شد.
درخشش شجریان در جشن هنر شیراز در موفقیت‌های بعدی وی اثر گذار بود. وی پس از آن اجرای معروف شرکت دل آواز را تاسیس کرد و به فعالیت‌های هنری خویش ادامه داد. فاصله‌گیری شجریان و دوستانش از موسیقی کاباره‌ای و مبتذل باعث بوجود آمدن دوگانه‌ای در سال‌های پایانی حکومت پهلوی شده بود که امثال شجریان را نماد موسیقی فاخر و عمیق می‌دانست و موسیقی پاپ و کاباره‌ای را نماد ابتذال. این دوگانه به حدی جدی شده بود که ۲۳ روز پس از پیروزی انقلاب غروی، مدیر اخبار و برنامه‌های تلویزیون اعلام کرد: «به طور قطع باید بگوییم گوگوش‌ها، مهستی‌ها و هایده‌ها جایی در رادیو و تلویزیون انقلاب اسلامی نخواهند داشت اما خوانندگانی، چون شجریان و پریسا و هنرمندانی که وابسته نبوده‌اند در رادیو و تلویزیون برنامه خواهند داشت.»
با اینکه شجریان نماد موسیقی فاخر بودند و شجریان در انقلاب ۱۳۵۷ مواضع مردمی داشت، پس از پیروزی انقلاب شرایط مناسبی برای فعالیت آن‌ها در رادیو و تلویزیون وجود نداشت.
به رغم شهرت شجریان و چهره‌هایی همچون پریسا و دیگر موسیقیدانان به تولید موسیقی فاخر، اما محدودیت فعالیت آن‌ها می‌شد. خوانندگی و نوازندگی زنان به طور کلی حرام و مغایر با اسلام اعلام شد و فعالیت مردان نیز زیر سایه حرام بودن موسیقی مانده و رشد نکرد. حضور شجریان نیز در رادیو و تلویزیون پر فراز و نشیب بود و نهایتا به دلیل مواضع سیاسی خود در سال ۱۳۸۸ در نامه‌ای خطاب به رئیس صدا و سیما استفاده از آثارش در رادیو و تلویزیون را تحریم کرد.
