تاثیر FATF بر بازار ارز / منتظر دلار چند تومانی باشیم؟
رویداد۲۴ چند روزی است که لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام بار دیگر در حال بررسی است. اما نتیجه این بررسی همچنان غیر قابل پیش‌بینی به نظر می‌رسد. عده‌ای از کارشناسان دستور رهبری برای تمدید مهلت بررسی لوایح را حمایت ایشان از پیوستن ایران به FATF تلقی می‌کنند و باور دارند دیر یا زود تصمیم مجمع نیز در همین مسیر حرکت می‌کند. برخی دیگر نیز معتقدند چیزی تغییر نکرده و احتمالا مجمع موضع خود نسبت به FATF را تغییر ندهد.
در حال حاضر از لوایح چهارگانه، دو لایحه تایید شده و دو لایحه دیگر یعنی معاهده مقابله با جرایم سازمان یافته فراملی (پالرمو) و معاهده مقابله با تامین مالی تروریسم باقی مانده‌اند.
در رابطه با پالرمو، مسیر قانونی طی شده و به گفته معاونت حقوقی تنها یک هماهنگی برای تصویبش لازم است. در مورد معاهده مقابله با تأمین مالی تروریسم باید مابقی فرآیند قانونی طی و مواردی از ایرادات شورای نگهبان که رفع نشده، در مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد رسیدگی و تصمیم‌گیری واقع شود.
در حالی که بررسی لوایح در دستور کار است، بازار ارز ما با حبس قیمتی روبرو شده است. فعالان این بازار عنوان می‌کنند که نگرانی از تاثیر عضویت در FATF موجب شده معامله‌گرانی موقتا دست از خرید و فروش بکشند تا مبادا دچار زیان شوند. اما مگر تاثیر FATF در بازار ارز ما چقدر می‌تواند باشد؟
این سوالی است که در ادامه، رئیس سابق پژوهشکده پولی و بانکی، به آن پاسخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: مقصر اصلی گرانی دلار کیست؟
هزینه یک میلیارد دلاری حضور در لیست سیاه
احمد مجتهد، رئیس سابق پژوهشکده پولی و بانکی، معتقد است نپذیرفتن FATF لطمه‌ای به حیثیت سیاسی و اقتصادی ایران است چرا که 180 کشور دنیا عضو آن هستند و فقط دو کشور خط قرمز باقی ماندند؛ ما و کره شمالی. بنابراین هم از نظر سیاسی و هم از نظر اقتصادی این منطق غلطی است که عضویت آن را نپذیریم.
مجتهد با بیان این که در حال حاضر با مشکلات بین المللی زیادی برای نقل و انتقالات پول مواجهیم و هزینه پرداخت‌های بین المللی ما به شدت افزایش پیدا کرده است، ادامه می‌دهد: مثلا حواله‌های ما بین بانک‌ها یک هزارم مبلغ حواله هزینه داشت اما حالا محدودیت‌ها باعث شده ما چهار تا هفت درصد مبلغ حواله را صرف هزینه انتقال کنیم.
به گفته رئیس سابق پژوهشکده پولی و بانکی ایران چیزی حدود هشتاد میلیارد دلار مبادلات(غیر از معاملات سرمایه‌ای و خدماتی) دارد. اکنون هزینه نقل و انتقال این مبادلات به بیش از یک میلیارد دلار رسیده درحالی که قبلا بسیار کمتر از این بوده است.
به باور او همین هزینه‌های گزاف عدم پذیرش FATF روی بازار ارز ما تاثیر چشمگیری داشته و دارد.
این کارشناس توضیح می‌دهد: از طرف دیگر هم ما ناچاریم کالاهایمان را با قیمتی ارزان‌تر بفروشیم و گران‌تر هم بخریم. بنابراین عملا بازار ارز ما در اینجا از چند جهت در حال آسیب دیدن است.
احتمال کاهش 10 تا 15 درصدی قیمت دلار
البته به باور او این که با پذیرشFATF قیمت دلار ما چقدر تغییر می‌کند به طور دقیق قابل پیش بینی نیست چرا که چون در بازار ارز ما عوامل متعددی دخیل هستند.
مجتهد به تحریم‌ها به عنوان یکی از این عوامل دخیل، اشاره می‌کند که موجب کاهش درآمدهای نفتی شده و در نتیجه آن دست بانک مرکزی هم برای عرضه ارز در بازار بسته‌تر شده است.
رئیس سابق پژوهشکده پولی و بانکی عنوان می‌کند: میزان کاهش قیممت دلار بعد از پذیرش لوایح به قدم‌های بعدی ما بستگی دارد از جمله برقراری سوئیفت بین ایران و سایر کشورها، تلاش برای بازگشت به برجام و لغو تحریم‌ها، افزایش مراودات سیاسی و…
مسئله دیگری که مجتهد آن را خاطر نشان می‌کند بحث مفهوم اقتصادی چسبندگی قیمت است به این معنا که وقتی قیمت بالا برود پایین آمدن آن بسیار سخت می‌شود.
همچنین با تاکید بر این که در کنار خوشبینی مطلق به ارزانی دلار در پی پذیرش لوایح FATF نباید تورمی که داریم را فراموش کنیم، می‌گوید:
اکنون که قیمت ارز 25 تومان است قیمت‌ها متناسب با آن بالا رفته است کالاهایی که وارد می‌کنیم نیز بر مبنای همین نرخ، قیمت‌گذاری شده، صادرات ما هم بر همین مبناست. این موارد به راحتی نمی‌تواند پایین بیاید.
طبق گفته‌های این کارشناس با این که میتوانیم خوشبین باشیم که با پذیرش FATF جو روانی مثبتی در بازار حاکم و منجر به کاهش قیمت دلار شود، اما نباید از نظر دور داشت که خود دولت هم جهشی در بودجه کرده و ارز 11 هزارتومانی را مبنا قرار داده است. همچین نرخ ارز نیمای هم بالاست. با این حساب پایین آمدن قیمت دلار در بازار با پذیرش FATF نهایتا 10 تا 15 درصد ممکن است نه بیشتر.
