طغیان ارزی؛ دلار از ۶۰ هزار تومان عبور می‌کند؟
رویداد۲۴ نازنین خودی در اقتصاد ۲۴ نوشت: دلار در بازار ارز روز گذشته به دنبال تکانه‌های شدید سیاسی با جهش یکباره‌ای روبه‌رو شد. به این ترتیب قیمت دلار در همان ساعات آغازین بازار ۲ هزار تومان رشد کرد و از ۵۵ هزار و ۵۰۰ تومان روز یکشنبه به ۵۷ هزار و ۵۰۰ تومان روز دوشنبه رسید. این روند تا عصر روز دوشنبه نیز همچنان ادامه‌دار ماند و در لحظه تنظیم این گزارش همزمان با انتشار خبری مبنی بر حمله موشکی اسرائیل به مرکز مستشاری ایران در زینب سوریه به سرعت در کانال ۵۸ هزار تومانی در حرکت است. اگر چه این خبر بلافاصله توسط سفیر ایران در سوریه تکذیب شد.
این دومین بار است که بازار ارز از ابتدای امسال در مسیر دلار ۶۰ هزار تومانی حرکت می‌کند. نرخی که بسیاری از کارشناسان تا پیش از درگیری‌های سیاسی موجود و خطر ورود مستقیم ایران به جنگ بر آن اتفاق نظر داشتند. اما حالا در شرایط فعلی چشم‌انداز‌ها مبهم‌تر از همیشه است و صرفا بر افزایشی بودن قیمت این اسکناس دلالت دارد و البته افت ارزش ریال که به گفته کارشناسان اقتصادی زندگی میلیون‌ها ایرانی به آن وابسته است.
متغیر‌های اقتصادی بازار ارز فعال شد
«مرتضی افقه» اقتصاددان در گفتگو با اقتصاد ۲۴ بر این باور است که اگر در این مدت شاهد ثباتی در بازار ارز بودیم، صرفا به دلیل غیرفعال بودن متغیر‌های غیراقتصادی بوده و حالا با فعال شدن آن نرخ دلار در حال افزایش است.
او در این باره توضیح می‌دهد: در حال حاضرمتغیر‌های فعال، سیاست خارجی و تحریم و مسائل خارجی تاثیرگذار بر اقتصاد ایران است. دلیل تلاطم موجود در بازار نیز از جنگ حماس و اسرائیل شروع شد. با کشیده شدن دامنه این جنگ به سمت حوثی‌ها و دریای سرخ این التهاب بیشتر زمینه بی ثباتی را فراهم کرد. حالا هم با احتمال درگیر شدن ایران در جنگ با اتفاقی که یکشنبه شب با کشته شدن ۳ سرباز آمریکایی رخ داد، تاثیرش در بازار ارز احساس شده است.
اما در کنار همه این عوامل به عقیده وی انتخابات آمریکا نیز تاثیرگذار خواهد بود، با توجه به سابقه‌ای که ترامپ در رابطه‌اش با ایران دارد و احتمال اینکه در آبان سال آینده پیروز شود زیاد است. نظرسنجی‌ها و انتخابات مقدماتی نیز این را نشان می‌دهد. از همین رو می‌توان گفت بانک مرکزی در بازار ارز مدت‌هاست که منفعل است نه فعال. الان هم این دو مسئله به صورت موازی بازار ارز را به اینجا رسانده است.
بیشتر بخوانید: پیش‌بینی یک فعال اقتصادی از قیمت دلار در اسفندماه
بانک مرکزی قدرت مانور روی ذخایر ارزی خود ندارد
این وضعیت در حالی اتفاق افتاده که بانک مرکزی با تکیه بر ذخایر ارزی خود مدعی بود دلار را در مشت خود دارد، ادعایی که این اقتصاددان آن را به سیاست‌های دولت فعلی مرتبط می‌داند. او در این باره توضیح می‌دهد: در دو سه سالی که آقای رئیسی روی کار آمده به ارائه آمار‌های بعضا غیرواقع از جمله نرخ رشد اقتصادی بالا، کاهش بیکاری و در آخرین مورد کاهش تعداد فقرا روی آورده است. از جمله موارد دیگری که مرتب تلاش دارند با گفتاردرمانی روی آن اثر روانی بگذارند، بازار ارز است؛ با اعلام این که ذخایر ارزی به اندازه کافی وجود دارد.
به گفته وی حتی اگر ذخایر ارزی داشته باشیم که احتمالا با توجه به فروش نفت مقداری هم داریم، اما، چون این ذخایر ارزی را برای تامین کالا‌های اساسی که فوری‌تر هستند باید مصرف شود، بانک مرکزی خیلی قدرت مانور روی آن ندارد. تا جایی که هم آن کالا‌ها را بتوانند تامین و هم بتوانند در بازار دخالت کرده و نرخ دلار را کنترل کنند. با توجه به اینکه وعده‌های پیشین خیلی محقق نشده الان بازار هم خیلی اعتنایی به این گفتاردرمانی‌ها ندارد. مثل واردات خودرو گفته بودند در حال انجام است، اما دیدیم که تاثیری روی بازار خودرو نداشته است.
جهش قیمت دلار می‌توانست شدیدتر باشد اگر...
به گفته مرتضی افقه در شرایط کنونی نمی‌توان سقفی برای دلار تعیین کرد. اما می‌توان گفت تنها چیزی که می‌تواند روند آن را محدود کند، میزان نقدینگی در بازار است. به همین دلیل است که با اتفاقاتی که برای آمریکا افتاد و سپس آن تهدید متقابلی که آمریکا کرد، این ظرفیت وجود داشت که دلار به صورت جهشی رشد کند، اما یک مقداری محدودیت نقدینگی سبب شد که بیشتراز این فعلا افزایش نیابد. در حال حاضر هم به نظر من این روند رو به بالا می‌ماند، اما نمی‌توان سقفی برایش تعیین کرد.
اقتصاد متورم‌تر خواهد شد؟
«پیمان مولوی» اقتصاددان دیگری است که در گفتگو با اقتصاد ۲۴ به بررسی بازار ارز پرداخت و معتقد است بانک مرکزی باید برای این روند پاسخگو باشد چرا که زندگی میلیون‌ها ایرانی به آن وابسته است.
او به پیش‌بینی بازار ارز از مسیر تورم به عنوان مهم‌ترین متغیر اقتصادی اثرگذار بر نرخ دلار پرداخته و می‌گوید: تورم در سال آینده در کمترین حالتش با این رشد اقتصادی و این رشد نقدینگی، حتی با آمار ۲۵ درصدی که بانک مرکزی اعلام کرده، در کانون ۳۵ تا ۴۵ درصد خواهد بود. این یعنی اگر تورم آمریکا را در حدود ۳ درصد در نظر بگیریم و اتفاق خاصی هم نیفتد، ارزش ریال ۳۲ درصد کاهش پیدا می‌کند، یعنی متوسط ۳۶۵ روزه آن کاهش پیدا خواهد کرد.
او در پایان تصریح می‌کند:، اما آیا این به معنی این است که دلار در بازار به همین اندازه رشد خواهد کرد؟ معتقد هستم که بانک مرکزی در کوتاه مدت می‌تواند نرخ دلار را حفظ کند، اما در بلندمدت این طور نیست. باید دید که سیاست بانک مرکزی چیست. برای همین باید بانک مرکزی در موردش صحبت کند. اما می‌بینیم که صرفا به اعلام آمار‌های کلی اکتفا کرده و هیچ جزئیاتی از آن را ارائه نمی‌کند. این در حالی است که زندگی میلیون ایرانی حالا به نرخ دلار وابسته است و این که اعلام کند در حال تخصیص ارز است، چندان کارآیی ندارد.
