مذاکره با ایران در ۲۰ اولویت اول ترامپ هم نیست

رویداد۲۴ | زینب غبیشاوی:عبدالعلی زاده نماینده ویژه رئیس جمهور به تازگی در سخنانی اعلام کرد که از زمان انتخابات بحث مذاکره با آمریکا را مطرح کردیم و اکنون نیز مجموع حاکمیت به گزینه مذاکره مستقیم و رو در رو با آمریکا رسیده است.این سخنان موجی از واکنش ها را به همراه داشت، از واکنش‌های حمایتی  در راستای کاهش تنش تا انتقاد طیف سیاسی مخالف مذاکره مستقیم با آمریکا. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه عضو سابق کمیسیون امنیت ملی در گفت‌وگو با رویداد۲۴،به تحلیل این موضوع پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

فلاحت‌پیشه کارشناس سیاست خارجی با بیان اینکه معتقدم بخش عمده‌ای از سیگنال‌ها و چراغ سبز‌هایی که از ایران به ترامپ داده می‌شود، نه تنها سودی برای منافع ملی ندارد، بلکه می‌تواند به تضعیف موضع ایران هم بیانجامد، گفت: آن‌چیزی که مشخص است این است که ترامپ عامدانه تلاش می‌کند نامی از ایران نیاورد و زمانی که پیروز انتخابات شده تا به الان به جز یک مورد، که زیر فشار سوال خبرنگاران مجبور به موضع گیری در خصوص ایران شد، دیگر هیچ موضع مستقیمی درباره ایران نگرفت! به این دلیل که ایران حتی در ۲۰ اولویت اول ترامپ هم نیست. 

بیشتربخوانید: 
نماینده ویژه رییس جمهور: حاکمیت به گزینه مذاکره رو در رو رسیده

او می‌گوید: بخش مهمی از اولویت ترامپ مسائل داخلی است و بیشترین وقت ترامپ صرف مذاکره با صاحبان بنگاه‌ها و شرکت‌های تجاری در آمریکا شده است؛ لذا نباید موضوع ایران را از زاویه بازیگرانی همچون نتانیاهو دید. این نتانیاهو است که تلاش دارد ایران را به اولویت اول ترامپ در خاورمیانه تبدیل کند. 

این کارشناس سیاست خارجی با بیان اینکه سیاست ترامپ برون سپاری تحولات و موضوعات هزینه ساز در سیاست خارجی است، گفت: در موضوعاتی که ممکن است آمریکا دچار هزینه زیاد شود، سعی می‌کند این هزینه را دیگر بازیگران پرداخت کنند نه امریکا.

فلاحت پیشه با طرح این نکته که ممکن است دو سناریو در قبال ایران از سوی امریکا شکل بگیرد، گفت: سناریو اول این است که بر اساس تجربه تاریخی که از ترامپ و نزدیکان او داریم، نزدیکانش مدام در حال موضع‌گیری‌های تند علیه ایران هستند و تجربه تاریخی ترامپ هم فشار حداکثری است.در سمت دیگر، ترامپ نه بر اساس تجربیات گذشته، بلکه بر اساس شرایط امروز دنیا و منافع ملی آمریکا این موضوع را باید ببیند که مهم‌ترین چالش خارجی آمریکا می‌تواند اوکراین باشد. او در منطقه هم سعی می‌کند طرح آبراهام را احیا کند. حتی اگر این دو سناریو را در نظر بگیریم، پیش دستی برای مذاکره با آمریکا نمی‌تواند منافع ملی ایران را تامین کند. من می‌بینم برخی از نزدیکان آقای پزشکیان از طرح گفت وگو با ترامپ سخن می‌گویند و سعی دارند چراغ سبز‌های بی پاسخی را ارائه دهند. همین چراغ سبز‌ها نشان دهنده ضعف در سیاست خارجی ایران است. 

عضو سابق کمیسیون امنیت ملی می‌گوید: معتقدم کاری که ترامپ در قبال ایران خواهد کرد این است همراه با احیای سیاست فشار حداکثری، یک طرح مذاکراتی را هم مطرح کند. طبیعتا بسته به این که این طرح مذاکراتی تا چه اندازه جای بررسی و پاسخ داشته باشد، ایران هم می‌تواند سیاست خارجی خود را در آن قالب شکل دهد.

فلاحت پیشه در ادامه تصریح می‌کند: تنها نکته‌ای که تا یک ماه آینده ایران باید در نظر بگیرد این است که مولفه‌های امنیت ملی خود را تقویت کند. اولین مولفه کاهش نارضایتی‌های داخلی خصوصا در زمینه اقتصادی است. ایران اگر در این مدت بتواند بخشی از مشکلات اقتصادی را حل کند، می‌تواند با نقطه ضعف کمتری در تعامل و یا حتی تقابل با ترامپ قراربگیرد. موضوع دوم کاهش تنش با کشور‌های منطقه است. یکی از نقاط مثبتی که الان وجود دارد، کشور‌های عرب منطقه سیاست تنش زدای ایران را یک سیاست راهبردی می‌دانند نه تاکتیکی و به این نتیجه رسیدند ایران نیز به دنبال تنش نیست. ایران همچنین تا حد ممکن باید از تلاطم منطقه بر اساس منافع خودش دور بماند؛ هم آنچه در خاورمیانه وجود دارد و هم جنگی که در اوکراین در جریان است.

عضو سابق کمیسیون امنیت ملی با تاکید بر اینکه ایران باید به نحوی درمنطقه و تحولات آن برخورد کند که هزینه کمتری متوجه کشور شود، گفت: مساله‌ای که الان برای ایران وجود دارد، موضع کشور‌های اروپایی است. تجربه کشور‌های اروپایی نشان داده که آنها بدون آمریکا نمی‌توانند کار مثبتی برای ایران انجام دهند ولی اگر بخواهند در کار‌های ضد ایرانی با آمریکا همراه شوند، آن زمان اثر گذاری سیاست‌ها را بیشتر می‌کنند. در شرایط کنونی کشور‌های اروپایی تهدیدی به نام مکانیسم ماشه را مطرح می‌کنند که ایران باید مانع از شکل گیری مکانیسم ماشه شود.

وی در ادامه یادآور شد: اوضاع به شدت پیچیده‌تر از آن است که فقط با یک مصاحبه یا یک چراغ سبز، مناسبات ایران و آمریکا را بررسی کنیم. تحولات زیادی در این موضوع نقش دارد که می‌تواند تعامل یا تقابل با آمریکای ترامپ را ایجاد کند.

این کارشناس سیاست خارجی می‌گوید: ترامپ برخلاف بایدن یک شخصیت ساختار شکن محسوب می‌شود. در چنین شرایطی که چنین فردی روی کار می‌آید، همه کشور‌ها به سمت تقویت مولفه‌های منافع ملی خودشان حرکت می‌کنند و ایران هم باید به این سمت برود. مثلا دیدیم بازیگری مثل اسرائیل سعی می‌کند تا حد امکان تهدید‌های خود را در مرز‌های همسایه از بین ببرد. کشور‌های مختلف هم یا به سمت تقویت مناسبات منطقه‌ای حرکت می‌کنند یا به فکر تقویت مولفه‌های اقتصادی و سیاسی خود هستند. 

وی ادامه داد: من اعتقادم بر این است که ایرانی‌ها هم به جای نشان دادن چراغ سبز‌های بی پاسخ به ترامپ، باید مولفه‌های منافع ملی خودشان را تقویت کنند. مثلا این نابسامانی اقتصادی که در کشور است، نشان می‌دهد دولت هنوز برنامه مشخصی برای حل این مشکلات ندارد و تیم اقتصادی دولت، نقطه ضعف این دولت محسوب می‌شود. در بزم تقسیم مناصب سیاسی، بیشترین سواستفاده را تیم اقتصادی دولت برد و کارنامه این تیم به خوبی بررسی نشد و بعضا این افراد از خدایان گرانی در کشور محسوب می‌شوند. وقتی برخی از مسئولین اقتصادی در مجلس حاضر می‌شوند و به ناتوانی خودشان اقرار می‌کنند، تداوم فعالیتشان ظلم به مردم است. وقتی یک مدیر می‌گوید قیمت ارز در کشور را یک کانال تلگرامی خارج از کشور مشخص می‌کند و … اینها هیچ جایگاهی برای مدیریت خودشان تعریف نکرده‌اند، اما همچنان روی کار هستند.

فلاحت پیشه در ادامه می‌گوید: تنها کاری که از دولت میبینیم صرفا خاموش کردن چند چراغ و لامپ است در صورتی که باید تیم اقتصادی خود را مواخذه و اصلاح کند. تنها کاری که تا زمان روی کار آمدن ترامپ باید انجام داد، کاهش نارضایتی‌های مردم خصوصا در حوزه اقتصادی است.

این کارشناس با بیان اینکه بخش عمده‌ای از مشکلات سیاست خارجی کشور ناشی از هدردادن فرصت‌های تنش زدایی توسط تندرو‌ها است، گفت: یعنی یکی از نشانه‌های ضعف دولت پزشکیان این است که هیچ وقت به دلایل ضعف تنش زدایی کشور ورود نکرد. اگر تندرو‌ها فرصت‌های تنش زدایی و احیای برجام را از بین نمی‌بردند، ایران الان مهم‌ترین بازیگر تحولات منطقه محسوب می‌شد. این طنز تلخ تاریخ است که گناه مشکلات را به گردن مردمی که به دولت پزشکیان رای دادند می‌اندازند.

او در ادامه می‌گوید: مذاکره با امریکا یکی از مقوله‌های کلان سیاست خارجی است و تصمیم گیری درباره آنها فرا قوه‌ای است و حتی اگر دولت پزشکیان تصمیم به مذاکره بگیرد، باید به تصویب شورای عالی امنیت ملی برسد و در این شرایط تندرو‌ها حتی اگر مخالفتی هم داشته باشند، نمی‌توانند مانع تنش زدایی شوند. در شرایطی که مشکلات اقتصادی کشور حل نشده، صحبت از هرگونه مذاکره با آمریکا، فقط ورود به یک میدان با همه ضعف‌ها است.

فلاحت پیشه با تاکید بر اینکه فرصت افراطیون در سیاست خارجی از دست رفته است، گفت: آنها چند دهه وقت داشتند ادعاهایشان در سیاست خارجی را به اثبات برسانند. من برای طرح وصول طلب‌هایمان از سوریه بیشترین تاوان‌ها را در زندگی‌ام دادم، وقتی شنیدم نخست وزیر سابق سوریه اعلام کرد که ایران ۳۰ میلیار دلار از سوریه طلب دارد، آن موقع به ظلم تندرو‌ها در قبال کشور پی بردم و اکنون کشور باید در اولین اقدامات، این طلب‌ها را وصول کند.