رحیم آقاخان کیست؟ | رهبر جدید اسماعیلیون که انگلیسی‌ها او را شاهزاده ایرانی نامیدند
رویداد۲۴ | روح انگیز درّی: رحیم آقاخان یا آقاخان پنجم، پنجاهمین رهبر یا آنگونه خود اسماعیلیون می‌خوانند، امام اسماعیلی نزاری است. با فوت کریم آقاخان، حالا رحیم به عنوان پنجاهمین امام، رهبری پیروان آیین اسماعیلیه را برعهده گرفته است.
رحیم آقاخان متولد ۱۹۷۱ در ژنو و پسر ارشدکریم آقاخان و همسر اولش سلیمه آقاخان است. کریم آقاخان و سلیمه پس از ۲۶ سال زندگی مشترک در سال ۱۹۹۵ از یکدیگر جدا شدند. حاصل این ازدواج سه فرزند به نام‌های زهرا آقاخان، رحیم آقاخان و حسین آقاخان هستند.
رحیم تحصیلات متوسطه خود را در آکادمی فیلیپس در ماساچوست در سال ۱۹۹۰ دریافت کرد و از دانشگاه براون ایالات متحده با مدرک لیسانس در ادبیات تطبیقی در سال ۱۹۹۵ فارغ التحصیل شد در سال ۲۰۰۶، او یک برنامه توسعه اجرایی در مدیریت و مدیریت را در دانشکده بازرگانی دانشگاه ناوارا IESE در بارسلون اسپانیا به پایان رساند. در سال ۲۰۱۰، او مجموعه کارگاه آقاخان براون را در مؤسسه واتسون تأسیس کرد.
او در سال ۲۰۱۳ با کندرا اسپیرز، مدل سابق آمریکایی، ازدواج کرد که بعد از ازدواج به اسلام گروید و نام سلوا را برگزید. این دو دارای دو فرزند پسر هستند، اما ازدواج آنها در سال ۲۰۲۲ به جدایی انجامید.
رحیم آقاخان و موسسه توسعه آقاخان
بر اساس گزارش‌های موجود رحیم آقاخان مسئول اداره «موسسه توسعه آقاخان» است و ریاست کمیته محیط زیست و آب‌وهوای و ریاست مشترک کمیته‌های بررسی بودجه AKDN را بر عهده دارد. رحیم در هیئت مدیره یا کمیته اجرایی چندین آژانس و ساختار‌های وابسته به صندوق توسعه اقتصادی آقاخان، بنیاد دانشگاه آقاخان، بنیاد آقاخان، بنیاد شبکه توسعه آقاخان عضو است. همچنین در آژانس تأمین مالی خرد آقاخان و اعتماد فرهنگ آقاخان نیز عضویت دارد. رحیم به طور منظم برای نظارت بر برنامه‌ها و پروژه‌های دیگر شبکه توسعه آقاخان سفر میکند.
در وبسایت «موسسه توسعه آقاخان» گفته شده است که این موسسه شامل ده‌ها آژانس مختلف است که به فعالیت‌های بشردوستانه در کشور‌های فقیر و در حال توسعه می‌پردازد. این شبکه توسط پدر رحیم آقاخان، کریم آقاخان تاسیس شده بود و خود او نیز که با تازگی درگذشت، سی‌ودومین سرمایه‌دار انگلیس به‌شمار می‌رفت. این موسسه جوایزی سالانه در حوزه محیط زیست و موسیقی نیز اهدا میکند.
بیشتر بخوانید: امام مذهب اسماعیلیون نزاری درگذشت| کریم آقاخان کیست؟
بر اساس گزارش سی ان ان، این سازمان عمدتاً با مسائل بهداشت و درمان، مسکن، آموزش و توسعه اقتصادی روستایی سروکار دارد. این سازمان می‌گوید که در بیش از ۳۰ کشور کار میکند و بودجه سالانه حدود ۱ میلیارد دلار برای فعالیت‌های توسعه غیرانتفاعی دارد. در این گزارش همچنین قید شده است: «شبکه‌ای از بیمارستان‌ها با نام آقاخان در جا‌هایی پراکنده است که مراقبت‌های بهداشتی برای فقیرترین افراد از جمله بنگلادش، تاجیکستان و افغانستان که او ده‌ها میلیون دلار برای توسعه اقتصاد‌های محلی هزینه کرده است، وجود دارد».
رحیم آقاخان و عنوان شاهزاده
القاب شاهزاده و شاهزاده خانم توسط آقاخان و فرزندانشان در رسانه‌های خارجی به دلیل تبارشان استفاده می‌شود. بر اساس این گزارش‌ها تبار آنها به قاجاریه و فتحعلی شاه می‌رسد. این عنوان توسط دولت بریتانیا در سال ۱۹۳۸ به رسمیت شناخته شد.
نحوه انتخاب رهبران اسماعیلیه
اسماعیلیه یکی از فرقه‌های امامیه است. اسماعیلی‌ها نام خود را از اسماعیل بن جعفر، فرزند امام صادق گرفته‌اند. آنها برخلاف شیعیان اثنی‌عشری، که موسی کاظم برادر کوچکتر اسماعیل را به عنوان امام پذیرفته‌اند، معتقد بودند اسماعیل جانشین امام صادق بوده است.
جمعیت اسماعیلیه حدود ۱۵ میلیون نفر در سراسر جهان تخمین زده می‌شود. اکثر پیروان اسماعیلیه در هند، افغانستان، تاجیکستان و پاکستان سکونت دارند و تعدادی نیز در آفریقا زندگی می‌کنند.
در این فرقه هر امام پیش از مرگ خود جانشین اش را تعیین میکند. پس از مرگ آقاخان چهارم، در هفته گذشته، رحیم طبق وصیت نامه پدرش پنجمین آقاخان و پنجاهمین امام موروثی اسماعیلیه نام گرفت.
اسماعیلیه و سریال حشاشین
روزنامه عرب‌نیوز در زمان انتشار سریال حشاشین ساخت مصر در گزارشی که درباره این سریال ادعا کرده این سریال قرار است روایتی واقعی‌تر از بازی کامپیوتری Assassin's Creed ارائه کند، اما فرهاد دفتری، محقق ایرانی-بریتانیایی و رئیس بازنشسته موسسه مطالعات اسماعیلیه در لندن به این روزنامه گفته نه این سریال تلویزیونی و نه آن بازی ویدیویی، انصاف را در مورد داستان واقعی فرقه «اسماعیلیه نزاری»، که در غرب به «قاتلان» معروفند، رعایت نکرده‌اند.
بر اساس گفته‌های دفتری، اوضاع پس از درگذشت جعفر الصادق (ع) امام ششم شیعیان در سال ۷۶۵ پیچیده‌تر شد و در داخل شیعیان هم انشعاب رخ داد. گروه بزرگتر شیعه اثنی عشری بود که اعضای آن بر این باورند که سلسله جانشینی برحق با غیبت امام دوازدهم که هنوز هم پیروانش منتظر ظهور او هستند، پایان یافت.
دیگری اسماعیلیان بودند که نامشان برگرفته از اعتقاد آنها به امامت اسماعیل بن جعفر، پسر ارشد جعفر الصادق، بود. اما حتی در درون اسماعیلیه هم انشعاب دیگری رخ داد که با مرگ امام هجدهم اسماعیلی در سال ۱۰۹۴، که هشتمین خلیفه امپراتوری فاطمی مستقر در قاهره هم بود، آغاز شد.
دفتری همچنین در بخش دیگری از این گفتوگو می‌گوید که «زمانی که المستنصر‌بالله درگذشت، دو فرزند او سر جانشینی وارد منازعه شدند. یکی از دو پسر نزار، بود که از سوی پدر به‌عنوان وارث اصلی تعیین شده بود، دیگری، برادر کوچکترش، احمد مستعلی که با کمک افضل شاهنشاه، وزیر و فرمانده ارتش مصر، بر تخت نشست. بر اساس همین اختلاف جانشینی بود که جامعه اسماعیلیه به دو جناح نزاری و مستعلی تقسیم شد. از اینجاست که حسن صباح، وارد داستان می‌شود. او مبلغ یا داعی اسماعیلیه بود، که برای فاطمیون در ایران کار می‌کرد».
