کاردر: از امضای قرارداد جدید نفتی نمی‌ترسم

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، هفته نامه صدا در سالنامه خود نوشت:

وکیل بود. درس خوانده در دانشگاه نیویورک. همسر سفیر یکی از کشورهای عضو اوپک. متخصص نفتی. از هتل تا محل برگزاری کنفرانس جهانی نفت در دوحه را باید با اتوبوسهای مخصوص می رفتیم. کنارش که نشستم، بحثمان درباره مباحث مختلف نفتی که داغ شد، به تولید نفت از لایه نفتی پارس جنوبی توسط قطر رسیدیم. آذر سال 1390 بود و قطر آن سال روزانه بیش از 500 هزار بشکه نفت از این لایه مشترک با ایران استخراج می کرد. سهم ایران از تولید نفت لایه نفتی پارس جنوبی چقدر بود؟ «صفر». احساس آن روزم را هیچوقت فراموش نمی کنم. از عقب ماندن کشورم عمیقا ناراحت بودم. دو سال بعد و تنها چند ماه پیش از آغاز به کار دولت روحانی، تولید نفت قطر از لایه نفتی پارس جنوبی به روزانه 700 هزار بشکه رسید و اعلام شد قطر تا آن سال (1392) مجموعا یک میلیارد بشکه نفت از این لایه نفتی مشترک برداشت کرده است. تولید نفت ایران از لایه نفتی پارس جنوبی چقدر بود؟ «همچنان صفر.»

                                                                      *****

در میانه مصاحبه وقتی خبر تولید 35 هزار بشکه ای نفت از لایه نفتی پارس جنوبی را تا پایان فروردین 96 شنیدم دلم شاد شد. اجازه ندادم اما، مدیرعامل شرکت ملی نفت احوالم را متوجه شود. چه، هنوز در این بخش از همسایه مان خیلی عقبیم. ما زخم تحریم خورده ایم. هزار بلا از سر گذرانده ایم. دشمنانمان آنچه توانستند کردند و دوستانمان از این تن رنجور تا می توانستند سود بردند. خودمان هم انگار درک درستی از آنچه بر ما می رفت نداشتیم. وقتی هم فهمیدیم، دیر تدبیر کردیم. در اثنای مصاحبه با «علی کاردر» وقتی این خبر را شنیدم که برخی چاههای میادین نفتی مان بر اثر کاهش تولید اجباری ناشی از تحریم، نمکی شده و ممکن است دیگر به شرایط قبلی برای تولید نفت برنگردد یا برای احیاء، سرمایه گذاری زیادی لازم داشته باشد، دلم گرفت. حواسمان هست؟!

*****

از مدیرعامل شرکت ملی نفت می پرسم: «آیا می ترسید قرارداد ببندید؟» پاسخ منفی می دهد و از تصمیمش برای برگزاری اولین مناقصه تا پایان اسفند ماه جاری خبر می دهد. من از این وعده ها قبلا هم شنیده ام. اینبار اما، «علی کاردر» محکمتر از قبل سخن می گوید که اگر تا آخر اسفند مناقصه برگزار نشد حتما در فروردین ماه برگزار می شود. چه شرکتهایی مطالعات فنی خود را از میادین نفتی ایران به شرکت ملی نفت تحویل داده اند؟ کدام شرکتها در مناقصه میدان نفتی آزادگان جنوبی شرکت داده می شوند؟ آیا شرکتهای داخلی هم در این مناقصه حضور دارند؟ شرکت ملی نفت با قراردادهای جدید، چقدر می خواهد به تولید میادین نفتی بیفزاید؟ مصاحبه را بخوانید.

*****

دفتر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در طبقه پانزدهم ساختمان وزارت نفت، نزدیک دفتر زنگنه است. «علی کاردر»، وقتی مدیرعامل شرکت ملی نفت شد که «رکن الدین جوادی» از این سمت استعفاء کرده بود. آن هم به دلیل برخی اختلافنظرها با زنگنه. با این اوصاف اما، جوادی معاونت زنگنه در بخش نظارت بر منابع هیدروکربوری را پذیرفت تا برای وزارت نفت حاشیه ایجاد نکنند. «کاردر» در دوره مدیریت جوادی، معاون سرمایه گذاری شرکت ملی نفت بود. او تجربه سالها مدیریت امور مالی و عضویت در هیئت مدیره شرکت نفت را همراه خود دارد. زمانی هم تمهید امور اصل 44 صنعت نفت را بر عهده داشته است. آرام است و لبخند به لب. شبِ بعد از آنکه حکم مدیرعاملی اش توسط زنگنه صادر شد، با او تلفنی صحبت کردم. از حرفهایش متوجه شدم که سخت این مسئولیت را پذیرفته است. مدیرعاملی شرکت ملی نفت ایران، یکی از استراتژیک ترین سمتهای این کشور است. کشوری که تصمیم گیری در آن دشوار است و گاه عواقب تصمیمات درست هم غیرقابل پیشبینی است، چه برسد به تصمیمات دارای شبهه. 

*****

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در گفت وگوی اختصاصی اش با «هفته نامه صدا» درباره دلایل تاخیر در نهایی شدن قراردادهای جدید نفتی سخن می گوید و معتقد است همکارانش در این زمینه کوتاهی نکرده اند. درباره احتمال انعقاد اولین قرارداد جدید نفتی قبل از پایان دوره اول ریاست جمهوری روحانی از او می پرسم و او به صراحت پاسخ می دهد. دلیل اینکه چرا بیانیه مشترک شرکت ملی نفت و توتال، پس از اظهارات جنجالی مدیرعامل اجرایی این شرکت، منتشر نشده است را هم می توانید در این مصاحبه بخوانید. «کاردر» یک خبر مهم هم درباره پرداخت پول ایران توسط هند می دهد و وقتی به میزان تولید و صادرات نفت ایران در ماه فوریه می رسیم ارقام حیرت آور و غرورآفرینی بیان می کند. این مصاحبه را بخوانید تا کمی دلتان گرم شود. 

*****

درباره اینکه ایران بعد از لغو تحریمها چقدر به اروپا نفت فروخته است و اینکه این میزان تا نیمه اول سال آینده چقدر خواهد شد را می توانید در این مصاحبه پیدا کنید. مدیرعامل شرکت ملی نفت با جزئیات می گوید 100 هزار بشکه نفتی که قرار است به روسها بفروشیم چگونه تامین خواهد شد. او از عدم همکاری بانکهای بزرگ اروپایی با ایران گله می کند اما در این باره یک خبر خوب هم می دهد. به شرط آنکه قراردادی از قراردادهای جدید نفتی امضاء شود. خبر خوب چیست؟ درباره اینکه چرا شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، مدل قراردادی جداگانهای از شرکت ملی نفت ایران منتشر کرده است هم، از «علی کاردر» سوال کردم. و درباره آخرین وضعیت صادرات گاز به خصوص صادرات گاز به عمان. 

*****

در انتهای مصاحبه ام وقتی به تاثیر مصوبه مجلس شورای اسلامی درباره سقف حقوق و دستمزد و تاثیر آن بر حقوق کارکنان شرکت ملی نفت، به خصوص در مناطق عملیاتی رسیدیم، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، حرفهای مهم و قابل تاملی زد. پیشنهاد می کنم نمایندگان مجلس و مدیران ارشد کشور این حرفها را بخوانند. بشنونند و اگر صلاح دیدند مصوبه شان را اصلاح کنند.

پدرمن، حقوق بازنشستگی معمولی می گیرد. خودم استخدام دولتی نیستم. درآمدم هم در سطح طبقه معمولی جامعه است. اما معتقدم کارکنان مناطق عملیاتی صنعت نفت باید حقوق مناسبی بگیرند. حق الزحمهای متناسب با سختی کارشان. دستمزدی که آن طرف آب وسوسه شان نکند، وقتی چندین برابر برای انجام یک کار واحد پیشنهاد می دهند. کارکنان صنعت نفت، شریف و متعهدند. آنان بخش مهمی از درآمد کشور را تامین می کنند. ما چه وقت از این اتمسفر شعاری خارج خواهیم شد؟... لطفا مصاحبه را بخوانید. 

*****

• آقاي کاردر، ميخواهم گفت وگويمان را با يک سوال صريح شروع کنم. شما از اينکه تعداد زيادي تفاهمنامه نفتي با شرکتهاي خارجي و داخلي امضا کرده ايد و هيچکدام به قرارداد اجرايي منتهي نشده است، خسته نشده ايد؟

• سوال خوبی پرسیدید. ما کار جدیدی طراحی کردهایم. مبتکر آن هم خودم هستم. بنایراین از آن دفاع می کنم. به این معنا که برای انعقاد قراردادهای جدید، ما مطالعه جدیدی از میادین نفتی لازم داشتیم. البته شرکت ملی نفت، مطالعات میادین نفتی را در اختیار دارد، اما نیاز بود مطالعات به روز باشند. برای انجام مطالعه فنی یک میدان نفتی، حدود شش ماه زمان لازم است. اگر زمان لازم برای انجام مطالعه را داخل قرارداد می دیدیم، آغاز عملیات توسعه میدان نفتی، شش ماه بعد از آن اتفاق می افتاد. الان قبل از انعقاد قرارداد، زمان لازم برای مطالعات فنی را لحاظ کرده ایم تا اطلاعات به روز میادین و نقشه کلی توسعه آن مشخص شود و بتوانیم تصمیم بهتری بگیریم. در حال حاضر مطالعات فنی میادین نفتی که تفاهمنامه اش را امضا کرده ایم به مرور در حال تحویل به شرکت ملی نفت است. هزینه این مطالعات را هم پیمانکار پرداخت می کند. مثل اینکه ما یک مشاور گرفته ایم که با هزینه خودش مطالعات میادین نفتی را انجام می دهد. بنابراین باید به شما بگویم که از اجرای این روش (امضای تفاهمنامه و بعد قرارداد)، خسته نشده ایم.

• در 25 تفاهمنامه اي که براي مطالعه ميادين نفتي و گازي منعقد کرده ايد، پيمانکار براي هر ميدان نفتي چقدر هزينه مي کند؟ اگر اين تفاهمنامه ها منجر به عقد قرارداد نشد، شرکت ملي نفت تعهدي براي بازپرداخت هزينه هاي انجام شده دارد؟

• هزینه مطالعه فنی و تهیه MDP برای هر میدان بین 2 تا 5 میلیون دلار متفاوت است. میزان هزینه، بستگی به پیچیدگی میدان نفتی دارد. مطالعه میادین با هزینه پیمانکار انجام می شود و اگر تفاهمنامه، منجر به قرارداد نشود، پولی به پیمانکاری که مطالعه فنی را انجام داده است، پرداخت نمی کنیم.

• از ميان تفاهمنامه هايي که امضا کرده ايد، تاکنون چند مطالعه براي ميادين نفتي از شرکتها دريافت کرده ايد؟

• نکات جالبی میان مطالعات فنی ای که تاکنون دریافت کرده ایم وجود دارد. برخی از آنها اختلافات پایه ای با یکدیگر دارند. نتیجه می گیریم که مخزن نفتی را می توان به شکلهای مختلفی توسعه داد. مثلا یکی از شرکتها تولید روازنۀ 150هزار بشکه ای را از میدان منصوری پیشنهاد کرده و یک شرکت دیگر بر اساس مطالعاتش، تولید از این میدان را 300 هزار بشکه در روز پیش بینی کرده است. این ارقام با هم تفاوت پایه ای دارد. 

• پيشنهاد اين دو شرکت در يک چارچوب قيمتي ارائه شده است؟

• هنوز بحث قیمت نکرده ایم. فقط نگاه فنی شان به میدان نفتی را ارائه کرده اند. 

• به طور مثال در همان ميدان نفتي منصوري، مطالعه کدام شرکت را پسنديده ايد؟

• کارشناسان فنی شرکت ملی نفت در حال بررسی مطالعات ارائه شده توسط شرکتهای خارجی هستند. درباره این مطالعات هنوز نمی توانیم اظهارنظر کنیم. آنچه مسلم است اینکه در مطالعات ارائه شده، نگاه های کاملا متفاوتی به توسعه میادین نفتی وجود دارد.

• سوالم را درباره تعداد مطالعات فني که از شرکتهاي خارجي دريافت کرده ايد، هنوز پاسخ نداده ايد.

• مطالعات فنی شرکتهای «پترومینا»ی اندونزی و «لوک اویل» روسیه برای میدان نفتی آب تیمور، شرکتهای «اینپکس» ژاپن و «توتال» فرانسه برای میدان نفتی آزادگان جنوبی و شرکت «وینترشال» آلمان را برای میدان نفتی بندکرخه دریافت کرده ایم. همچنین شرکت «توتال» مطالعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی را تحویل داده است. 

• به نظرتان دريافت شش مطالعه فني از مجموع 25 تفاهمنامه منعقد شده در اين دوره زماني کافيست؟!

• زمانبندی تفاهمنامه ها هنوز تمام نشده است. در برخی تفاهمنامه ها سه تا چهار ماه زمان باقیمانده است. مطالعه فنی شش تفاهمنامه ای که زمانش تمام شده بود را دریافت کرده ایم. 

• براي مياديني که تفاهمنامه امضا کرده و مطالعه فني اش را دريافت کرده ايد ديگر مناقصه برگزار نمي کنيد؟

• فعلا مشخص نیست. مطالعه ها را بررسی می کنیم و اگر برای توسعه میدان نفتی، چند شرکت اظهار تمایل کنند، مناقصه برگزار می کنیم. 

• مي توانيد بگوييد که براي کداميک از ميدانهاي نفتي، ممکن است مناقصه برگزار کنيد؟

• فعلا برای برگزاری مناقصه میدان نفتی آزادگان جنوبی برنامه ریزی کرده ایم و بعد از آن هم انجام مناقصه برای میدان یادآوران را پیش بینی کرده ایم.

• چه زماني مي خواهيد مناقصه را برگزار کنيد؟

• تمام تلاشمان این است که تا قبل از سال 95 مناقصه توسعه میدان آزادگان جنوبی را برگزار کنیم. اگر موفق نشدیم تا پایان فروردین ماه 96، حتما این کار انجام می شود.

• آقاي کاردر، يک هفته بيشتر تا پايان سال باقي نمانده است و شما هنوز متن اصلي قراردادهاي نفتي تان نهايي نشده است! چطور مي توانيد تا پايان سال مناقصه برگزار کنيد؟!

• کارشناسان، مدیران میانی و مدیران ارشد شرکت ملی نفت این روزها تا دیر وقت مشغول نهایی کردن متن قرارداد و اسناد مناقصه هستند. نوشتن قرارداد و پیوست هایش ریزه کاریهای زیادی دارد. ما سخت مشغول کاریم. تمام انرژی مان را گذاشته ایم تا 25 اسفند و روزهای پایانی سال، متن اصلی قرارداد و پیوست هایش را آماده کنیم. امیدواریم برسیم. 

• متن قرارداد و پيوستها که آماده شد آن را در اختيار همه قرار مي دهيد؟

• فقط برای میدان آزادگان جنوبی است و در اختیار شرکتهای تایید صلاحیت شده ای قرار می گیرد که می توانند این میدان را توسعه دهند. پنج یا شش شرکت خواهند بود. 

• نام شرکتهايي که مي توانند در مناقصه ميدان نفتي آزادگان جنوبي شرکت کنند را بگوييد.

• الان نمی توانم اعلام کنم چون باید از کمیسیون مناقصات مصوبه بگیرد. 

• شما در سوالات قبلي اعلام کرديد که شرکتهاي توتال و اينپکس نتايج مطالعاتشان براي توسعه ميدان آزادگان جنوبي را به شرکت ملي نفت تحويل داده اند. پس اين دو شرکت در مناقصه هستند. شرکت شل يا چيني ها هم براي توسعه اين ميدان اعلام آمادگي کرده اند؟

• بله. شرکت شل و شرکتهای ساینوپک و CNPC چین هم هستند. البته شرکتهای چینی می خواهند به صورت مشترک با دیگر شرکتها وارد مناقصه شوند.

• شرکت پتروناس مالزي هم مايل است وارد مناقصه آزادگان جنوبي شود؟

• ممکن است این شرکت هم باشد. 

• خاطرم هست برخي شرکتهاي داخلي مانند قرارگاه سازندگي خاتم الانبيا و شرکت زيرمجموعه ستاد اجرايي فرمان امام (ره) از وزارت نفت مهلت خواسته بودند تا براي حضور در مناقصه توسعه ميدان آزادگان جنوبي شريک خارجي شان را معرفي کنند. آيا شريک شان را معرفي کرده اند؟

• خیر. تاکنون شریک جدی که بتواند لیدر پروژه باشد به ما معرفی نکرده اند. ما به همه اعلام کرده ایم که شرکت ملی نفت خودش می تواند از میدان نفتی آزادگان جنوبی با ضریب بازیافت 6 درصد نفت استخراج کند. این ضریب بازیافت یعنی زدن چاه و استخراج نفت. همین کاری که الان داریم انجام می دهیم. منابع مالی و مدلش را هم داریم. ما می خواهیم شرکتهایی که در مناقصه توسعه میدان آزادگان جنوبی شرکت می کنند حتما EOR و IOR (بهبود تولید و افزایش ضریب بازیافت) داشته باشند و آن را مشخص کنند. اگر شرکتی EOR و IOR خود را مشخص نکند پیشنهاد فنی اش در مناقصه میدان نفتی آزادگان، پذیرفته نمی شود. 

• توليد نفت در ميدان بزرگ نفتي آزادگان جنوبي الان دقيقا چقدر است؟

• تولید نفت در این میدان، با کاهش اندکی که داشته، در حال حاضر 35 هزار بشکه در روز است. امیدواریم تا پایان اسفند یا نهایتا تا نیمه اول فروردین، روزانه 45 هزار بشکه دیگر به آن بیفزاییم و تولید نفت در آزادگان جنوبی به 80 هزار بشکه در روز برسد. 

• همانطور که گفتيد ضريب بازيافت ميدان آزادگان جنوبي الان 6 درصد است. اما نگفتيد که چه ضريب بازيافتي را از شرکت کنندگان در مناقصه انتظار داريد. 

• برای میدان نفتی آزادگان جنوبی، ضریب بازیافت بالای 20 درصد می خواهیم. 

• با اين اوصاف حضور شرکتهاي ايراني در توسعه ميدان نفتي آزادگان جنوبي منتفي است؟

• کاری که آنها می خواهند انجام دهند، همان کاری است که خودمان می توانیم انجام دهیم. حرف ما اینست که اگر شرکتهای ایرانی می خواهند در مناقصه آزادگان جنوبی شرکت کنند باید با شرکتی شریک شوند که بتواند ضریب بازیافت مدنظر ما را تامین کند. 

• جواب سوالم را نداديد. يعني حضور شرکتهاي ايراني در مناقصه ميدان نفتي آزادگان جنوبي منتفي است؟

• اگر تا زمان برگزاری مناقصه، شرکت خارجی درجه اولی را با خود شریک نکرده و معرفی نکنند، منتقی خواهد بود. 

• آقاي کاردر، ساده بگويم، احساس ميکنم که نوعي مقاومت در برخي از مديران وزارت نفت يا شرکت ملي نفت وجود دارد براي اينکه قراردادهاي نفتي، حداقل تا پايان اين دولت امضا نشود. حالا به هر دليل. اين مقاومتها ممکن است علني هم نباشد. يا حتي، بخشي از آن در قالب محافظه کاري باشد نه الزاما مقاومت. يعني يک مدير ممکن است از عواقب بعد از امضاي قرارداد بترسد و آن را کند پيش ببرد. چرا که قراردادهاي نفتي براي توسعه ميادين نفت و گاز ايران، خيلي زودتر از اين مي توانست نهايي و امضا شود. هر روز تاخير در امضاي اين قراردادها، منافع زيادي را هدر مي دهد. آيا جنابعالي با نظر من موافقيد؟

• در همه سازمانهای بزرگ وقتی قرار است کارهای جدید انجام شود، زمان بر است. در این سازمانها، نگاه برخی مدیران عموما تکنیکال و محافظه کارانه است. در همه سازمانهای بزرگ اینطور است. نمونه اش، قراردادهای بیع متقابل. یادم هست اوایلی که قراردادهای بیع متقابل می خواست امضا شود، زمان زیادی طول کشید. ضمن اینکه توجه داشته باشید تمام جمله بندی قراردادهای جدید نفتی را کارشناسان و مدیران شرکت ملی نفت می نویسند. همچنین به نسبت قراردادهای قدیم بیع متقابل، مفاهیم جدیدی مانند بهره برداری به قراردادها اضافه شده است که آماده سازی آن را طولانی می کند. این مسائل زمان بر است. من هم تاکید کرده ام که قراردادهای جدید باید دقیق باشد و از زوایای مختلف با آنچه می خواهیم در تضاد نباشد. 

• آقاي کاردر، حرفهايتان را شنيدم. حالا سوالم اين است که شما مي ترسيد که قرارداد امضا کنيد؟ از عواقب امضاي قرارداد واهمه داريد؟

• خیر، اصلا. من روزی که به عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفت منصوب شدم گفتم که می خواهم قراردادهای توسعه ای ببندم. چون توسعه میادین نفتی و گازی، امری ناگزیر و اجتناب ناپذیر است. من مدل درآمدهای کشور در بیست سال آینده را می دانم. واقفم که اگر بخواهیم سهم مان را در اوپک حفظ کنیم و به احکام برنامه ششم توسعه کشور عمل کنیم باید به سمت تکنولوژیهای جدید برویم، ضریب بازیافت میادین نفتی و گازی را بالا ببریم و سرمایه جذب کنیم. شرکت ملی نفت با 50 میلیارد دلار بدهی که نمی تواند این سرمایه گذاریها را در حجم برنامه ششم توسعه، انجام دهد. 

• معاونهايتان چطور؟ آنها براي انعقاد سريع قراردادهاي توسعهاي نفت محافظه کار نيستند؟

• آقای منوچهری، به عنوان معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت که مسئول این کار است کاملا هم راستا با اهداف تعیین شده حرکت می کند. 

• آقاي کاردر، يعني تهيه متن يک قرارداد نفتي بايد نزديک يک سال طول بکشد؟ کجاي دنيا اينطور است؟ به نظر شما در اين خصوص کوتاهي نشده است؟

• من موضوع را می فهمم. به دلیل اینکه آقای منوچهری در ساختار نفت نبوده اند کمی ارتباط گرفتن با واحدهای مختلف برایشان سخت است. الان گفته ام نیروهای واحدهای مختلف اعم از حقوقی، مالی، سرمایه گذاری و... به صورت ماتریسی و مامور به خدمت بروند و در سازمان آقای منوچهری مستقر شوند تا ایشان بتواند وحدت فرمانده ای ایجاد کند. اتفاقا آقای منوچهری اصرار دارند که قراردادها سریعتر آماده شود. 

• بگذاريد از زاويه اي ديگر به موضوع نگاه کنيم. فرض کنيد شرکت ملي نفت تا پايان اسفند قراردادهاي جديد را آماده و مناقصه آزادگان جنوبي را هم برگزار کرد. با توجه به تعطيلي طولاني نوروز و زمان انتخابات رياست جمهوري در ارديبهشت ماه، آيا هيچ قرارداد نفتي اي در دولت اول آقاي روحاني امضا خواهد شد؟

• قبل از انتخابات یک بحث است و تا قبل از پایان دولت در حوالی مرداد و شهریور یک بحث دیگر. به نظرم تا پایان دولت قرارداد نفتی امضا می شود. ضمن اینکه توجه داشته باشید به زودی در چند کشور اروپایی هم انتخابات برگزار می شود. ممکن است آنها به خاطر انتخاباتشان خواسته باشند آهسته حرکت کنند. همه چیز دست ما نیست. قطعا از زمانی که مناقصه را اعلام می کنیم شرکتهای خارجی هم فرصت می خواهند تا خودشان را با مدل قراردادی ایران هماهنگ کنند. حتما سوالاتی هم دارند. بعد از رفع ابهامات و رسیدن به متن نهایی، تازه قیمت می دهند. 

• پس تا قبل از برگزاري انتخابات رياست جمهوري ايران، قرارداد جديد نفتي امضا نخواهد شد؟

• (تا قبل از انتخابات) قراردادهایی که مناقصه لازم دارند امضا نمی شود. اما در مورد قراردادهای غیرمناقصه ای ماجرا فرق می کند. 

• مهمترين قراردادهاي جديد نفتي هم قراردادهايي است که نياز به مناقصه دارد!

• قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی به صورت برگزاری مناقصه نیست.

• با توجه به نزديک بودن انتخابات فرانسه، به نظر شما توتال حاضر است قرارداد توسعه فاز 11 را قبل از مشخص شدن نتيجه انتخابات فرانسه امضا کند؟

• با توتالی ها در این مورد هم صحبت کرده ام. آنها می گویند قطعا قرارداد را Initiate می کنند. (یعنی اینکه دو طرف قرارداد را قبول کرده اند.) گفته اند قصدشان این است که قرارداد را امضا کنند. 

• از طرف توتال چه کسي اين را به شما گفته است؟

• آقای استفان میشل. مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای شرکت توتال.

• نگفتند چه زماني قرارداد را Initiate مي کنند؟

• الان تیم کارشناسی و فنی توتال در ایران است. پیغام داده ایم که از این هفته تیم شان را تمام عیار به تهران بیاورند. مقداری هم متاسفانه مشکل ویزا داشتیم. یکی از مدیران حقوقی شان نتوانست به ایران بیاید. شش روز زمان از دست دادیم. اگر این هفته تیم توتال در ایران بماند می توانیم به Initiate برسیم. (یعنی اینکه دو طرف، قرارداد را قبول کرده اند.) اگر تیم شان در تهران نماند، Initiate کردن قرارداد به بعد از نوروز موکول می شود. 

• توتالي ها به شما نگفته اند که منتظر نتيجه انتخابات فرانسه خواهند ماند؟

• خیر، چیزی نگفته اند. ولی علاقه مندند کار را سریعتر پیش ببرند. تا اینجا، اینطور به ما گفته اند.

• آقاي استفان ميشل درباره اظهارنظر اخير مدير اجرايي توتال، مبني بر اينکه اين شرکت منتظر تمديد معافيتهاي تحريم توسط ترامپ خواهد ماند، توضيحي به شما ندادند؟

• قرار بود شرکت ملی نفت و توتال در اینباره بیانیه مشترک بدهند. منتها در دو مورد به تفاهم نرسیدیم. ما بیانیه محکمتری می خواستیم. ضمن اینکه در سطح امضاکنندگان هم اشتراک نظر نداشتیم. آقای میشل می خواست به همراه من بیانیه را امضا کند. بنده قبول نکردم. گفتم در صورت صدور بیانیه، حتما باید مدیرعامل اجرایی توتال، آقای پاتریک پویانه آن را امضا کند. چون ایشان آن حرفها را زده بود. 

• در آن بيانيه مشترک با توتال که منتشر نشد چه مطالبي گنجانده بوديد؟

• به این اشاره شده بود که مراحل ساخت سکوهای فاز 11 در ایران آماده و اسناد مناقصه و اسناد فنی هم آماده شده است.  

• آقاي ميشل به شما توضيح نداد که چرا مديرعامل اجرايي توتال آن حرفها را زده است؟

• آقای میشل می گفت آقای پویانه در پاسخ به سوال یک خبرنگار، پاسخ ساده ای داده و نگفته است که از آمریکا تبعیت میکند بلکه توضیح داده است که توتال قوانین بین المللی را رعایت می کند. 

• به نظر شما، دولت فرانسه از توتال براي امضاي قرارداد با ايران حمايت مي کند؟

• تا جایی که من اطلاع دارم، دولت فرانسه به توتال اطمینان داده که از سرمایه گذاری این شرکت در ایران استقبال می کند. شرکتهای خصوصی ریسک را بدون حمایت دولت بر نمی دارند. 

• به نظر شما دونالد ترامپ مي تواند معافيت هاي برخي تحريمها را که اوباما وضع کرده بود لغو کند؟

• به نظر من از نظر حقوقی، آقای ترامپ نمی تواند این کار را انجام دهد. چون توافق برجام، پشتوانه سازمان ملل را دارد. اما آقای ترامپ با فضاسازی می تواند انجام کارها و طی مسیر را دشوار کند. مانند همین کاری که در مورد بانکها انجام می دهند. 

• همچنان بانکهاي بزرگ خارجي با شرکت ملي نفت کار نمي کنند؟

• خیر. اما یک ویژگی خوب قراردادهای جدید این است که به محض امضا توسط شرکتهای خارجی، آنها همراه خودشان یک بانک معتبر هم می آورند. چون باید نقل و انتقال پول انجام شود. ما برای این موضوع اصرار داشتیم. آنها هم قبول کردند. 

• مثلا توتال چه بانکي را مي خواهد وارد کار با ايران کند؟  

• توتالی ها می خواهند بانکهای آلمانی را بیاورند. 

• پس اگر قرارداد فاز 11 پارس جنوبي امضا شود بانکهاي بزرگ آلماني با ايران کار مي کنند؟

• مسئولان توتال این را گفته اند. باید ببینیم چه می شود. 

• آقاي مديرعامل، اگر سرمايه گذاريهاي لازم براي توسعه ميادين نفتي به موقع انجام نشود و قراردادها به امضا نرسد چه تصويري براي دو دهه آينده ايران متصور خواهيد بود؟

• با توجه به اینکه در نیمه دوم میادین نفتی قرار گرفته ایم، در صورت عدم سرمایه گذاری به موقع، تولید نفت به شدت کاهش می یابد و سهمیه اوپک را از دست می دهیم. اگر سرمایه گذاری جدید نشود در یک دوره 20 ساله تخمین زده می شود حدود یک میلیون و 500 هزار بشکه از تولید نفت مان را از دست بدهیم.

• امروز (17 اسفند 95) دقيقا چقدر نفت توليد کرده ايد؟ (لطفا بر اساس آمار دقيقي که روزانه در اختيارتان قرار مي گيرد پاسخ بدهيد.)

• (پشت میزش می رود. برگه هایش را نگاه می کند و دوباره روی صندلی مبله اش می نشیند و می گوید: ) امروز دقیقا 3 میلیون و 881 هزار بشکه نفت خام تولید کرده ایم. روزهای قبل بیش از 3 میلیون و 900 هزار بشکه نقت تولید کرده ایم. همانطور که می دانید تولید نفت، روزانه اندکی تغییر می کند. مهم، متوسط ماه است. 

• صادرات نفت خام ايران در اين روزها چقدر است؟

• متوسط صادرات نفت خام ایران در ماه فوریه روزانه 2 میلیون و 298 هزار بشکه بود. اگر به این رقم، صادرات متوسط روزانه بیش از 700 هزار بشکه میعانات گازی را هم بیفزایید به رقم بی سابقه صادرات نفت خام و میعانات گازی بیش از 3 میلیون بشکه در روز می رسید که متوسط صادرات ماه فوریه مان بوده است. 

• فکر مي کنيد در ماه مارس، صادرات نفت خام و ميعانات گازي چه ميزان خواهد بود؟  

• در این ماه، صادرات 2 میلیون و 240 هزار بشکه ای نفت خام را ثبت کرده ایم. با توجه به پایان دوره تعمیرات و اورهال پالایشگاههای داخلی، قطعا متوسط صادرات نفت خام در ماه مارس بالاتر از 2میلیون و 100هزار بشکه در روز خواهد بود. صادرات میعانات گازی هم در ماه مارس بین 500 تا 550 هزار بشکه در روز خواهد بود. 

• بعد از لغو تحريمها، توانسته ايد بازار جديد صادراتي براي نفت خام ايران به دست بياوريد؟

• مطلع هستید که شرکت «شل» دو محموله و شرکت «توتال» هم دو محموله 2 میلیون بشکهای برداشت کرده اند. شرکت «انی» ایتالیا هم یک محموله 2 میلیون بشکه ای خریده است. البته یک محموله دیگر هم دردریای مدیترانه می خواهد که هنوز نتوانسته قراردادش را منعقد کند. مقداری هم نفت به اسپانیا صادر کرده ایم.

• الان مشکلي براي گرفتن پول نفت نداريد؟ ضمنا بفرماييد شرکت ملي نفت کلا چقدر از مشتريانش طلبکار است؟

• الان مشکلی برای انتقال پول نفت به ایران نداریم. مقداری از پول نفت در هند مانده بود که هندی ها قول داده اند همه پول ایران را تا آخر ماه مارس به حسابمان واریز کنند. حدود 2 میلیارد و 500 میلیون دلار هم از چند شرکت مانند شرکتهای یونانی و چند شرکت کوچک طلبکاریم. شرکتهایی که یک دوره ای، یک محموله از ایران خریده اند و حالا پالایشگاهشان دچار مشکل شده یا به ریسک افتاده اند.

• پولي که از فروش ميعانات گازي به خاطر تحريم ها نزد شرکت اينوک امارات مانده بود کاملا به شرکت نفت برگردانده شد؟

• بله کاملا تسویه شد.

• صادرات نفت خام ايران به اروپا، هنوز هم همان 700 هزار بشکه در روز است؟

• خیر. بخاطر اینکه اروپایی ها بعد از تحریم، چند محموله نفت خام پشت سر هم برداشت کردند آمار صادراتمان بالا رفت. الان بیش از 500 هزار بشکه به اروپا نفت می فروشیم. البته هدف شرکت ملی نفت اینست که صادرات نفت به اروپا را تا دو ماه آینده به روزانه 800 هزار بشکه برساند.

• در ابتداي مصاحبه، درباره دير رسيدن قراردادهاي نفتي صحبت کرديم. اما نکته درخشان صنعت نفت، پس از لغو تحريمها،  افزايش سريع توليد نفت و باز پس گيري بازارهاي صادراتي نفت خام بود. کاري که تعجب خارجي ها را هم در پي داشت. جنابعالي به عنوان مديرعامل شرکت ملي نفت، چه عواملي را در اين باره موثر مي دانيد؟  

• کارکنان عملیاتی و پرسنل مناطق نفت خیز جنوب، فلات قاره و مناطق مرکزی برای افزایش تولید نفت، واقعا کمک و همراهی کردند. در حقیقت عزم ملی به خرج دادند و برای نظام کار کردند. معمولا شرکتهایی که محصول تولید می کنند علاقه دارند تولیدشان را به حداکثر برسانند. البته مقام معظم رهبری در این زمینه خیلی کمک کردند.

• کمک مقام معظم رهبري به افزايش توليد نفت کشور چگونه انجام شد؟

• ایشان مساعدت کردند تا یک وام فوری بگیریم که 850 میلیون دلار آن مصرف شد. این وام کاملا بازپرداخت شد. این وام باعث شد قطعات و تجهیزات لازم را به سرعت تهیه کنیم و مقداری از بدهی پیمانکاران را بدهیم تا کارشان پیش برود. این وام به افزایش تولید نفت کشور خیلی کمک کرد. 

• تمام چاههايي که بخاطر تحريم مجبور به کاهش توليد از آنها شده بوديد به طور کامل به مدار برگشتند؟

• خیر. بعضی از چاهها که به خاطر تحریمها، تولید از آنها را کم کرده بودیم به مدار بازنگشت. حتی برخی چاهها نمکی شد. در برخی مخازن، به خاطر کاهش تولید، وضعیت مخزن دگرگون شده است. 

• چند چاه، به خاطر کاهش توليد در زمان تحريمها،  نمکي شده است يا توليدش مثل قبل به مدار برنگشته است؟  

• به کارشناسان گفته ام تا در این باره گزارشی تهیه کنند تا ببنیم مشکلات کاهش تولید در دوره تحریم روی چند چاه اثر گذاشته است. گفته ام علل فنی اش را هم پیدا کنند تا برای تحقیقات آینده مورد استفاده قرار گیرد. باید روی برخی چاهها دوباره دکل بیاورند. بعضی چاهها اسیدکاری مجدد می خواهد. خلاصه اینها هزینه های تحریم است. 

• برخي اين سوال برايشان پيش آمده است که چطور شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب به عنوان يکي از شرکتهاي تابعه شرکت ملي نفت، به طور مستقل براي خودش يک مدل قراردادي معرفي کرده است! هر چند مدل اين شرکت مصوبه هيات مديره شرکت ملي نفت ايران را دارد. به هر حال اين انتقاد به شما وارد است که يک شرکت زيرمجموعه شرکت ملي نفت ايران، مدل قراردادي مستقل معرفي مي کند، راسا با شرکتهاي خارجي براي تفاهمنامه مذاکره مي کند، يا حتي به طور مستقل مناقصه برگزار مي کند. بحثم درباره قراردادهاي جديد نفتي است نه به طور موسع. آقاي کاردر، معني ندارد يک شرکت ملي نفت، دو مدل قرارداد منتشر کند! در اين باره چه توضيحي داريد؟

• ما دنبال این بودیم که از پناسیل همه مجموعه صنعت نفت استفاده کنیم. البته خوب است بدانید تا مصوبه هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران نباشد شرکتی نمی تواند قرارداد امضاء کند. اگر چیزی امضاء شده باشد تفاهم نامه است. اینکه همکاران من در شرکت ملی مناطق نفت خیز برای افزایش تولید نفت در پنج میدان نفتی و افزایش ضریب بازیافت با شرکتهای خارجی مذاکره می کنند در حقیقت کار شرکت ملی نفت ایران را در بخش تفاهمنامه ها تسریع می کنند. مشکلات فنی برخی میادین را هم بهتر می دانند؛ بنابراین هم راستا با شرکت ملی نفت، پیش می روند، اما برای ورود به بحث قرارداد باید با شرکت ملی نفت پیش بروند. بنابراین در بحث قراردادها، چون همکارانمان در مناطق نفت خیز با شرکت ملی نفت هماهنگ هستند می توانم بگویم صنعت نفت یک مدل قراردادی دارد. نکته مهم قراردادهای جدید نفتی که بیع متقابل پیشرفته است پذیرش مسئولیت میدان از سوی شرکت توسعه دهنده و درازمدت بودن قراردادها است. ضمن اینکه باید ظرفیت تولید میدان را بر اساس EOR و IOR (بهبود برداشت و افزایش ضریب بازیافت) بالا ببرد. آنچه در قراردادهای مناطق نفت خیز جنوب هم مطرح شده، همین موارد است. البته برخی عزیزان مایل بودند مانند روشهای قبل برای افزایش تولید میدان، دکل بگیرند و کار را انجام دهند که ستاد شرکت ملی نفت قبول نکرد و روی اصول قراردادهای جدید ایستاد تا بتواند درآمد شرکتهایی را که مسئولیت افزایش تولید میدان را قبول می کنند، در صورت افت تولید، کم کند. 

• شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب، بهره بردار مياديني خواهد بود که با مدل قراردادي اين شرکت توسعه مي يابند؟

• می توانند در بهره برداری با شرکت توسعه دهنده همکار شوند. چرا که بر اساس قراردادهای جدید، شرکت توسعه دهنده میدان نفتی برای بهره برداری از میدان باید یک شرکت با همکاری شرکت ایرانی تاسیس کند. 

• به نظر شما چرا روسيه، به عنوان بزرگترين توليدکننده و صادرکننده نفت مي خواهد از ايران نفت بخرد؟!

• روسها در هند سرمایه گذاری کرده اند. فکر می کنم این نفت را برای پالایشگاههای شرق می خواهند.

• فروش نفت به روسها براي ايران چه نفعي دارد؟! به هر حال شرکت ملي نفت ايران بايد به يکي از بازارهايش نفت کمتري بفروشد تا بتواند اين 100 هزار بشکه را به روسيه بدهد. 

• به هر حال ایران با روسیه یک روابط استراتژیک دارد. همه جای دنیا برای کشورهایی که با هم روابط استراتژیک دارند برقراری چنین تعاملاتی طبیعی است.

• صد هزار بشکه اي را که به روسها مي فروشيد از کدام بازارتان خارج مي کنيد؟

• تولید نفت ایران به زودی با 100 هزار بشکه افزایش به 4 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. فروش نفت به روسیه را از محل افزایش تولیدمان تامین می کنیم. 

• توليد نفت ايران چه زماني به روزانه 4 ميليون بشکه در روز خواهد رسيد؟

• تا پایان فروردین ماه 96 به تولید 4 میلیون بشکه در روز می رسیم. 

• براي رسيدن به توليد 4 ميليون بشکه در روز بايد حدودا 100 هزار بشکه به توليدتان اضافه کنيد. اين اضافه توليد را از چه مياديني تامين خواهيد کرد؟

• چهل و پنج هزار بشکه از میدان نفتی آزادگان جنوبی اضافه می کنیم. 15 هزار بشکه میدان نفتی آذر اضافه می کند. 35 هزار بشکه از لایه نفتی پارس جنوبی می افزاییم. حدود 10 هزار بشکه هم از میدان نفتی یاران اضافه خواهیم کرد. این اعداد را محافظه کارانه گفتم.

• اجازه بدهيد از نفت بگذريم و به صادرات گاز برسيم. با وضعيت بين المللي ايران و رشد مصرف داخلي، شما آيندهاي براي صادرات گاز ايران متصور هستيد؟

• بیشتر صادرات گاز ایران به کشورهای همسایه خواهد بود. از عراق و عمان گرفته تا کویت و امارات. 

• پاکستان از هدف صادراتي گاز ايران خارج شده است؟

• خیر. اما به خاطر مسایل مالی شان و اینکه بحث فاینانس را مطرح می کنند به نظر نمی رسد صادرات گاز به پاکستان روان پیش رود. ما گاز را تا زاهدان برده ایم و توانایی مان را برای صادرات گاز به پاکستان نشان داده ایم. حالا این پاکستانی ها هستند که باید گاز را بخواهند. 

• تفاهمنامه صادرات گاز به عمان اخيرا با حضور وزير نفت اين کشور در تهران تمديد شده است. قرارداد صادرات گاز به عمان چه وقت امضاء خواهد شد؟

• در مذاکراتمان با عمانی ها مدل صادرات به این کشور و مقدار گازی را که می توانیم در تاسیسات LNG عمانی ها تبدیل به گاز مایع کنیم مشخص کرده ایم. قرار شد 30 درصد گاز را تحویل عمان دهیم و 70 درصد باقیمانده را بعد از تبدیل به LNG و پرداخت هزینههای آن، با کمک عمان صادر کنیم. 

• مثلا مي خواهيد LNG را به چه کشورهايي بفرستيد؟

• خود عمان ممکن است مشتری مابقی گاز باشد. البته قیمت گاز در داخل عمان واقعی نیست. به شرط آنکه قرارداد بلندمدت با قیمت واقعی ببندیم می توانیم اضافه گاز را به خود عمانی ها بفروشیم وگرنه به بازارهای منطقه می فرستیم.

• با اين اوصاف دقيقا چقدر گاز به عماني ها خواهيد داد؟

• مجموعا یک ونیم میلیون فوت مکعب گاز به عمان می فرستیم.

• اجازه بدهيد به مسائل داخلي و پرسنلي شرکت ملي نفت بپردازيم. آيا مصوبه کاهش حقوق و دستمزد، بر راندمان شرکت ملي نفت تاثيرگذار خواهد بود؟ بالاخره برخي از کارکنان صنعت نفت در مناطق سخت عملياتي احتمالا دستمزدهايي مي گرفتند که ديگر نخواهند گرفت. به هر حال توليد نفت يک بحث استراتژيک براي کشور است.

• اول می خواهم به تمام کارکنان شرکت ملی نفت به ویژه کارکنان عملیاتی بگویم که همچنان با تمام همت و علاقه ای که به نظام اسلامی و ایران دارند به حداکثر تلاش خود برای تولید نفت و گاز ادامه دهند. به هر حال ایران کشور همه ماست و افزایش تولید نفت و گاز منجر به افزایش درآمد و رفاه هموطنانمان می شود. دوم، مایلم به مقامات و تصمیم گیران کشور عرض کنم که مصوبه اخیر مجلس، بر دستمزد کسانی که با شرایط سخت وظیفه تولید نفت و گاز را برعهده دارند، اثر می گذارد. فکر کنید یک نفر با تحصیلات عالیرتبه از دانشگاههای خوب، چهارده روز در یک محوطه بسته روی دریا زندگی می کند. یا در مناطق نفت خیز خوزستان، در گرمای تابستان، بیرون از شهر روی دکلهای حفاری زحمت می کشد. در جزایرمان نظیر خارک و در منطقه پارس جنوبی همینطور. فکر کنید یک نفر در گرمای بالای 55 درجه و در شرجی بالای 90 درجه جوشکاری می کند. خوب است برخی دوستان سفری به مناطق عملیاتی بروند و با سختی کار در آنجا آشنا شوند؛ بنابراین ما وظیفه داریم، حقوق این کارکنان را به طور طبیعی پرداخت کنیم. 

• مقايسه اي از دستمزد کارکنان مناطق نفتي عملياتي ايران با ساير کشورهاي منطقه داريد؟ به هر حال اگر دستمزد کارکنان عملياتي در يک سطح منطقي با حقوق رايج در منطقه نباشد پتانسيل مهاجرت نيروي با کيفيت بالا مي رود. 

• می دانم که دستمزد همکارانم در مناطق عملیاتی نسبت به منطقه خودمان بسیار پایین است. ارزانترین کشور از لحاظ حقوق و دستمزد کارکنان نفت در منطقه، ایران است. میزان دستمزد در کشورهایی که حقوق سخت تری به کارکنان عملیاتی نفتی شان می دهند، حداقل سه برابر ایران است. یکی از نگرانیهای ما، درباره رفتن نیروهای کیفی صنعت نفت است. یکی دیگر از نگرانی هایمان هم درخواستهای بازنشستگی پیش از موعد است. قبلا یک دوره موج بازنشستگی پیش از این در نفت بوده است. 

• فکر مي کنيد با اين مصوبه مجلس باز هم موج بازنشستگي در صنعت نفت تشديد شود؟

• فکر می کنم موج بازنشستگی باز هم شدت بگیرد. اما همین جا مایلم به همکارانم بگویم که این موانع کوتاه مدت خواهد بود و مشکلات رفع می شود.

• يعني شما با مسئولين کشور براي برگرداندن حقوق و دستمزد کارکنان عملياتي صنعت نفت مذاکره خواهيد کرد؟

• با بزرگواران تصمیم گیر در این باره مذاکره خواهم کرد. دعوتشان می کنم به مناطق عملیاتی بروند و حقوق و دستمزدها را ببینند و با کشورهای دیگر مقایسه کنند. به این هم توجه کنند که کارکنان شریف، انقلابی، متعهد به ارزشها و میهن دوست صنعت نفت درآمد کشور را تامین می کنند. هر بشکه ای که از دست می دهیم 50 دلار را از دست داده ایم. یا اگر یک چاه دچار مشکل فنی ساده شود بیش از 6 میلیون دلار ضرر می کنیم. 

• پرسنل مناطق عملياتي صنعت نفت مي توانند اطمينان داشته باشند که جنابعالي به عنوان مديرعامل شرکت ملي نفت ايران، براي احقاق حقوقشان تلاش خواهيد کرد؟

• هم بنده و هم آقای زنگنه، وزیر محترم نفت در این باره حداکثر تلاش خود را انجام خواهیم داد. بار قبل هم آقای زنگنه به رئیس محترم مجلس نامه نوشتند. آقای دکتر لاریجانی هم واقعا کمک کردند و مشکل حل شد. بعضی دوستان چون با رشته های تخصصی صنعت نفت آشنایی ندارند تصورشان یک کار کارمندی و پشت میز نشینی است. بخش کارمندی را کنار بگذارید. ولی بالاخره باید رابطه ای بین تولید و کارکنانی که تولید نفت و گاز را برعهده دارند برقرار باشد. 

• براي پرسيدن سوال پاياني ام لازم است يک مقدمه بگويم. مي دانم که پرسنل صنعت نفت در دو دولت قبل غيرمتناسب با کار، افزايش يافته است. بااين حال چون گاهي مخاطبان مطالبم مي خواهند، اين سوال را مي پرسم که جنابعالي برنامه اي براي سر و سامان دادن به وضعيت کارکنان قراردادي، پيماني و مدت معين صنعت نفت داريد؟

• دولت هشتم مجموعه وزارت نفت و شرکتهای تابعه را با 80 تا 85 هزار نفر پرسنل تحویل دولت نهم داد و دولت یازدهم با حدود 110 تا 120 هزار نفر این مجموعه را تحویل گرفت. تمهیداتی اندیشیده ایم تا به کارکنان غیررسمی صنعت نفت کمک شود. به هر شکل، کار بلندمدت این است که تعداد پرسنل صنعت نفت از طریق مدلی به میزان تولید، سرمایه گذاری و... مرتبط شود. عموما هم باید روی نیروی متخصص و کاردان کار کرد. بحث نیروی انسانی زمان بر است و در کوتاه مدت نمی توان برای آن تصمیم گرفت.