آیا "انحرافات جنسی" را می‌توان در مصاحبه‌های شغلی تشخیص داد؟
پس از خبرساز شدن حادثه مدرسه غرب تهران، اظهاراتی در شبکه های اجتماعی یا توسط مسئولان درباره ضرورت تدوین پروتکل ارزیابی سلامت روان و جنسی پیش از مصاحبه‌های شغلی بویژه در سیستمی همچون آموزش و پرورش مطرح شد؛ پروتکلی که طبق آن بتوان اختلالات یا انحراف‌های جنسی را پیش از بروز حوادث ناگواری مانند این مدرسه، شناسایی کرد.
بعد از این حادثه، بخشی از نگرانی‌هایی که در این زمینه مطرح شد، بر محوریت ابتلای این افراد به اختلالات و انحرافات جنسی می‌چرخید و متعرض را فردی بیمار می‌دانستند؛ موضوعی که رئیس کمیته سلامت جنسی انجمن علمی روانپزشکان ایران تاکید می‌کند که به راحتی قابل تشخیص نیست. علاوه بر آن تمام موارد بروز تعرض‌های جنسی نیز مربوط به اختلالات و انحرافات جنسی نیست، بلکه رفتارهای ضد اجتماعی نیز در این خصوص دخیل هستند.
دکتر عباسعلی ناصحی درباره امکان تشخیص انحرافات جنسی (پارافیلیاها) در مصاحبه‌های شغلی توضیح داد و گفت: این افراد مشکل خود را مخفی می‌کنند و نمی‌توان با استفاده از پروتکل‌های پیش از استخدام وجود چنین مشکلی را در آنها مشخص کرد. این کار نیاز به تست و مصاحبه تخصصی دارد و به راحتی نمی‌توان تعیین کرد افراد دچار مشکل هستند یا خیر ؟
وی ادامه داد: بروز مواردی مانند تعرض جنسی الزاما ناشی از انحرافات جنسی نیست و میتواند در شرایط محیطی مساعد بروز پیدا کند. بیشتر افرادی که دست به این اقدامات می‌زنند در واقع بیمار نیستند، بلکه دست به نوعی رفتار ضد اجتماعی زده‌اند و اگر بخواهیم نام بیمار روی آنها بگذاریم، از این افراد رفع تکلیف کرده‌ایم؛ یعنی نشان می‌دهیم که انجام این کار دست خودشان نبوده، غیر ارادی بوده و باید به جای مجازات، درمان شوند. همچنین اغلب این افراد معیارهای انحرافات جنسی (اختلالات پارافیلیک) را ندارند. اینکه در جامعه مجازات مناسبی برای این افراد اعمال نمیشود موجب خواهد شد که افراد به آسانی وسوسه شده و به راحتی به این اعمال خلاف اقدام کنند.
رئیس کمیته سلامت جنسی انجمن علمی روانپزشکان ایران در ادامه بیان کرد: یکی از مسائل مهم در کشور ما این است که این مسائل به راحتی افشا نمیشود و مجرمان در حاشیه امنیت هستند؛ در حالی که اگر قوانین محکمی در این زمینه داشته باشیم، میزان بروز آنها کاهش پیدا می‌کند. علاوه بر آن لازم است تمرکز ما روی موضوع پیشگیری از بروز این آسیب‌ها در سطح فردی، خانوادگی و اجتماعی باشد. در سطح فردی باید آموزشهای لازم برای جلوگیری از مورد سوء استفاده واقع شدن از دوره کودکی شروع شده و تا بزرگسالی ادامه یابد. این آموزشها باید به مقدار کافی، با کیفیت مناسب و متناسب با سن باشند. آموزش خانواده‌ها نیز مهم است؛ والدین باید بدانند چگونه مراقب فرزندان خود باشند و از آنها در برابر سوء رفتارهای جنسی محافظت کنند. پیشگیری در سطح اجتماع نیز شامل آگاهسازی، حساس کردن همه افراد جامعه نسبت به این مشکلات و همچنین تصویب و اجرای مناسب قوانین، بازدارنده است. در کشور ما متاسفانه در همه سطوح پیشگیری، ضعف وجود دارد.
ناصحی با بیان اینکه انحرافات جنسی (اختلالات پارافیلیک) قابل درمان هستند، افزود: درمان این انحرافات به طور کلی سخت و زمان‌بر است و در صورتی قابل انجام است که خود فرد مبتلا انگیزه لازم را برای درمان داشته باشد، اما متاسفانه بیشتر آنها انگیزه کافی نداشته و برای درمان مراجعه نمی‌کنند؛ به همین دلیل باید تمرکز بیشتر بر روی آموزش و پیشگیری در سطوح مختلف باشد.
وی تاکید کرد: همه کسانی که دست به مواردی مانند تعرض و ... می‌زنند، بیمار نیستند، اما وقتی در شرایطی قرار می‌گیرند که عامل بازدارنده‌ای هم وجود ندارد، ممکن است وسوسه شوند و دست به اقدام خلافی بزنند. برای مثال بیماری اعتیاد به الکل وجود دارد، اما به این معنی نیست که هر کسی الکل میخورد بیمار است و به آن اعتیاد دارد. ما نباید دنبال این باشیم که این افراد را بیمار روانی یا جنسی قلمداد کنیم؛ چون باعث میشود دیگر مسئولیتی متوجه این افراد نباشد.
رئیس کمیته سلامت جنسی انجمن علمی روانپزشکان با بیان اینکه ممکن است بعضی از این اختلالات ریشه در کودکی داشته باشند، تصریح کرد: اگر آگاهی اجتماعی را بالا ببریم، آموزشهای لازم را انجام دهیم و قوانینی داشته باشیم که از این رفتارها پیشگیری کند، موثرتر است. اگر تمرکز فقط روی بیماری باشد، نتیجه‌ای به دنبال ندارد. در کشورهایی که در این زمینه موفق عمل کرده‌اند، از کودکی به مردم آموزش داده میشود که چگونه از خود مراقبت کنند. خانواده‌ها نیز یاد می‌گیرند که چگونه از فرزند خود بیشتر مراقبت کنند. در سطح اجتماع هم سخت‌گیری زیادی نسبت به این افراد ایجاد میشود و باعث میشود که افراد خلافکار از ترس فشارهای اجتماعی و قوانین از اقدام به این کار خودداری کنند. برای مثال در بعضی از کشورها کسی که سابقه سوء رفتار جنسی با کودکان داشته باشد، بعد از تحمل مجازات، در هر محلی که بخواهد زندگی کند تا شعاع مشخصی به همسایه‌های او اطلاع می‌دهند که این فرد در گذشته چنین رفتاری داشته است و مراقب او باشید. در نتیجه زندگی برای چنین فردی سخت میشود؛ این کار به معنی پیشگیری در سطح اجتماع است.
ناصحی همچنین اضافه کرد: یکی دیگر از اقداماتی که در خصوص پیشگیری اجتماعی در برخی کشورها انجام میشود، اعلام علنی موارد سوءرفتار جنسی است؛ به این ترتیب فرد دیگر نمی‌تواند رفتار مشابهی داشته باشد و برای دیگران نیز عبرت میشود، اما در ایران آموزشهای فردی انجام نمیشود و قوانین نیز کافی و موثر نیست. علاوه بر آن همیشه سعی میشود مواردی از این دست مخفی نگه داشته شود.
