پیشنهاد احیاء دوباره کارت سوخت و سهمیه‌بندی بنزین

رویداد۲۴ در بخشی از گزارش مرکز پژوهشهای مجلس (راهکار‌های مدیریت مصرف و قاچاق سوخت)، پیرامون احیای کارت سوخت بدون سهمیه بندی آمده است: تفاوت قیمت بنزین در ایران و کشور‌های همسایه زمینه قاچاق گسترده این کالا را به وجود آورده که نیاز به تدبیر مناسب دارد. یکی از راهکار‌های مواجهه با این موضوع، الزام استفاده از کارت سوخت خودرو در هنگام سوخت گیری و ممنوعیت هرگونه مبادله بنزین خارج از سامانه است.

استفاده از کارت سوخت و اختصاص نفت گاز بر اساس پیمایش، مصرف آن در بخش حمل و نقل را از حدود ۵۴ میلیون لیتر در روز در سال ۱۳۹۳ به کمتر از ۴۸ میلیون لیتر در روز در سال ۱۳۹۴ رساند.

به علاوه می‌توان با استفاده از انواع فناوری‌ها از جمله نصب دوربین‌های پلاک خوان در جایگاه‌ها برای کنترل و تایید ورود خودرو‌ها یا فناوری RFID هر کارت سوخت را منحصر به یک خودرو کرد و از استفاده از کارت خودروی دیگر جلوگیری کرد.

به علاوه همانطور که ذکر شد، بیش از ۷۰ درصد قاچاق سوخت از یک استان صورت می‌گیرد. الزام سوخت گیری در آن استان با کارت سوخت و کدینگ کارت‌های سوخت به گونه‌ای که فقط خودرو‌های همان استان بتوانند در جایگاه ها، سوخت گیری کنند (با در نظر گرفتن تسهیلاتی برای مسافران) یک اقدام موثر در مهار قاچاق است.

احیای کارت سوخت به همراه سهمیه‌بندی

برآورد رشد ۱۰ درصدی مصرف بنزین در سال جاری و سال آینده لزوم توجه به رویکرد‌های مهار تقاضای بنزین با ابزار‌های قیمتی و غیر قیمتی را ضروری کرده است. حتی با بهره برداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ظرفیت تولید بنزین در کشور به حدود ۱۰۵ ملیون لیتر در روز خواهد رسید و این فقط تا اسفند ماه ۱۳۹۷ جوابگوی مصرف کشور خواهد بود و در سال آینده تامینن اعتبار برای واردات بنزین مورد نیاز کشور (فارق از مشکلات لجستیکی) مسئله حیاتی خواهد شد.

مکانیسم کارت سوخت با سهمیه بندی، روشی غیر قیمتی برای مهار تقاضاست. الزام استفاده از کارت سوخت شخصی در جایگاه‌ها به همراه سهمیه بندی و تعیین قیمت دوم برای مصارف فراتر از سهمیه، راه حل تجربه شده‌ای برای کاهش مصرف است. استفاده از این روش در سال ۱۳۸۶ مصرف بنزین را به شدت کاهش داد، به طوری که مصرف بنزین از روزانه ۷۳.۶ میلیون لیتر در سال ۱۳۸۵ به روزانه ۶۴.۵ میلیون لیتر در سال ۱۳۸۶ و کمتر از ۶۰ میلیون لیتر در سال ۱۳۹۰ رسید.

به علاوه، آمادگی در برابر تحریم واردات بنزین و مقاوم ساختن اقتصاد کشور در برابر تحریم‌های احتمالی واردات بنزین، استفاده از مکانیسم سهمیه بندی در کشور را اجتناب ناپذیر ساخته است. با استفاده از کارت سوخت امکان سهمیه بندی در مواقع ضروری فراهم می‌شود.

محدودیت جدی امکان قاچاق، امکان کنترل معاینه فنی، پرداخت عوارض، بیمه و جرائم وسایل نقیلیه و فراهم آوردن بستر مربوط به اخذ عوارض و مالیات جدید از وسایل نقلیه پُرمصرف از دیگر مزایای استفاده از کارت سوخت است.