پیشنهاد مکرون، سفر غیرمنتظره ظریف، موضع گیری ترامپ، اظهارات متفاوت روحانی و بالاخره درگیری نظامی میان ایران و آمریکا به کجا می‌رسد؟

رویداد۲۴   علی بیگدلی کارشناس مسائل بین‌الملل و استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان این‌که مذاکرات چند روز گذشته میان ایران و فرانسه مثبت قابل ارزیابی است، صرف دعوت محمد جواد ظریف به محل برگزاری نشست سران جی ۷ در پاریس را مهم تلقی می‌کند. به عقیده بیگدلی، هر چند سبک و میزان ملاقات‌های محمد جواد ظریف محدود بود، اما صرف حضور او، از نظر پرستیژی دارای اهمیت است و به نظر می‌رسد قدرت‌های صنعتی جهان در جستجوی نقطه‌ای مشترک برای توافق با ایران هستند.

بیگدلی تاکید کرد: «طرح پیشنهادی کنونی جی ۷ برای مذاکره با ایران را می‌توان با مدیریت فرانسه و ایفای نقش مستقیم چهار کشور اروپایی عضو هفت غول صنعتی جهان یعنی آلمان، فرانسه، انگلستان و ایتالیا دارای اهمیت ارزیابی کرد. مسیر مذاکرات نیز نشان می‌دهد که پیشنهاد‌های ارائه شده با چراغ سبز دونالد ترامپ بوده است. در موقعیت کنونی، ترامپ با توجه به این‌که فشار‌ها و تحریم‌های‌اش در حل مساله آمریکا با ایران موفق نبوده، در آستانه انتخابات ۲۰۲۰ نسبت به مذاکره با ایران حتی به صورت محدود، بسیار مشتاق است. در عرصه سیاست خارجی، تا کنون ترامپ موفقیت چشم‌گیری نداشته است، لذا تلاش می‌کند بحث مذاکره با ایران را به عنوان نمادی از موفقیت دکترین سیاست خارجی خود به نمایش بگذارد.»

این استاد دانشگاه شهید بهشتی در تحلیل خود از گفته‌های حسن روحانی، در دفاع از سفر‌ها و مذاکرات ظریف در قلب اروپا و تاکید او بر پذیرش هر ملاقاتی برای تامین منافع ملی و آبادتر کردن کشور، تصریح کرد: «به نظر می‌رسد ایراد این اظهارات از سوی حسن روحانی نوعی دفاع همه‌جانبه از دیپلماسی ایرانی به رهبری محمد جواد ظریف بوده است. از سوی دیگر، ایراد چنین سخنانی از سوی رئیس دولت دوازدهم، نشان‌گر آن است که هماهنگی‌هایی میان او با دیگر ارگان‌ها و سران نظام پیرامون رفت‌وآمد‌های اخیر دیپلماتیک وزیر امور خارجه وجود دارد. هر چند برخی نهاد‌ها با طرح هر گونه مذاکره موافق نیستند، اما نمی‌توان بدون توجه به واقعیات تصمیم گرفت. در حقیقت، روند امور کشور به گونه‌ای است که تداوم وضعیت اقتصادی با رویه فعلی در راستای منافع کشور نبوده و نیست. در نظر گرفتن این مساله ضروری است که با توجه به علائم موجود احتمال به قدرت رسیدن مجدد ترامپ در ۲۰۲۰ بیش از ۸۵ درصد است. در نتیجه ایران نیز به نظر می‌رسد این واقعیت را پذیرفته که ترامپ در انتخابات آینده پیروز میدان خواهد بود و در چنین فضایی منطق حکم می‌کند مسیر مذاکره در پیش گرفته شود.»

علی بیگدلی در ادامه تصریح کرد: «در علم سیاست و تاریخ مناسبات بین‌المللی، هیچ‌گاه اشتراک میان دیپلماسی و نظامی‌گری ممکن نبوده است. زمانی که دیپلماسی آغاز می‌شود، نظامیان باید در پادگان باقی بمانند و زمانی که جنگ نیز در جریان است، مجددا این دیپلمات‌ها هستند که باید همزمان روند گفتگو را پیش ببرند؛ لذا ابتدا و پایانی هر گونه تنش در سطح بین‌الملل، تنها دیپلماسی و مذاکره خواهد بود. در این میان، مناسبات ایران و آمریکا نیز از این قاعده مستثنی نیستند، در نهایت باید دیر یا زود روندی از مذاکرات آغاز شود.»

این کارشناس مسائل اروپا در بخشی دیگر از گفته‌های خود گفت: «در مقطع کنونی تنها بحث مذاکره میان ایران و آمریکا به تنهایی مطرح نیست. کشور‌های عضو اتحادیه اروپا در تلاش هستند، به‌واسطه فرانسه سطحی از تحریم‌ها را حذف کنند تا روزنه‌ای برای فروش نفت و رفع موانع بانکی در قالب راه‌اندازی اینستکس ایجاد شود. موفقیت اروپایی‌ها در اجرای چنین سناریویی نوعی استقلال و قدرت را برای آن‌ها ایجاد خواهد کرد.»

بیگدلی در پایان افزود: «مواضع حسن روحانی در ارتباط با در پیش گرفتن مسیر مذاکره صحیح و قابل دفاع است. واقعیت این است که فارغ از میز مذاکره هیچ مسیر دیگری برای تامین منافع ملی کشورمان وجود ندارد لذا می‌توان اظهارات روحانی را مورد تایید قرار داد.»