روز بلوا، فیلمی درباره موسسات مالی اعتباری/ به روحانیت پناه ببرید تا مشکلات حل شود

رویداد۲۴ مازیار وکیلی: ماجرای موسسات قرض‌الحسنه از سال ۹۶ شروع شد. زمانی که برخی از افراد صاحب نفوذ توانستند با استفاده از نفوذ خود از بانک مرکزی مجوز بگیرند. اولین گام برای جذب پول و سرمایه از سوی این موسسات اعطای سود چهل درصد (در حالی که سقف سود بانکی بیست درصد است) به مشتریان اعتماد آن‌ها را جلب و سپرده آن‌ها را جمع‌آوری کرد. از طریق جمع‌آوری این سپرده‌ها به نزدیکان و هم‌فکران خود وام‌های کلان داد تا جایی که دیگر موسسات نمی‌توانستند پول و سود مردم را پرداخت کنند. این مسئله باعث بروز اعتراضاتی شد که اعتراضات مشهد نقطه اوج آن بود و باعث شکل‌گیری حوادث دیماه ۹۶ شد و در نهایت پول مردم متضرر از بیت المال پرداخت شد و هیچگاه معلوم نشد اصل پول چه شد!

بیشتر بخوانید: تازه نفس‌ها در سینما/ چرا موسسه اوج تاسیس شد؟

داستان روز بلوا بهروز شعیبی که با همکاری موسسه اوج ساخته شده، درباره همین موسسات است و در پنجمین روز جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. عماد روحانی مشهور، استاد دانشگاه و چهره تلویزیونی محبوب که در یکی از این موسسات قرض‌الحسنه و خیریه با پدرزن خود که سرمایه‌گذار اصلی است همکاری می‌کند، ناگهان با اتهامات مالی به برادرش ایمان مواجه می‌شود.

به تدریج عماد متوجه می‌شود پای خودش هم گیر است و او بسیاری از سند‌های مربوط به پولشویی موسسه را امضا کرده است. این‌که موسسه اوج سراغ چنین داستانی رفته نشان می‌دهد موضوع این موسسات برای این نهاد مهم است. احتمالاً موسسه اوج فکر کرده بهتر است قبل از این‌که جناح سیاسی مقابل به این موضوع ورود کند، خودشان پیش‌دستی کرده و فیلمی درباره این موسسات بسازد تا در فضای فرهنگی کشور دست بالا را داشته باشد.

قهرمان این فیلم عماد یک روحانی خوش‌پوش، دغدغه‌مند و خیّر است که می‌کوشد با حضور در این موسسات و استفاده از چهره مردمی خود به اقشار آسیب دیده کمک کند. بعد از این‌که عماد متوجه خلاف‌کاری‌های موسسه و برادر و پدرزنش می‌شود تنها کسی است که ماجرا را تا انتها پیگیری می‌کند و حتی از جان و آبروی خود مایه می‌گذار تا اسناد را رو کند و پول مردم را به آن‌ها برگرداند.

به گزارش رویداد۲۴ روحانیت و نهاد‌های نظامی دو بال اصلی حاکمیت ایران هستند. اگر در سال‌های گذشته موسسه اوج از امنیت صحبت می‌کرد و با ساخت فیلم‌هایی درباره نیرو‌های نظامی از لزوم وجود امنیت به هر شکل و در هر قالبی سخن می‌گفت، امسال با محور قرار دادن یک روحانی در بطن قصه‌ای درباره موسسات اقتصادی، حمایت خود از روحانیت به عنوان یکی از دو بال ایدئولوژیک نظام سیاسی را نشان داده است.

در روز بلوا، اگر عماد آلوده مسائل اقتصادی موسسه پدر زنش می‌شود نه به خاطر ذات بد یا نیت قبلی که به خاطر فریبی است که از دیگر اعضای موسسه می‌خورد.

عماد فیلم روز بلوا روحانی ساده دل و آرمان‌خواهی به تصویر کشیده می‌شود که اگر با این موسسه همکاری می‌کند به خاطر نیت خیری است که دارد. او تنها کسی است که بعد از این‌که متوجه زد و بند‌های موسسه می‌شود تا آخرین نفس کار را پیگیری می‌کند و با تهیه مدارک و رساندن آن‌ها به دست پلیس رسالت خود را انجام می‌دهد.

پیام فیلم شعیبی از همان دقایق ابتدایی مشخص می‌شود؛ جایی که عماد با صراحت از لزوم پاسخگو بودن نهاد‌های مختلف حاکمیت در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کند (نکته جالب این‌جاست که تمام مثال‌هایش از نهاد‌های انتخابی است نه نهاد‌های انتصابی)

پیش فرض فیلم این است که عماد فقط ساده است و گول خورده و به خاطر همین سادگی درگیر فسادی شده که روحش هم از آن بی‌خبر است. اما این پیشنهاد فیلم شعیبی است که مهم است. فیلم می‌گوید این درست است که عماد گول می‌خورد و اشتباه می‌کند، اما در نهایت تنها یاور و پناه مردم هم اوست.

تنها عماد به اشتباه خود اعتراف می‌کند و حاضر می‌شود با مردم معترض مقابل موسسه گفتگو کند. صحنه نمادینی که عماد بعد از خودسوزی زن فقیر و نیازمند مقابل موسسه عبای خود را روی او می‌اندازد تا زن نسوزد و نجات پیدا کند به خوبی پیام فیلم را منتقل می‌کند. آخرین پناه مردم رنج دیده همین عبا است و اگر کسی می‌خواهد از این رنج خلاصی یابد باید به این عبا پناه ببرد. آخرین راه آرامش و سعادت روحانیت است و تنها کسی هم که به فکر مردم است روحانیت است.

این تمام چیزی است که شعیبی و موسسه اوج قصد دارند در قالب فیلم روز بلوا بیان کنند. روحانیت هم‌چنان عنصری مهم و تاثیرگذار در حاکمیت ایران است. بر سیاست‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی ایران تاثیر می‌گذارد و باید شان و جایگاهی که داشته و دارد بین مردم حفظ شود.

فارغ از کیفیت نهایی روز بلوا (که چندان بالا نیست) موضوعی که فیلم سراغ آن رفته بسیار مهم است. بهروز شعیبی و موسسه اوج حامل این پیام هستند که تنها راه سعادت هم‌چنان روحانیت است و این پیشنهاد موسسه اوج به مردم تحت فشار اقتصادی ایران است.

نقدهای بیشتری بخوانید:

درخت گردو؛ روایت رنج مردمی که در میان آرمان‌‌های انقلاب گم شدند

روز صفر؛ پاسخ امنیتی به هشتگ «عوضش امنیت داریم»

عوامل روز بلوا:
کارگردان: بهروز شعیبی
بازیگران: بابک حمیدیان، لیلا زارع، محمد علیمحمدی، مسعود دلخواه، زکیه بهبهانی و داریوش ارجمند
تهیه کننده: محمد رضا تخت کشیان
نویسنده: مهران کاشانی
مدیر فیلمبرداری: امین جعفری
تدوین: فرزاد هوتهم
مدیر صدابرداری: عباس رستگار
طراح صحنه: کامیاب امین عشایری
طراحان گریم: زهرا کمالی و فاطمه کمالی
طراح لباس، سارا سمیعی