مذاکرات پشت پرده در جریان است/ چه کسانی شانس تبادل زندانی میان ایران و غرب را دارند؟
رویداد۲۴ خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی در ایران از احتمال یک تبادل زندانی میان ایران و آمریکا خبر داده است. این خبرگزاری مدعی شده با آماده شدن آمریکا برای آزادی و بازگرداندن سیروس عسگری استاد ایرانی متهم به نقض تحریم‌ها، احتمال تبادل او با یک زندانی آمریکایی در ایران وجود دارد.
عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز دو شنبه در نشست خبری ضمن اعلام آمادگی ایران برای معاوضه زندانیان با کشورهای اروپایی، تاکید کرد که پیشنهاد معاوضه با آمریکا هم، کماکان روی میز است.
رویترز روز سه‌شنبه ۱۶ اردیبهشت‌ماه به نقل از سخنگوی اداره مهاجرت و گمرک ایالات متحده نوشت که قرار است عسگری پس از دریافت مجوز پزشکی و مشخص شدن نتیجه آزمایش کرونا به ایران بازگردانده شود. این مقام آمریکایی با اشاره به لغو پروازها از ارائه تاریخ مشخص در این زمینه خودداری کرد. پیشتر ابتلای عسگری ۵۹ ساله به کرونا تایید شده بود.
رویترز اشاره کرده که ممکن است بازگرداندن او بخشی از یک تبادل زندانی میان تهران و واشنگتن باشد. این خبرگزاری به نقل از منابعی در ایران که نامی از آنها نبرده نوشته تهران آماده است نسبت به تبادل زندانی اقدام کند.
در این گزارش از مایکل وایت، افسر پیشین نیروی دریایی ایالات متحده که از سال ۲۰۱۸ میلادی در بازداشت ایران به سر می‌برد، به عنوان گزینه احتمالی این معاوضه نام برده شده است.
این زندانی آمریکایی در اسفندماه سال گذشته به دلایل پزشکی و به شرط ماندن در ایران از زندان به مرخصی فرستاده شد.
بیشتر بخوانید: نگار قدس کنی کیست؟/ شهروند ایرانی چگونه اتهامات دادگاه آمریکا را پذیرفت؟
به گزارش رویداد۲۴ برخی گزارش‌ها در وبسایت کلیولند نشان می‌دهد سیروس عسگری استاد وقت دانشگاه صنعتی شریف در رشته متالوژی در سال ۲۰۱۱ با ویزای B۲ (توریستی) به قصد دیدن فرزندانش و به آمریکا سفر کرده و در این سفر با یک استاد ایرانی به نام پیروز پیروز در دانشگاه CWRU ملاقات کرده و دعوتنامه و توصیه‌نامه‌ای از طرف این دانشگاه خطاب به دانشگاه شریف دریافت می‌کند و بار دیگر برای ورود به آمریکا با ویزای توریستی اقدام می‌کند.
برخی رسانه‌ها مدعی‌اند که عسگری از ایمیل شخصی خود با دانشجو‌های شریف مکاتبه می‌کرده و اطلاعاتی منتقل کرده که به زعم CWRU جزء اسرار تجاری محسوب می‌شده است.
در سال ۲۰۱۶ دولت آمریکا سه اتهام تقلب مالی، تقلب در ویزا و سرقت اسرار تجاری را علیه عسگری اعلام می‌کند و در سال ۲۰۱۸ با ورود عسگری به آمریکا او را بازداشت می‌کنند. مدت رسیدگی به پرونده او نزدیک به دو سال طول کشیده و در نهایت در نوامبر ۲۰۲۰ دادگاه به نفع عسگری رای داده، ولی اداره مهاجرت به این بهانه که ویزای او باطل شده بازداشتش می‌کند.
محمدحسین عسگری فرزند سیروس عسگری در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی دلیل طولانی شدن فرآیند دیپورت عسگری را به شیوع کرونا در ایران ارتباط داده و گفته با شیوع کرونا در ایران امکان دیپورت پدرش فراهم نشده است. او از سوی دیگر اختیارات اداره مهاجرت لویزیانا را نیز یکی از دلایل عدم آزادی و دیپورت بهنگام پدرش می‌داند.
زهرا و محمد حسین عسگری نامه‌ای را به امضای ۶۴ هزار نفر رسانده و در آن خواستار آزادی پدرشان از بازداشت در شرایط شیوع کرونا شده بودند. در توضیحات این نامه از زبان فرزندان عسگری ادعا شده پدرشان در بازداشگاهی به همراه ۲۹ تا ۴۴ نفر دیگر در شرایط وحشتناکی نگهداری می‌شود و روی یک تخت فلزی در اتاقی نمناک که ملافه‌های تخت آن هم خیس است می‌خوابد.
به گفته فرزندان عسگری شرایط فاصله‌گذاری فیزیکی در این سلول وجود نداشته و همین مساله زمینه‌ساز ابتلای او به کرونا شده است.
محمد حسین عسگری فرزند سیروس عسگری
زهرا عسگری فرزند سیروس عسگری
اولین همکاری دو کشور در سال‌های اخیر به تبادل شیو وانگ تبعه آمریکایی چینی تبار با مسعود سلیمانی چهره دانشگاهی ایران در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ برمی‌گردد.
بیشتر بخوانید: عکاسی مخفی از آرشیو وزارت خارجه؛ تحقیق یا جاسوسی؟ / شیو ونگ زندانی هم‌بند نزار زاکا کیست؟
سال گذشته نزار زاکا شهروند دو تابعیتی لبنانی-آمریکایی که برای مدت ۴ سال در زندان اوین به سر برده بود آزاد شد. در ابتدا حرفی از مذاکرات ایران و آمریکا برای تبادل زندانی مطرح نبود و به نظر می‌رسد زکا به درخواست دولت لبنان و حزب الله آزاد شدهاست، اما حسن روحانی رییس جمهور ایارن روز ۴ مهر، در یک کنفرانس خبری در نیویورک در پاسخ به سوال خبرنگار شبکه ان‌بی‌سی گفت: «ما به دفعات با مقامات آمریکایی در گذشته برای آزادی زندانیان در دو طرف صحبت کردیم ... در دولت آقای ترامپ نیز یکی دو بار این بحث شروع شد که درباره آزادی زندانی‌ها مذاکره کنیم... ما یک زندانی دو تابعیتی لبنانی آمریکایی را آزاد کردیم، اما آنها به جای اقدام متقابل فقط تشکر کردند. ایران همیشه آماده مذاکره برای مبادله زندانیان است و هم اکنون توپ در زمین آمریکا است.»
بیشتر بخوانید: چرخش تند نزار زاکا پس از آزادی/ موضع دولت درباره زاکا چیست؟
پیش از این ها ایران و فرانسه در مورد علی وکیلی راد و کلوتید رایس تبادل زندانی کرده بودند. علی وکیلی راد به اتهام ترور شاپور بختیار آخرین نخست وزیر حکومت پهلوی در فرانسه بازداشت شد و در دولت احمدی نژاد و در بحبوحه حوادث ۸۸ با استقبال کاظم جلالی عضو کمسیون امنیت ملی و حسن قشقاوی سخنگوی وقت وزارت خارجه به ایران بازگردانده شد. آن زمان این شائبه مطرح شد که او با کلوتید ریس زندانی فرانسوی در ایران معاوضه شده است.
رسانه‌ها و دولت های غربی همواره اتهاماتی را درباره بازداشت دو تابعیتی‌ها در ایران با هدف تبادل آنها با زندانیان ایرانی در غرب مطرح می‌کنند. این در حالی است که به جز تبادل زندانی در جریان مذاکرات هسته ای برجام، ایران تاکنون هیچ یک از ایرانیان دو تابعیتی را که به جرائم امنیتی در کشور بازداشت و زندانی شده‌اند، سوژه تبادل زندانی با کشورهای غربی نکرده است. سیامک و باقر نمازی و نازنین زاغری از جمله ایرانیان دوتابعیتی هستند که به جرم اقدام علیه امنیت ملی کشور در زندان به سر می‌برند.
ظریف در جریان یکی از سفرهای خود به نیویورک در سال گذشته از دولت ترامپ خواسته بود تا شرایط مذاکره برای تبادل زندانیان با ایران را فراهم کند.
پیش از پیشنهاد ظریف نامه‌ای از رابرت اوبراین که در آن زمان فرستاده ویژه آمریکا در امور گروگانگیری بود به دست ایران رسیده بود که در آن درخواست آزادی نمازی ها مطرح شده بود.
ایران تابعیت مضاعف را به رسمیت نمی‌شناسد و تنها در جریان مذاکرات برجام بود که چهار زندانی دوتابعیتی از جمله جیسون رضاییان، سعید عابدینی، امیر میرزایی حکمتی و نصرت الله خسروی آزاد شدند.
بر اساس توافق انجام شده در تبادل زندانی‌های سال ۲۰۱۵، هفت ایرانی که در بند زندان‌های آمریکا بودند نیز آزاد شده و ۱۴ نفر از ایرانیانی که به درخواست پلیس آمریکا تحت تعقیب اینترپل قرار داشتند، از فهرست تحت تعقیب‌ها خارج شدند.
آمریکا اسامی زندانیان آزادشده ایرانی را «نادر مدانلو»، «بهرام مکانیک»، «خسرو افقهی»، «آرش قهرمان»، «تورج فریدی»، «نیما گلستانه» و «علی صابونچی» اعلام کرد.
