چرخش تند نزار زاکا پس از آزادی/ موضع دولت درباره زاکا چیست؟

رویداد۲۴ نزار زاکا شهروند دوتابعیتی لبنانی-آمریکایی و کارشناس فناوری اطلاعات، شهریور سال ۹۴ برای شرکت در «دومین همایش بین‌المللی نقش‌آفرینی زنان در توسعه پایدار» به ایران سفر کرد. او در سال ۹۳ به دعوت وزارت ارتباطات هم سفری به ایران داشت اما سفر دومش به خاطر پرونده‌ای که در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب برای اتهامات امنیتی او تشکیل شده بود، به محاکمه و ده سال حبس برای او ختم شد.

 

شب گذشته زاکا به همراه فرستاده ویژه رییس جمهور لبنان تهران را به مقصد بیروت ترک کرد. سفارت لبنان در تهران از همه کسانی که در ایران و لبنان برای آزادی «نزار زاکا» کمک کرده بودند، تشکر کرده بود؛خود در اولین مصاحبه، آزادی‌اش را کمکی به حل مسائل منطقه‌ای توصیف کرده بود اما در مصاحبه‌ای دیگر چرخشی تند  نشان داد و ایران را به آدم‌ربایی متهم کرد و مدعی شد در زندان اوین بار‌ها شکنجه شده است. او زندان اوین را زشت‌ترین زندان‌ها در جهان خواند و گفت قادر به توصیف آن نیستم.

 

صحبت‌های شب گذشته زاکا در بیروت بازتاب رسانه‌ای آزادی او را منحرف کرد و این سوال را به ذهن متبادر کرد که اساسا نزار زاکا چرا بازداشت شد؟ دلیل آزادی او چه بود؟ و نقش  دولت در این میان چیست؟

در اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ روزنامه وطن امروز، در گزارشی، نزار زاکا را به عنوان یکی از مؤسسان «انجمن بین‌المللی مدیران ایرانی» معرفی کرده که در یک پروژه امنیتی با نام «پل» مشارکت دارد. این گزارش مدعی شده که پروژه «پل» برنامه‌ای پوششی برای نفوذ آمریکا به ساختار‌های سیاسی و اجرایی ایران است.

 

در ۲۳ آبان ماه ۱۳۹۴ روزنامه وطن امروز در گزارشی با عنوان «پروژه اشغال سایبری ایران» می‌نویسد: بر اساس گزارش‌های منتشر شده، نزار زاکا شاه‌مهره لبنانی - آمریکایی دستگیرشده در ایران، مأموریتی ویژه در حوزه فناوری اطلاعات ایران داشته و به همین جهت نیز با وزارت ارتباطات مرتبط بوده‌است.

خرداد ۹۶، رجانیوز دیگر رسانه اصولگرایان تندرو در گزارشی نوشت: «جاسوس بازداشت‌شده در حال تدارک برگزاری تظاهرات در ایران بود و ۷۳۰هزار دلار از آمریکا برای پیش بردن پروژه‌هایش در خاورمیانه پول گرفته است.»

۳۰ شهریور ۱۳۹۵ خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از حامیان زاکا گزارش کرد که او به جرم جاسوسی به ۱۰ سال حبس و پرداخت ۴ میلیون و دویست هزار دلار جریمه محکوم شده است. این خبرگزاری گفت که یکی از شعب دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی این حکم را صادر کرده است.

 

پس از مدتی عباس جعفری دولت آبادی دادستان وقت تهران محکومیت نزار زاکا را به ۱۰ سال زندان تأیید کرده و ادعا کرد که جرم او «جاسوسی و همکاری با دولت آمریکا» بوده است. همزمان وکیل آمریکایی نزار زاکا از تأیید حکم ۱۰ سال حبس و پرداخت جریمه نقدی چهار و نیم میلون دلار برای موکلش خبر داد.

 

نزار زاکا در شهریور ۹۶ پس از باخبر شدن از تایید حکم ۱۰ سال حبس خود در پیامی از داخل زندان اوین گفت: «پرونده من درس و هشداری برای کسانی باشد که می‌خواهند برای کار یا تفریح به ایران سفر کنند. من تنها نیستم. اگر آزادی برای شما ارزش دارد و یک خارجی هستید به ایران سفر نکنید، ایران جای امنی برای شما نیست. جرأت نکنید این‌جا بیایید. من برای سخنرانی در یک کنفرانس بین المللی در زمینه ارتباطات توسط شهیندخت مولاوردی معاون امور بانوان ریاست جمهوری دعوت شدم. در مسیر فرودگاه به زندان اوین منتقل شدم و به دروغ به اتهام جاسوسی متهم شدم.»

 

سردار سیاری جانشین اطلاعات وقت سپاه پاسداران در سخنانی در اسفندماه ۹۵، نزار زاکا را جاسوسی که با یک واسطه به اوباما وصل بود معرفی کرد و گفت: این فرد بعد از دستگیری اعتراف کرد که ماموریت ویژه او پیگیری انحراف هدفمند در حوزه زنان و خانواده بوده است. زاکا اعتراف کرده که ۸ میلیون یورو برای جذب ۱۵ ان جی او (سمن) را هزینه کرده و در اختیار داشته است.

 

روز یکشنبه روزنامه دیلی استار انگلیس در گزارشی از احتمال آزادی قریب الوقوع نزار زاکا ظرف ۴۸ ساعت خبر داد. میشل عون رئیس جمهور لبنان رسماً تأیید کرد که برای آزادی نزار زاکا با حسن روحانی گفتگو کرده و موافقت رئیس جمهور ایران را جلب کرده است.

 

سازمان امنیت عمومی لبنان یکی از شاخه‌های اصلی امنیتی لبنان روز یکشنبه در توییتر خود نوشت: ژنرال ابراهیم عصر امروز بیروت را به مقصد تهران ترک کرده تا پروسه آزادی نزار زاکا شهروند لبنانی را تکمیل کند. در حالی که روز گذشته همچنان رسانه‌های داخلی در بی خبری به سر می‌بردند، جواد منتظری خبرنگار یورونیوز در تهران در توئیتی نوشت: «نزار زاکا امروز یکشنبه از زندان اوین خارج و به یک خانه امن منتقل شده است؛ وی دوشنبه بعد از ظهر تهران را به همراه مدیر سازمان امنیت لبنان با یک هواپیمای اختصاصی ترک خواهد کرد و مستقیم به دیدار میشل عون رئیس جمهور لبنان در «کاخ بعبدا» می‌رود.

همزمان برخی منابع آگاه از میانجی‌گری سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان برای آزادی نزار زکا خبر داده‌اند. یک منبع آگاه به خبرگزاری فارس گفته نزار زاکا شهروند لبنانی ظرف چند ساعت آینده به حزب‌الله لبنان تحویل داده می‌شود. این منبع گفته بود تحویل زاکا «صرفا بنا بر درخواست و میانجی‌گری سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله انجام شده است.»

 

در نهایت شب گذشته نزار زاکا به همراه سرلشکر عباس ابراهیم رییس امنیت عمومی لبنان تهران را به مقصد بیروت ترک کرد. او به محض ورود به بیروت با میشل عون رئیس جمهوری لبنان دیدار کرد.

 

غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه ایران ساعاتی پیش از ورود آقای زکا به لبنان تایید کرده بود که نزار زاکا آزادی مشروط گرفته است. او اعلام کرد: به غیر از خود نزار زاکا، میشل عون رئیس جمهور و حزب‌الله لبنان خواستار آزادی مشروط او شده بودند و حزب الله لبنان «اجابت درخواست آزادی مشروط نزار زکا را به مصلحت می‌دانست.»

 

غلامحسین اسماعیلی گفته «از آنجا که نزار زاکا در دوران حبس، حسن رفتار داشت و با درخواست رئیس‌جمهور و تقاضای حزب‌الله لبنان مطمئن شدیم که بعد از آزادی مرتکب جرم نمی‌شود، دادگاه امروز با آزادی مشروط وی موافقت کرد، تا به نمایندگان کشور لبنان تحویل داده شود.»

 

صبح امروز سخنگوی شورای عالی امنیت ملی نیز در یک گفت‌وگو اعلام کرد: هیچ کشور سومی در آزادی زکا نقش نداشت و این اقدام صرفا بنا بر درخواست میشل عون رئیس جمهور لبنان و وساطت سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان انجام گرفت.

 

به گزارش رویداد۲۴ سایت اصولگرای مشرق در پی دستگیری نزار زاکا در آبان ۹۴ نوشت خانواده او با مقامات لبنانی تماس گرفته و مشخص شد که برخی مقامات لبنان با طرف‌های ایرانی تماس برقرار کرده و ایرانی‌ها نیز به گفتن اینکه «این قضیه به امنیت ملی بر می‌گردد» اکتفا کردند.

شهریور ۹۷ شهیندخت مولاوردی در گفتگو با آسوشیتدپرس گفته بود: «ما هر کاری که می‌توانستیم انجام دادیم تا از این اتفاق جلوگیری کنیم، اما شاهدیم که نتوانستیم تاثیر قابل توجهی بگذاریم. این‌ها مجموعه اتفاقاتی است که قطعاً به تغییر نگاه بیرونی و به امنیت داخلی کشور ما برای سرمایه‌گذاری، ضربه می‌زند درحالی که در واقعیت هم چنین چیزی وجود ندارد و این تصویر غلطی است که از کشور ما به نمایش گذاشته می‌شود و به هیچ وجه مورد تأیید دولت نیست.

 

مصاحبه مولاوردی با آسوشیتدپرس و ابراز نارضایتی دولت از دستگیری نزار زاکا، خشم رسانه‌های اصولگرا را به همراه داشت. خبرگزاری فارس در گزارشی سراسر توهین، مولاوردی با برای مصاحبه با یک رسانه آمریکایی که «همواره قصد ضربه زدن به نظام و دولت جمهوری اسلامی ایران را دارد» را فاقد ضرورت خواند و نوشت: «پرسش اصلی از خانم مولاوردی این است که چرا وی همه رسانه‌های داخلی را کنار گذاشته و درددل‌های خود را با یک رسانه خارجی آن هم از نوع آمریکایی مطرح می‌کند!»

 

سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز دوشنبه در واکنش به احتمال آزادی نزار زاکا گفت: پرونده نزار زاکا یک پرونده قضایی است و در عین اینکه دولت ایران برای تسهیل رسیدگی به این پرونده تلاش می‌کند، ولی در نهایت در مورد این پرونده قضایی، مراجع قضایی تصمیم می‌گیرند.

چندی پیش جواد ظریف وزیر خارجه ایران در سفرش به نیویورک گفته بود که «شش ماه پیش به آمریکا پیشنهاد مبادله زندانی داده‌ایم.» پس از اظهارات وزیرخارجه درباره تبادل زندانیان، قوه قضائیه جمهوری اسلامی با تاکید بر مستقل بودن این دستگاه، خواست تا مسئولان درباره موضوعات مرتبط با قوه قضائیه بدون هماهنگی اظهار نظر نکنند.

غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه ایران روز سه‌شنبه ۱۷ اردیبهشت در واکنش به اظهارات اخیر محمدجواد ظریف درباره پیشنهاد تبادل زندانی گفت: انتظار ما از همه عزیزان و بزرگواران این است که در ارتباط با موضوعات مرتبط با قوه قضائیه اظهارنظر نکنند یا با هماهنگی دستگاه قضا باشد.

به گزارش رویداد۲۴ یکی از سوالات همیشگی خبرنگاران و رسانه‌های خارجی از مقامات ایرانی، مساله زندانیان دوتابعیتی و محیط زیستی در ایران است. محمد جواد ظریف بار‌ها در جریان سفر‌های خود به نیویورک و در تمام سفر‌های خود به کشور‌ها برای مذاکرات دوجانبه، مخاطب این سوالاتی درباره وضعیت زندانیان محیط زیستی و دوتابعیتی در ایران بوده است.

به جز مورد اخیر پیشنهاد تبادل زندانی به آمریکایی‌ها، ظریف هر بار از استقلال قوه قضاییه در تصمیمات نسبت به دولت حرف زده، اما آیا دولت و وزارت خارجه مسئول چهره کشور در نظام بین الملل نیست؟ نقش دولت در این فرآیند چه بوده است؟ بریان هوک مسئول گروه موسوم اقدام ایران در وزارت خارجه امریکا در یک گفت‌وگوی رسانه‌ای گفته بود: ظریف خوب حرف می‌زند، اما اگر سیاست خارجی واقعی ایران را می‌خواهید بدانید، به قاسم سلیمانی گوش کنید.