امارات خیلی دور خیلی نزدیک/ پمپئو و کوشنر در خاورمیانه به دنبال چه هستند؟

رویداد۲۴ خدیجه غبیشاوی: پس لرزه‌های تصمیم امارات برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل و برقراری روابط دیپلماتیک میان تل‌آویو و ابوظبی همچنان یک هفته پس از اعلام رسمی آن ادامه دارد. در گام نخست قرار است وزیر خارجه آمریکا به خاورمیانه سفر کند و ضمن تبریک به مقامات اسرائیل و امارات، در دیگر پایتخت‌های عربی نیز ماموریت عادی سازی روابط با اسرائیل را دنبال کند. اوایل سپتامبر نیز قرار است داماد ترامپ به خاورمیانه بیاید و رهبران کشورهای عربی را به دنباله روی از امارات متقاعد کند. روندی که پیش بینی می شود از سوی عربستان سعودی، بحرین و مراکش مورد استقبال قرار بگیرد.

وزیر خارجه آمریکا، امروز دوشنبه عازم اسرائیل خواهد شد و سپس به امارات می رود؛ گفت‌وگوهای عادی سازی روابط با اسرائیل، ایران و چین در دستورکار سفر منطقه‌‌ای مایک پومپئو قرار دارد. امارات متحده عربی و اسرائیل اخیرا از امضای توافق عادی سازی روابط خبر دادند، این توافق با واسطه‌گری «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا صورت گرفته است. به موجب این توافق اسرائیل در قبال صلح امارات با تلاویو با تعلیق انضمام مناطقی از مناطق کرانه باختری به اراضی اشغالی اسرائیل موافقت کرد.

از سوی دیگر، همچنین قرار است «جرارد کوشنر» داماد و مشاور رئیس‌‌جمهور آمریکا با همراهی «آوی برکویتس» فرستاده کاخ سفید در توافق صلح به اسرائیل و تعدادی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس سفر کنند. به نوشته رسانه‌های اسرائیلی پیش‌بینی می‌شود «رابرت اوبرایان» مشاور امنیت ملی آمریکا و «برایان هوک» مشاور رئیس‌جمهور آمریکا در امور ایران نیز کوشنر را همراهی کنند. به گفته این رسانه اسرائیلی، کوشنر و برکویتس در این سفر قصد دارند به رهبران اسرائیل و امارات برای امضای توافق عادی سازی روابط تبریک بگویند. آنها همچنین قصد دارند دیگر کشورهای عربی را به آنچه امارات انجام داد تشویق کنند.

«ایلی کوهن» وزیر اطلاعات اسرائیل پیشتر گفته بود که انتظار می‌رود چند کشور عربی توافق عادی سازی روابط با اسرائیل را امضا کنند. به گفته وی چند کشور خلیج فارس، چند کشور عربی در قاره آفریقا که در راس آنها مراکش قرار دارد کاندیدای امضای قرارداد عادی سازی روابط با اسرائیل هستند.

منابع آگاه اعلام کردند که کوشنر در این سفر که قرار است اوایل سپتامبر انجام شود به اتفاق دیگر مقامات دولت آمریکا به کشورهای عربستان سعودی، بحرین و عمان سفر و مقامات این کشورها را به عادی سازی روابط و صلح با اسرائیل متقاعد کنند.

مقامات آگاه درباره این سفرها به یک رسانه اسرائیلی گفته‌اند که کوشنر به دنبال آن است تا از فرصت گفت‌وگو با رهبران کشورهای عربی برای ترغیب آنها برای دنباله روی از امارات و عادی سازی روابط با اسرائیل، استفاده کند.

عربستان و تعیین قیمت صلح با اسرائیل

شاهزاده «ترکی الفیص» مدیر کل اسبق اداره اطلاعات عربستان سعودی نیز در سخنانی گفت که عربستان سعودی، قیمت صلح میان اسرائیل و اعراب که همانا تشکیل دولت مستقل فلسطینی به پایتختی قدس است را تعیین کرده است. وی با نگارش یادداشتی در روزنامه الشرق الاوسط در این باره نوشت: هرکشور عربی که بخواهد به دنبال اقدام امارات متحده عربی، با اسرائیل صلح کند، باید در مقابل آن هزینه گزافی دریافت کند. آنچه در این موضوع قابل توجه است این است که امارات متحده عربی، کشوری است که رهبر بزرگترین کشور جهان به آن پناه می برد تا به آنچه به سودش در رقابت‌های انتخاباتی است دست پیدا کند و در مقابل امارات شرط توقف تصمیم الحاق را مطرح می کند. الحاقی که بخشی از توافق قرن بود.

بیشتر بخوانید:پیام دوستی امارات و اسرائیل برای ایران/ ائتلاف جدید خاورمیانه چه مختصاتی دارد؟

یادداشت سفیر سابق عربستان سعودی در آمریکا چند روز پس از اظهارات شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی مطرح می شود. وزیر خارجه عربستان سعودی در نخستین واکنش این کشور به توافق صلح امارات متحده عربی و اسرائیل تاکید کرد: عربستان سعودی به گزینه صلح به استناد تلاش‌های عربی و تصمیمات قانونی بین الملل ملتزم است.

حمله ریاض به تهران به دلیل مخالفت با صلح امارات-اسرائیل

محمد بن مزید التویجری مشاور کاخ پادشاهی عربستان سعودی و نامزد تصدی سمت مدیر کل سازمان تجارت جهانی نیز توافق امارات و اسرائیل را یک تصمیم حاکمیتی امارات خواند. ترکی فیصل در این یادداشت ادعاهایی را مطرح کرد و  با اشاره به ثلاثه تخریب که به کشورهای قطر، ترکیه و ایران دلالت دارد، مدعی شد: این کشورها امارات را به خیانت و خنجر از پشت زدن متهم کردند، همه چیزهایی که به شنیدنشان از آنها عادت کرده‌ایم. به علاوه آن متاسفانه شاهد رهبران فلسطین هستیم که خود را پشت این ثلاثه پنهان کرده‌اند، این حق امارات است که این توافق را امضا کند.

در این میان رسانه های اسرائیلی در چند روز اخیر اقدام به خبررسانی درباره ماهیت توافق امارات و اسرائیل کردند و اعلام کردند که طرفین به دنبال امضای توافقنامه امنیتی هستند. ادعایی که از سوی ابوظبی رد شد. امارات متحده عربی، روز جمعه گذشته صحت اخبار منتشر شده در رسانه‌های اسرائیلی درباره ماهیت توافق ابوظبی و تلاویو درباره امضای توافق همکاری در زمینه امنیت داخلی را رد کرد.

«سالم محمد الزعابی» مدیر بخش همکاری‌های امنیتی بین الملل در وزارت خارجه امارات نیز با انتشار بیانیه‌ای در این باره گفت: «هدف اساسی از توافق با اسرائیل، برپایی روابط اقتصادی و علمی در حوزه‌های تکنولوژی و هوش مصنوعی، بهداشت و آموزش است و این معاهده در حوزه مباحث توافقات امنیتی نیست.»

تهران و ابوظبی، خیلی دور خیلی نزدیک

امارات متحده عربی دور جدیدی از سیاست‌ورزی خود در منطقه را آغاز کرده است. شیخ «محمد بن زاید» (ولیعهد ابوظبی) که در غیاب برادرش که بیمار است عملا قدرت را در این کشور به دست گرفته است سعی دارد تا امارات متحده عربی را به بازیگری فعال در منطقه تبدیل کند و جایگاه خود را به عنوان رهبری قاطع و قدرتمند تثبیت کند. امارات متحده عربی که در کنار عربستان در سوریه و یمن متحمل شکست‌ها و زیان‌های بسیاری شده است و خود را در میان دوستانش تنها می‌بیند، در تلاش است تا رویکرد ابوظبی در منطقه را تغییر دهد. این تغییر رویکرد شامل بازسازی روابط تهران و امارات از یک سو و حرکت به سمت اسرائیل از سوی دیگر می شود.

در این بین بسیاری بر این باورند که امضای توافق صلح امارات با اسرائیل روابط میان این کشور با ایران را برهم خواهد زد، این در حالی است که شواهد و قرائن و تجربه‌های پیشین از موارد مشابه گویای مساله دیگری است. پیش از امارات، این اردن و مصر بودند که به صلح با اسرائیل تن دادند اما اکنون روابط خوبی با تهران دارند. به همین خاطر، علی رغم موضع‌گیری‌های سخت تهران در قبال امارات پیش‌بینی می‌شود، رابطه میان دو کشور که در بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری با توسعه همراه بوده است همچنان ادامه داشته باشد. از سوی دیگر، ابوظبی در چندماه اخیر نگاه ویژه‌ای به تهران داشته است و وزرای خارجه دو کشور بارها با یکدیگر گفت وگو داشته و سفرهای دوجانبه ای نیز انجام شد. در نهایت ابوظبی به دنبال آن است که رابطه خود با تهران را به دور از چشم عربستان بار دیگر بازسازی کند و از مزایای این رابطه نیز به نفع خود در منطقه استفاده کند.