قفل رابطه ایران و آمریکا در دولت رئیسی باز می‌شود؟

رویداد۲۴ یک جمله از آیت الله صافی گلپایگانی مرجع عالی شیعیان در نقد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بحث‌های بسیاری را در مخالفت و حمایت از ایشان به دنبال داشته است. درخواست تعامل با همه کشور‌های جهان و پرهیز از آنچه ایشان «قهر» با برخی کشور‌های خارجی خوانده بار دیگر موضوع روابط ایران و آمریکا را این بار در شرایط یک دست شدن نهاد‌های قدرت و حاکمیت در ایران پررنگ کرده است؛ هرچند مثل گذشته نیستند کسانی که به حمایت از آیت‌الله بلند شوند و درخواست او را تکرار کنند و در میان همهمه اصولگرایان افراطی این صدا به گوش نرسید، اما بررسی شرایط ایران و دولت ابراهیم رئیسی مانع از توجه به اهمیت این گفتار مرجع عالی شیعیان نمی‌شود.

اهمیت و ضرورت مذاکرات هسته‌ای و احیای برجام امروز دیگر بر کسی پوشیده نیست. شرایط کشور در وضعیت تحریمی به قدری سخت شده که اکثریت مخالفان برجام در هشت سال گذشته به محض تغییر دولت و روی کار آمدن جناح متبوع خود، امروز به دنبال مذاکره و احیای برجام هستند.

دولت ابراهیم رئیسی اعلام کرده که قرار است مذاکرات هسته‌ای که دولت حسن روحانی در هشت سال گذشته انجام داده بود را پیگیری کند. بر همین اساس علی باقری کنی به عنوان مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران در تهران و بروکسل گفتگو‌هایی را در این باره با طرف اروپایی انجام داده است.

باقری کنی از مخالفان تند برجام و مذاکرات هسته‌ای در دولت حسن روحانی بود. از باقری کنی به عنوان جلیلی ثانی یاد می‌کنند، کسی که در دوران مذاکرات هسته‌ای ایران با غرب به ریاست سعید جلیلی در تیم مذاکرات ایران حضور داشت؛ این مذاکرات در دوران محمود احمدی نژاد نتوانست به نتیجه مشخصی دست پیدا کند و تنها به تشدید تنش‌ها علیه ایران و صدور قطعنامه‌های تحریمی متعدد سازمان مل علیه ایران منجر شد.

بیشتر بخوانید: تبعات منفی و هزینه‌های بیشمار خصومت با آمریکا برای ایران/ راهبرد سیاست خارجی ایران باید اصلاح شود

اهمیت حیاتی برجام و عدم توانایی تهران از بهره‌مندی از تجارت و اقتصاد بین الملل بدون در اختیار داشتن مجوز برجام و رفع تحریم‌ها تا حدی است که سرسخت‌ترین مخالفان برجام را پای میز مذاکره کشانده است، هرچند شواهد و قرائن نشان می‌دهد مواضع شدید آن‌ها در مخالفت با برجام گویا با دولت و اشخاص مذاکره کننده بود و حالا که خود سکان دولت و مذاکرات را در اختیار گرفته‌اند، به گفته امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران به مذاکرات و دیپلماسی با غرب پایبند هستند و با غرب بر سر احیای همان برجام دولت روحانی مذاکره هم می‌کنند.

اجماع اصولگرایان و اصلاح طلبان بر اهمیت احیای برجام امر مبارکی است و حالا قرار گرفتن آن‌ها در یک جبهه مشخص را فارغ از اینکه کدام دولت و چه کسانی مذاکرات را رهبری می‌کنند از اهمیت ساقط است. کشور روزانه به دلیل تحریم‌های سخت بین‌المللی متحمل میلیارد‌ها دلار زیان می‌شود. وضعیت اقتصادی در کشور به شدت شکننده و بغرنج است.

صادرات نفت ایران تحت شدیدترین تحریم‌های غرب قرار دارد و به روزانه کمتر از ۴۰۰هزار بشکه کاهش یافته است. سقوط آزاد ارزش پول ملی ایران همچنان ادامه دارد. همه اینها این در حالی است که ایران در منطقه نیز اوضاع خوبی ندارد و اسرائیل توانسته تا مرز‌های مشترک ایران و همسایگانش نفوذ کند. تنش میان ایران با جمهوری آذربایجان، ترکیه، طالبان در افغانستان و پایان انتخابات عراق به ضرر احزاب حامی ایران و همچنین ادامه تنش در روابط ایران و عربستان نشان می‌دهد ایران نه در داخل و نه در خارج نتوانسته دستاورد‌ها و عمکلرد موفقیت آمیزی داشته باشد. در این شرایط تنها با تغییر رویکرد ضد آمریکایی و داشتن مناسبات با همه طرف‌های درگیر می‌توان منافع ملت و کشور را تامین کرد.

ابراهیم رئیسی در زمان ثبت نام برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری خود را فردی مستقل و فارغ از جناح بندی‌های مرسوم در کشور معرفی کرد. هرچند پس از پیروزی در انتخابات، انتصابات از وزرا تا استانداران همگی ظهور و بروز تفکر نظامی-اصولگرا در کشور را نشان می‌دهد، اما رئیس جمهور جدید همچنان خود را مستقل می‌داند و اخیرا نیز در گفتگوی تلویزیونی گفته بود که برخی از کسانی که برای تصدی وزارتخانه‌های مختلف معرفی شده بودند را از پیش نمی‌شناخته و این را گواهی بر عدم حضور اتوبوسی نیرو‌های منتسب به خود اعلام کرد. دفتر وی نیز پس از تشکیل دولت اقدام به برقراری تماس‌های تلفنی با شخصیت‌ها و فعالان اصلاح طلب از جمله احمدزیدآبادی کرد و نظرات و پیشنهادهای آن‌ها را درباره شرایط کشور جویا شد.

حالا که کشور بر سر لزوم ارتباط با آمریکا و احیای برجام با تکیه بر تجارت مذاکرات گذشته به اجماعی تاریخی دست پیدا کرده و رئیس جمهور نیز خود را فردی فراجناحی و مستقل معرفی کرده که به دنبال احیای سفره مردم است، خوب است به غائله از سرگیری روابط ایران و آمریکا پایان دهد و با برگزاری رفراندوم بر اساس قانون اساسی به نظر مردم رجوع کند.