اختلال شخصیت مرزی چیست و چگونه آن را تشخیص دهیم؟
رویداد۲۴ | سیما صابری: اختلال شخصیت مرزی (BPD) یک وضعیت سلامت روانی است. افراد مبتلا به BPD دچار نوسانات شدید خلقی، روابط ناپایدار و مشکلاتی در کنترل احساسات خود هستند. آنها در معرض خطر بیشتری برای خودکشی و رفتار‌های مخرب قرار دارند. نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی شامل ترس از رها شدن، نداشتن حس پایدار از خود و مشکلات در کنترل خشم است. این اختلال با نوسانات خلقی شدید، بی‌ثباتی در روابط بین فردی و تکانشگری مشخص می‌شود.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اختلال شخصیت مرزی (BPD) یکی از مشکلات روان است که با نوسانات شدید خلقی، بی‌ثباتی در روابط بین فردی و رفتار‌های تکانشی همراه است.
افراد مبتلا به این اختلال ترس شدیدی از ترک شدن دارند و در تنظیم احساسات، به‌ویژه خشم، مشکل دارند. آنها همچنین رفتار‌های تکانشی و خطرناکی مانند رانندگی بی‌پروا و تهدید به خودآزاری نشان می‌دهند. این رفتار‌ها حفظ روابط را برایشان دشوار می‌کند.
BPD یکی از اختلالات گروه "خوشه B" است که شامل رفتار‌های نمایشی و غیرقابل پیش‌بینی می‌شود. این اختلالات الگو‌های رفتاری مزمن و غیرقابل انعطافی هستند که منجر به مشکلات اجتماعی و مشکلات روانی می‌شوند.
بسیاری از افرادی که با این اختلال زندگی می‌کنند، از وجود آن بی‌خبرند و ممکن است ندانند که راه سالم‌تری برای رفتار و ارتباط با دیگران وجود دارد.
تفاوت اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی نیز همچون اختلال شخصیت مرزی با نوسانات شدید خلقی و رفتاری همراه است، اما از هم متمایز هستند.
در BPD، تغییرات خلقی و رفتاری به سرعت و در واکنش به استرس‌های عمده، به‌ویژه هنگام تعامل با دیگران، رخ می‌دهد. درحالیکه نوسانات خلقی در اختلال دوقطبی پایدارتر و کمتر واکنشی هستند. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی همچنین تغییرات قابل توجهی در سطح انرژی و فعالیت خود دارند، در حالی که این ویژگی در BPD کمتر دیده می‌شود.
چه کسانی به اختلال شخصیت مرزی مبتلا می‌شوند؟
اکثر اختلالات شخصیت در دوران نوجوانی ظاهر می‌شوند، زمانی که شخصیت فرد در حال شکل‌گیری و بلوغ است.
البته هرکسی ممکن است به BPD دچار شود، اما این اختلال در افرادی که سابقه خانوادگی BPD دارند، شایع‌تر است. همچنین، افرادی که دچار اختلالات روانی دیگری مانند اضطراب، افسردگی یا اختلالات پرخوری عصبی هستند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
حدود ۷۵ درصد از افراد تشخیص داده‌شده با BPD زن هستند، اما تحقیقات نشان می‌دهند که احتمال ابتلای مردان نیز به همین میزان است، اگرچه ممکن است به اشتباه با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یا افسردگی تشخیص داده شوند.
شیوع اختلال شخصیت مرزی چقدر است؟
اختلال شخصیت مرزی نسبتاً نادر است. تقریباً ۱.۴ درصد از جمعیت بزرگسال ایالات متحده به این اختلال مبتلا هستند.
علائم اختلال شخصیت مرزی چیست؟
نشانه‌های BPD معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر می‌شوند. یک رویداد ناراحت‌کننده یا تجربه استرس‌زا ممکن است علائم را تحریک کرده یا تشدید کند.
با گذشت زمان، علائم معمولاً کاهش یافته و ممکن است به‌طور کامل از بین بروند.
علائم این اختلال از خفیف تا شدید متغیر هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:
ترس از رها شدن: افراد مبتلا به BPD اغلب از تنها بودن احساس ناراحتی می‌کنند. اگر احساس کنند که در حال ترک شدن هستند، دچار ترس و خشم شدید می‌شوند.
روابط ناپایدار و پرتنش: آنها تمایل دارند که به‌سرعت دیدگاه خود را درباره دیگران تغییر دهند و بین ایده‌آل‌سازی و بی‌ارزش شمردن آنها نوسان داشته باشند.
تصویر ناپایدار از خود: آنها ممکن است احساس گناه یا شرمندگی کنند و خود را «بد» ببینند. همچنین ممکن است اهداف، شغل یا دوستان خود را ناگهانی تغییر دهند.
نوسانات خلقی سریع: احساسات آنها به سرعت تغییر می‌کند و می‌تواند شامل خشم، ترس، اضطراب، نفرت، غم و عشق باشد.
رفتار‌های تکانشی و خطرناک: مانند رانندگی بی‌پروا، دعوا، قمار، مصرف مواد، پرخوری و روابط جنسی ناایمن.
خودآزاری یا رفتار‌های خودکشی‌گرایانه: از جمله بریدن، سوزاندن یا آسیب رساندن به خود.
احساس مداوم پوچی: اغلب احساس غم، بی‌حوصلگی یا بی‌ارزشی دارند.
مشکلات در مدیریت خشم: ممکن است خشم خود را با طعنه، تلخی یا عصبانیت شدید نشان دهند.
افکار پارانوئیدی موقت: استرس شدید ممکن است باعث بروز افکار پارانوئیدی یا تجزیه شخصیت شود.
علل اختلال شخصیت مرزی چیست؟
متخصصان معتقدند که BPD نتیجه ترکیبی از عوامل زیر است:
سوءاستفاده و تروما در کودکی: حدود ۷۰ درصد از افراد مبتلا به BPD در کودکی دچار سوءاستفاده جنسی، عاطفی یا جسمی شده‌اند.
ژنتیک: تحقیقات نشان داده که BPD در خانواده‌ها ارثی است.
تغییرات مغزی: در افراد مبتلا به BPD، بخش‌های مغزی که احساسات و رفتار را کنترل می‌کنند، به درستی با هم ارتباط برقرار نمی‌کنند.
تشخیص و درمان اختلال شخصیت مرزی
BPD معمولاً پس از ۱۸ سالگی تشخیص داده می‌شود، زیرا شخصیت افراد در سنین پایین‌تر هنوز در حال رشد است.
تشخیص این اختلال دشوار است، زیرا بسیاری از مبتلایان به مشکلات رفتاری و الگو‌های فکری خود آگاهی ندارند.
چگونه اختلال شخصیت مرزی درمان می‌شود؟
BPD در گذشته درمان دشواری داشت، اما امروزه با روش‌های مبتنی بر شواهد، بسیاری از مبتلایان بهبود پیدا می‌کنند. درمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
درمان اصلی برای BPD فتار درمانی دیالکتیکی (DBT) محسوب می‌شود.
دارودرمانی معمولاً به‌عنوان درمان اصلی توصیه نمی‌شود، اما ممکن است برای کنترل علائم خاص استفاده شود.
بستری شدن کوتاه‌مدت: در مواردی که فرد در معرض خطر آسیب به خود یا دیگران باشد.
انواع روان‌درمانی مؤثر برای BPD
رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT): به فرد کمک می‌کند احساسات خود را کنترل کرده و رفتار‌های مضر را کاهش دهد.
شناخت‌درمانی رفتاری (CBT): به شناسایی و تغییر الگو‌های فکری منفی کمک می‌کند.
گروه‌درمانی: باعث بهبود تعاملات اجتماعی می‌شود.
آیا می‌توان از اختلال شخصیت مرزی پیشگیری کرد؟
متأسفانه، راهی برای پیشگیری از BPD وجود ندارد. اما آگاهی از نشانه‌ها و شروع زودهنگام درمان می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند. علائم BPD معمولاً با افزایش سن کاهش می‌یابند. با درمان مناسب، بسیاری از افراد می‌توانند کیفیت زندگی خود را بهبود دهند. اما بدون درمان، خطر موارد زیر افزایش می‌یابد:
سوءمصرف مواد
افسردگی
خودآزاری و خودکشی
خطر خودکشی در افراد مبتلا به BPD ۴۰ برابر بیشتر از جمعیت عمومی است.
