بررسی سیاست آمریکا در قبال ایران/ ترامپ فقط چماق دارد، هویجی در کار نیست!

رویداد۲۴ گاردینر هریس در نیویورک تایمز نوشت: با وجود مخالفت‌هایی که انتظار آن می‌رفت، ترامپ از دوشنبه قبل، اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران را اعلام کرد. ‏این تحریم‌ها که نتیجه تصمیم ترامپ در ماه می‌برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران است، صنعت نفت، بانک و بیمه، ‏کشتی سازی و کشتیرانی ایران را هدف قرار داده. ‏

 

در ادامه این مطلب آمده است: در روز‌های پیش از رسیدن موعد مقرر، مقامات دولت آمریکا با هیجان و شادی به استقبال این رویداد رفتند: قرار دادن تقویم ‏روزشمار روی وبسایت وزارت امور خارجه تا روز شروع تحریم‌ها و پوستر سینمایی ترامپ با الهام از سریال «بازی تاج و تخت» ‏که در توییتر منتشر شد. اما در این شوی تبلیغاتی، ضدحملاتی نیز روی می‌دهند و اکنون دولت با واکنش‌های طرف‌های متعدد ‏مواجه است. ‏

دیپلمات‌های اروپایی وعده داده‌اند که در روز‌های آتی به تکمیل مراحل تاسیس سازوکار ویژه مالی خواهند پرداخت که قرار است ‏تحریم‌های آمریکا را دور بزند و دادوستد مالی با ایران را ممکن سازد. چین، هند، روسیه و عراق نیز احتمالا در مقابل تحریم‌ها ‏ایستادگی خواهند کرد. رییس جمهوری ترکیه رجب طیب اردوغان نیز هفته پیش مدعی شد تحریم‌ها را نادیده خواهد گرفت. ‏

چالش‌های پیش روی راهبرد دولت ترامپ علیه ایران، بخشی از ایستادگی وسیع تری در سطح جهان است که مقابل تاکتیک‌های پرخاشگرانه و گاهی تهدیدآمیز ترامپ شکل گرفته است؛ تاکتیک‌هایی که دوستان کمی برای آمریکا به ارمغان آورده اند، اما ‏موضع آمریکا در سطح بین المللی را تضعیف کرده اند. هنوز این تاکتیک‌های سختگیرانه در سایر جا‌ها مانند کره شمالی و ‏افغانستان نیز برای نتیجه دادن به زمان نیاز دارند. ‏ ‎

مقامات دولت ترامپ همواره مدعی بوده‌اند که راهبردهایشان برای نتیجه دادن به زمان نیاز دارد، اما با گذشت دو سال از عمر ‏دولت، این بهانه دیگر پذیرفتنی نیست.

 

ماه سپتامبر هنگام سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل، وقتی رهبران جهان به سخنان ‏ترامپ خندیدند، در واقع پیام ناخرسندی خود از روش‌های دولت آمریکا را گوشزد کردند که به جای هویج‌هایی مانند سرمایه ‏گذاری، کمک مالی و مذاکره بر چماق تحریم و تعرفه تکیه دارد.

 

در حالی که به خودی خود طی ده سال گذشته شاهد استفاده ‏روزافزون دولت‌های آمریکا از ابزار تحریم بوده ایم، دولت ترامپ تحریم را محور سیاست خارجی خود قرار داده است. از ایران ‏گرفته تا کره شمالی، از روسیه گرفته تا ونزوئلا و از قاچاقچیان مخدر در کلمبیا تا بمب سازان حماس، ابزار اصلی و گاهی تنها ‏ابزار دولت ترامپ برای اثرگذاری بر رویداد‌های جهانی، مجازات رقبا و مقابله با چالش‌های پیش روی قدرت آمریکا، تحریم بوده ‏است. ‏

طبق برآورد‌های به عمل آمده، تنها سال گذشته دولت ترامپ علیه ۹۴۴ شخص حقیقی و حقوقی تحریم وضع کرده است. به گفته ‏آدام اسمیت، یکی از کارشناسان دولت اوباما، انتظار می‌رود امسال این تعداد از ۱۰۰۰ نفر نیز بگذرد. در مقام مقایسه، در سال ‏‏۲۰۱۶ دولت اوباما علیه ۶۹۵ شخص حقیقی و حقوقی تحریم‌هایی برقرار کرده بود.

 

اسمیت می‌گوید: «برای کسی مانند ترامپ که ‏بدون تجربه سیاسی و روابط با کنگره یا رهبران خارجی به کاخ سفید راه پیدا کرده، تحریم بسیار مطلوب است. تحریم به او امکان ‏می دهد که به تنهایی حکمرانی کند. تنها کار لازم، امضای دستورهای اجرایی است. باقی کار‌ها خودش انجام می‌شود.»

علاقه وافر ترامپ به تحریم نشانگر یک تضاد فاحش با سیاست خارجی اوست. در تاریخ آمریکا هیچ یک از روسای جمهور، چنین ‏با جهانی سازی خصومت نداشته و چنین به دفاع از حاکمیت ملی نپرداخته اند. او طی سخنرانی ۲۵ سپتامبر در سازمان ملل گفت: ‏‏«"ما مخالف ایدئولوژی جهانی شدن هستیم. ملت‌های مسئولیت پذیر باید نه فقط برابر حاکمیت جهانی بلکه برابر اشکال نوینی از ‏اجبار و سلطه از حق حاکمیت خود دفاع کنند.»

 

با این حال قدرت اثرگذاری تحریم‌ها خود متکی به نظامی از معاهدات بین المللی ‏است که آقای ترامپ منکر آنهاست و ابزاری است که از دید کشور‌های دیگر، نوعی اعمال سلطه و تجاوز به حق حاکمیت کشور‌ها ‏از ناحیه آمریکا محسوب می‌شود. ‏

از برخی جهات تحریم بهترین سلاح آمریکا قلمداد می‌شود. هزینه زیادی ندارد، جان آمریکایی‌ها را به خطر نمی‌اندازد و پاسخ ‏متقابلی از سوی کشور‌های دیگر به دنبال نمی‌آورد. به برکت محوریت دلار در نظام مالی جهان، تنها آمریکا قادر است که بهترین ‏بهره برداری را از آن بکند.

 

کارایی تحریم‌ها را در مواردی مانند اعمال مجازات علیه کارخانه تولید آلومینیوم روسیه، روسال به ‏علت ارتباط با پوتین و شرکت مخابراتی زد تی‌ای به خاطر مبادلات با ایران و کره شمالی دیدیم که منجر به فلج شدم این دو غول ‏جهانی شد. ‏.

اما مشکل بزرگ این است که تحریم‌ها به ندرت نتیجه می‌دهند. رابرت پیپ، مدیر پروژه امنیت و تهدیدات شیکاگو، در مطالعه ‏صد سال تاریخ اعمال تحریم‌ها به این نتیجه رسید که ۹۰ درصد مجازات‌هایی که به منظور اهداف امنیت ملی وضع شدند، به ‏شکست انجامیدند.

 

حتی در برخی موارد فاجعه به بار آوردند مانند حمله تلافی جویانه ژاپن در سال ۱۹۴۱ به بندر پرل هاربر که ‏پاسخی به تحریم‌های نفتی آمریکا بود. ‏

مورد ایران موید همین موضوع است. نفوذ منطقه‌ای ایران بین سال‌های ۲۰۱۲ الی ۲۰۱۵، درست زمانی که تحریم‌ها ‏در اوج بودند، مشخص بود. احتمال ناچیزی وجود دارد که تحریم‌ها باعث سقوط نظام ایران شود، اما ‏دولت مکررا اعلام کرده است که قصد تغییر نظام در ایران را ندارد. 

 

با وجود موفق نبودن، تحریم‌های یکجانبه ترامپ ‏مستمسک شکل گیری کمپینی به رهبری اروپا، روسیه و چین برای تغییر ساختار نظام مالی جهان و حذف نقش رهبری آمریکا ‏شده است. پیامد‌های این امر در صورت تحقق برای قدرت، اقتصاد و متحدان آمریکا آسیب‌زا خواهد بود. ‏

پیش از ریاست جمهوری ترامپ، جک لیو وزیر خزانه داری دولت اوباما، نسبت به واکنش شدیدی که اعمال بیش از حد ‏تحریم‌ها می‌تواند در پی داشته باشد، هشدار داده بود. اکنون با تصمیم ترامپ به خروج از توافق هسته‌ای با ایران و تهدید طرف ‏هایی که در آن مانده اند، واکنش آن‌ها در حال شکل‌گیری است. دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند با وجود چالش‌ها، در تاسیس ‏سازوکار مستقل مالی برای دادوستد با ایران مصمم هستند. واکنش دولت ترامپ با خشم و تهدید آن‌ها همراه بوده است. ‏

چین و روسیه برای سال‌های متمادی قصد داشتند اروپا را به تجارت با استفاده از یک سازوکار مالی مستقل از دلار ترغیب کنند. ‏تاکنون این تلاش‌ها موفقیت آمیز نبوده است، اما ممکن است این روند تغییر کند. نیکلاس ورون، اقتصاددان فرانسوی و عضو یک ‏اندیشکده در بلژیک می‌گوید: «جهان با دلار به عنوان یک ارز مرجع احساس راحتی می‌کرده است. اما اگر کنار گذاشتن دلار از ‏جنبه کلان تری مانند استقلال ژئوپلیتیک مفید باشد، این شرایط تغییر خواهد کرد.»

منتقدان دولت ترامپ از این واهمه دارند که حسن روحانی، رییس جمهوری ایران که مدعی است تحریم‌ها موجب انزوای خود ‏آمریکا شده است، درست گفته باشد.

 

نگرانی دیگر آن‌ها این است که علی رغم فشار بر اقتصاد ایران در کوتاه مدت، تحریم‌های ‏جدید باعث شوند تلاش‌ها برای تاسیس سازوکار مالی مستقلی که آمریکا را دور بزند، به نتیجه برسند که تضعیف قدرت اقتصادی ‏و تعقیب معاملات گروه‌های تروریستی توسط آمریکا را برای مدت‌ها پس از دولت ترامپ به همراه خواهد داشت. الیزابت ‏روزنبرگ، یکی از کارشناسان تحریم در دولت اوباما می‌گوید: «سر زدن اعمالی از دولت ترامپ که باعث شتاب گرفتن این ‏اقدامات شود، حماقت محض است و تهدیدی امنیتی در بلندمدت به دنبال دارد.»

 

منبع: انتخاب