تحریم‌ها، محکم‌تر از آن هستند که برخی در کشور تحلیل می‌کنند/ مذاکره با آمریکا نیازمند تصمیم کلیت نظام است

رویداد۲۴ کارشناس مسائل بین‌الملل بر این باور است که «ساختمان تحریم‌ها، متاسفانه بسیار مستحکم‌تر و بزرگ‌تر از آن چیزی است که برخی‌ها در داخل کشور تحلیل می‌کنند. از یک سو، بخشی از تحریم‌ها از طرف کنگره اعمال شده و از سوی دیگر، بخشی دیگر از تحریم‌ها با دستورات اجرایی رئیس‌جمهور بوده است؛ لذا حتی اگر تحریم‌های ناشی از دستورات اجرای ترامپ لغو شود، بخش قابل توجهی از تحریم‌ها باقی خواهند ماند و نیازمند تصمیم مجدد کنگره است.»

رحمان قهرمان‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل در ارتباط با بحث‌های مطرح شده پیرامون تنش‌زدایی میان ایران و آمریکا و امکان برداشته شدن تحریم‌ها بعد از سفر حسن روحانی به ژاپن، اظهار داشت: «حداقل تا دو - سه ماه آینده به نظر نمی‌رسد امکان گفتگوی جدی میان ایران و آمریکا وجود داشته داشته باشد. دلایل این امر را می‌توان این‌گونه ارائه کرد: اولا در داخل ایران با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات مجلس، دو جناح اصلاح‌طلب و اصول‌گرا، تمایل ندارند رقیب پیروز میدان باشد. در شرایط کنونی هر گونه مذاکره با آمریکا به نفع جریان اصلاح‌طلب و به ضرر اصول‌گرایان است. به طور طبیعی جناح راست تمایل ندارد اصلاح‌طلبان از این امتیاز استفاده کنند. در سطحی دیگر، شواهد و قراین نشان‌گر آن هستند که در کل مجموعه نظام سیاسی و سیستم تمایلی جدی به آغاز مذاکره با آمریکا وجود داشته باشد.»

ترامپ، درگیر در مساله استیضاح است و نمی‌تواند به موضع مذاکره با ایران بپردازد

وی افزود: «مانع دیگر برای مذاکره میان ایران و آمریکا در کوتاه مدت را می‌توان در ارتباط با وضعیت داخلی آمریکا ارزیابی کرد. بعد از اغاز روند استیضاح دونالد ترامپ در مجلس نمایندگان آمریکا، وضعیت ترامپ با چالشی بیشتر و جدی‌تر مواجه شده است. البته این موضوع بدین معنی نیست که ترامپ بازنده انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ خواهد شد، اما با اطمینان می‌توان گفت که تمرکز او به مسائل داخلی معطوف خواهد شد. ترامپ تا دو یا سه ماه آینده درگیر موضوع استیضاح است. هر چند امکان اجرایی شدن استیضاح بسیار محدود است، اما در هر صورت می‌بایست انتظار درگیر شدن او در کوتاه مدت را داشت. حتی در مقطع کنونی تمرکز رئیس‌جمهور امریکا به امضای توافق‌نامه تجاری با چیت معطوف شده، به این امید که بتواند فضای داخلی آمریکا را به گونه‌ای بیشتر با خود همراه کند و از شکست دموکرات‌ها در استیضاح خود بتواند به عنوان برگی برنده استفاده کند. معنای ضمنی این روند این است که در حال حاضر ترامپ علاقه و ظرفیت برای بازگشایی پرونده‌ایی جدید در عرصه سیاست خارجی را ندارد. در مجموع می‌توان گفت فضای داخلی آمریکا و ایران برای مذاکره آماده نیست و دو طرف در پی آن هستند که چند ماه آینده سپری شود.»

ساختمان تحریم‌ها، مستحکم‌تر و بزرگ‌تر از آن هستند که برخی در داخل کشور تحلیل می‌کنند

این کارشناس مسائل بین‌المل در بخشی دیگر از گفته‌های خود پیرامون امکان برداشته شدن تحریم‌ها، تصریح کرد: «ساختمان تحریم‌ها، متاسفانه بسیار مستحکم‌تر و بزرگ‌تر از آن چیزی است که برخی‌ها در داخل کشور تحلیل می‌کنند. از یک سو، بخشی از تحریم‌ها از طرف کنگره اعمال شده و از سوی دیگر، بخشی دیگر از تحریم‌ها با دستورات اجرایی رئیس‌جمهور بوده است؛ لذا حتی اگر تحریم‌های ناشی از دستورات اجرای ترامپ لغو شود، بخش قابل توجهی از تحریم‌ها باقی خواهند ماند و نیازمند تصمیم مجدد کنگره است. این در شرایطی است که همه می‌دانیم در کنگره لابی ضدایرانی بسیار قوی است. اکنون می‌توان گفت، مساله تحریم‌ها کلافی سردرگمی است که تا اطلاع ثانوی در مناسبات تهران با واشنگتن نیز ادامه خواهد داشت.

 

حتی این تصور نیز وجود ندارد که بعد از به قدرت رسیدن دموکرات‌ها کل تحریم‌ها برداشته شود. لغو تحریم‌ها اقدامی بسیار دشوار است، همان‌طور که می‌دانیم با گذشت حدود ۱۶ سال از حمله نظامی آمریکا به عراق همچنان این کشور زیر فصل هفتم شورای امنیت سازمان ملل قرار دارد. ساختار تحریم‌ها زمانی که ساخته می‌شوند، خراب کردن آن‌ها اقدامی بسیار دشوار است. در واقع، مساله تحریم‌ها از مساله مذاکره نیز دشوارتر بوده و حتی مذاکره میان ایران و آمریکا به معنای لغو تحریم‌ها نخواهد بود..»

ترامپ منطق سیاست را نمی‌شناسد و توافق با او بسیار دشوار است

قهرمان‌پور در ادامه تاکید کرد: «در سازمان ملل لاجرم با دیگر کشور‌ها حتی اگر دشمن نیز باشند باید گفتگو کرد. اساس گفتگو خطا نیست، اما هنر یک سیاست‌مدار گفتگو نکردن نیست بلکه امتیار بیشتر گرفتن است. این یک قاعده کلی در عرصه دیپلماسی بین‌الملل است. در داخل ایران دو گونه تحلیل پیرامون مذاکره با ترامپ وجود دارد؛ یکی این‌که عده‌ایی می‌گویند ترامپ انسان ساده و غیر پیچیده و تاجر مسلک است که راحت‌تر از اوباما امتیاز می‌دهد. تعدادی دیگر بر این باور هستند که، چون ترامپ تاجرمسلک است، غیر قابل پیش‌بینی بوده و آن‌چنان که شاهد بودیم در ارتباط با کره شمالی چگونه رفتار کرد، مذاکره با او دشوارتر است. من بر این باور هستم که دسته دوم درست‌تر فکر می‌کنند؛ زیرا ترامپ بر اساس منطق سیاست سخن نمی‌گوید، در نتیجه قابلیت پیش‌بینی کمتری دارد. در حالی که اشخاصی همچون اوباما و جان کری، سخت امتیاز می‌دهند، اما زمانی که تعهدی دادند، بر روی وعده خود استوار خواهند ماند. دلیل نیز این است که آن‌ها با منطق سیاست آشنایی دارند.»

ایران بحث مذاکره با آمریکا را تحت هر شرایطی قبول ندارد

وی افزود: «این‌که عده‌ای می‌گویند باید تحریم‌ها به طور کامل لغو شود تا مذاکرات آغاز شود، از دو منظر قابل تفسیر است. تفسیر بدبینانه این است که هیچ‌گونه رغبتی به مذاکره وجود ندارد و تفسیر دیگر این است که ایران از اساس اصل مذاکره را قبول دارند. شخصیت‌های سیاسی که این حرف‌ها را بر زبان می‌رانند بهتر از همه می‌دانند لغو کلیه تحریم‌ها قابل اجرا نیست. ایراد این اظهارات بیشتر بدین معنی است که وزارت خارجه ایران بگوید ایران همچنان اصل مذاکره را رد نمی‌کند. واقعیت این است که آمریکا قصد دارد، ایران را در موقعیتی حاشیه مورد فشار و حمله قرار دهد و بتواند حداکثر امتیاز را بگیرد. بر این باور هستم که سیاست ایران مبتنی بر بیم و امید است و می‌خواهد به واشنگتن بقبولاند که تحت هر شرایطی حاضر به گفتگو نیست و باید از فشار‌ها بکاهد.»

مذاکره با آمریکا نیازمند تصمیم کلیت نظام است

این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه تصریح کرد: «گروهی در جامعه معتقدند همان‌گونه که در ۴۰ سال گذشته در مقابل با آمریکا ایستادگی کردیم، باید چند سال دیگر نیز این روند را ادامه هیم؛ زیرا واشنگتن با هویت جمهوری اسلامی ایران مشکل دارد. گروهی دیگر بر این باور هستند که واشنگتن نگاهی منفعت‌محور دارد و اگر منافعی مشترک را با آمریکا تعریف کنیم، امکان تعامل وجود دارد. در ارتباط با مذاکره با آمریکا باید کلیت نظام به تصمیمی جامع دست پیدا کند و به آسانی نمی‌توان پیرامون آن قضاوت کرد، اما واقعیت این است که نه قطع روابط با آمریکا برای ما حیاتی است و مذاکره با آمریکا؛ زیرا سیاست بین‌الملل بر اساس قاعده صفر و صد قابل تحلیل نیست. به ندرت کشور‌هایی را می‌بینیم که کلا مناسبات‌شان خصمانه باشد یا کامل دوستانه باشد.»