شرط و شروط دموکرات‌ها برای احیای برجام/ بایدن به توافق هسته‌ای ایران باز‌می‌گردد؟
رویداد۲۴ دولت روحانی باید به تغییر سیاست خارجی آمریکا پس از انتخابات ریاست جمهوری این کشور در ماه نوامبر امسال دلخوش باشد یا نه؟ این سوالی است که با روی کار آمدن مجلس اصولگرا در ایران و اظهاراتی که اخیرا در این باره مطرح شده است، شکل و شمایل جدی‌تر و چالشی‌تری به خود گرفته است.
«محمد باقرقالیباف» رئیس جدید قوه مقننه در تازه‌ترین اظهاراتش در بهارستان هرگونه مذاکره با آمریکا را اکیدا ممنوع اعلام کرده و در این باره گفت: معتقدیم هر نوع مذاکره باید از موضع قدرت باشد و همچنین مذاکره با آمریکا مطلقاً ممنوع است. این اظهارات به ریاست مجلس محدود نشد و در ادامه، «جواد کریمی قدوسی» نماینده اصولگرای مجلس یازدهم، با انتشار مطلبی در اکانت توییتری خود خواستار خروج ایران از «ان‌پی‌تی» شد.
در این بین امید اصلاح طلبان حامی دولت و تیم مذاکره کننده هسته‌ای به تغییرات احتمالی در دولت آمریکاست. تغییراتی که می‌تواند به روی کار آمدن معاون باراک اوباما بی‌انجامد، اما سوال اینجاست که آیا ریاست جمهوری دموکرات‌ها می‌تواند ایران را از یک بام و دو هوای خروج از برجام و کاهش تعهدات برجامی نجات دهد یا خیر؟ آیا با روی کار آمدن «جو بایدن»، آمریکا به روز قبل از ۸ می ۲۰۱۸ باز خواهد گشت؟
شرط و شروط بایدن برای احیای برجام
این سوالی است که مشاور سیاست خارجی جو بایدن به آن پاسخ داده است. او گفته دولت آینده بایدن تنها در صورتی به برجام برمی‌گردد که دولت ایران نیز اقدام مشابهی انجام دهد. «آنتونی بلاینکن» یکی از مشاوران ارشد جو بایدن در ماه‌های اخیر بار‌ها عنوان کرده است که آمریکا در صورت انتخاب بایدن به ریاست جمهوری به توافق‌هایی که ترامپ از آن‌ها خارج شده برمی‌گردد.
او در یک گفتگوی رسانه‌ای با سی‌بی‌اس در این باره گفت: اگر ایران به تعهداتش در برجام پایبند باشد، جو بایدن نیز همین کار را خواهد کرد، اما ما از پلتفورم برجام به عنوان مبنایی برای رسیدن به یک توافق طولانی مدت‌تر و قوی‌تر با شرکایمان استفاده می‌کنیم.
او گفته فکر می‌کنم ما شانش خوبی برای رسیدن به یک توافق بهتر داریم چرا که شرکایمان با ما همراهی می‌کنند. همزمان تلاش می‌کنیم تا مانع از دیگر اقداماتی از سوی ایران شویم که به نظر ما قابل نقد است.
با آغاز کمپین حداکثر فشار آمریکا علیه ایران و خروج این کشور از برجام، ایران با تاخیر پروسه کاهش تعهدات برجامی‌اش را از سر گرفت. این کاهش در نهایت با ترور فرمانده سپاه قدس ایران از سوی آمریکا آخرین مرحله‌اش را هم طی کرد و تهران رسما اعلام کرد که تحقیق و توسعه انبار اورانیوم غنی شده‌اش را خارج از توافق هسته‌ای افزایش خواهد داد.
بیشتربخوانید:سردار مجلس و چالش جدید دولت/ آیا قالیباف خواستار نقش پررنگ‌تری در سیاست خارجی است؟
چیزی از برجام برای بازگشت باقی نمانده است
اظهارات بلاینکن به همینجا ختم نمی‌شود، وی در گفت‌وگو با رسانه‌ها درباره آینده برجام اینطور می‌گوید: رویکرد ترامپ در قبال ایران شکست سهمگینی خورده است، اما این اتفاق‌ها افتاده و دیگر زمان به عقب بازنمی‌گردد.
این اظهارنظر بلاینکن به این معنی است که بازگشت به برجام به معنای بازگشت به دیروز ۸ می ۲۰۱۸ نیست چرا که «این اتفاقی» که افتاده شرایط را تغییر داده است.
از سوی دیگر، «جیک سولیوان» دیگر مشاور بایدن درباره احتمال بازگشت به برجام در صورت پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات گفته: آمریکا بالافاصله تحریم‌ها را کاهش داده تا به ایران کمک کند با پندمی کرونا مبارزه کند اگرچه این کاهش تحریم‌ها احتمالا به آن اندازه‌ای نخواهد بود که برخی دموکرات‌ها انتظار دارند.
مشاور بایدن معتقد است که آمریکا باید بالافاصله پروسه مذاکره را از سر بگیرد. این مذاکره باید درباره رسیدن به توافقی در مورد بند‌هایی از برجام باشد که منقضی شده‌اند.
همچنین، «بریان هوک» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز مدعی شده است که دیگر عملا چیزی از برجام نمانده که آمریکا بخواهد به آن بپیوندد.
«مکانیسم ماشه» اجرایی می‌شود یا نه؟
یکی از مهمترین بند‌های برجام که در اکتبر ۲۰۲۰ منقضی خواهد شد، بندی مربوط به تحریم‌های سازمان ملل علیه خرید تسلیحات از سوی ایران است. دولت ترامپ می‌خواهد از مکانیزم «اسنپ بک» برای ادامه این تحریم‌ها استفاده کند، اما اعضای سازمان ملل مدعی‌اند با توجه به اینکه آمریکا از برجام خارج شده است نمی‌تواند از مکانیزم‌های طراحی شده در این توافق استفاده کند.
در مقابل سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز بار‌ها گفته آمریکا نمی‌تواند علیه ایران از اسنپ بک استفاده کند. موسوی حتی‌الامکان استفاده اروپایی‌ها از اسنپ بک (مکانیسم ماشه) را زیر سوال برده و گفته این طرح یک طرح مرده و از نظر حقوقی و قانونی امکان استفاده اروپا از این مکانیزم درباره برجام وجود ندارد. مکانیسم ماشه مکانیسمی است که طی آن همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران شامل تحریم‌های تسلیحاتی و ممنوعیت‌های مسافرتی مقامات ایرانی که قرار است در اکتبر ۲۰۲۰ منقضی شوند، بار دیگر علیه ایران اعمال خواهد شد.
بلاینکن بدون اینکه صراحتا بگوید آیا دولت بایدن قصد استفاده از این مکانیزم را دارد یا خیر گفته برای استفاده از مکانیزم‌هایی که در برجام پیش بینی شده باید بخشی از این توافق بود.
بایدن درباره خروج ترامپ از برجام چه نظری دارد؟
به گزارش رویداد۲۴ با نگاهی به اظهارات یک سال گذشته بایدن درباره توافق هسته‌ای ایران، می‌توان به خوبی به جوانب دیگری از ایده‌های وی درباره برجام پی برد. بایدن سال گذشته در گفت‌وگو با شورای روابط خارجی این کشور به سوالاتی پیرامون توافق هسته‌ای ایران پاسخ داد و خواستار تشدید محدودیت‌ها علیه تهران شده بود.
شورای روابط خارجی آمریکا در سال ۱۹۲۱ تأسیس شد، این شورا در حوزهٔ سیاست خارجی آمریکا و روابط بین‌الملل متخصص است. اعضای این شورا را سیاستمداران قدیمی این کشور شامل دوازده وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، بانکداران، وکلا و چهره‌های شاخص و بزرگان رسانه‌های گروهی این کشور تشکیل می‌دهند. مقر این شورا در نیویورک است.
بایدن در ادامه اظهارات ضد و نقیض خود تاکید کرد که اگر ایران به تعهدات برجامی‌اش پایبند بماند آمریکا نیز به این توافق برمی‌گردد و در مقابل با همکاری با شرکای واشنگتن سعی می‌کند علیه برنامه هسته‌ای ایران محدودیت‌های بیشتری را اعمال کند.
شواهد و قرائن نشان می‌دهد آب رفته قرار نیست به جوی بازگردد و با انتخاب «جو بایدن» به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، تهران باید منتظر تلاش واشنگتن برای رسیدن به توافقی موسع‌تر باشد. توافقی که مانع از انقضای برخی محدودیت‌ها علیه ایران و آنچه بر ۱+۵ در برجام رفت، باشد.
