لحظه اخراج مورگان شوستر از ایران
رویداد۲۴ تصویری ثبت شده از خروج مورگان شوستر از ایران در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی را ببینید که پس از تلاش هشت ماهه برای سر و سامان دادن عاقبت مجبور به ترک تهران شد.در این تصویر چمدانهای شوستر برای ترک ایران، روی اتومبیل او بار زده میشود.
مورگان شوستر حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی بود که در سال ۱۹۱۱ برای اصلاح نظام مالیاتی کشور وارد ایران شد. سر و سامان دادن به نظام مالی کشور در آن سالها از مهمترین و دشوارترین کارهای ممکن بود. دولت زیر بار وامهای خارجی کمر خم کرده بود و مالیات درست و درمانی از تجار و پیشه وران گرفته نمیشد، به همین دلایل بود که دولت ایران که پس از انقلاب مشروطه روابط خوبی با ایالات متحده پیدا کرده بود درخواست ارسال یک هیات مستشار مالی را به آمریکاییها داد.
مورگان شوستر که ابتدا گمرک کوبا را سر و سامان داده بود، با سمت مسئول وصول حقوق گمرکی آمریکا به فیلیپین رفت و سپس در سال ۱۹۱۰، زمانی که وزیر مختار ایران در آمریکا از دولت آن کشور درخواست کرد که بهمنظور اصلاح امور مالی ایران، یک کارشناس مالی را برای استخدام در دولت ایران معرفی کند، شوستر با پیشنهاد رئیسجمهور وقت آمریکا (ویلیام هاوارد تفت) به ایران معرفی شد.
شوستر بر خلاف پیشبینیها در کار خود جدیتی انعطافناپذیر داشت و در مبارزه با بینظمی و فساد به راستی تلاش میکرد. همین موضوع و جدیت او در کارش باعث ایجاد دشمنیها و خصومتهای فراوان علیه او شد.
وامهایی که ایران از دول بیگانه میگرفتند استقلال کشور را نیز تهدید میکرد؛ برای هر وامی که گرفته میشد انحصار یکی از بخشهای اقتصاد ایران به کشور وامدهنده تفویض میشد که مضرات فراوانی برای کشور داشت.
ببینید: معاینه دندان همایونی توسط پزشک اجنبی
به گزارش رویداد۲۴ برای انجام اصلاحات اقتصادی و سیاسی نیز نیاز به پول وجود داشت که در نبود نظم مالی به دست نمیآمد. نظم دادن به این اوضاع درهمریخته نیاز لازم و ضروری کشور بود، اما به ضرر دول روس و انگلیس تمام میشد و آنها را از دستاندازی هر چه بیشتر بر اقتصاد و بازرگانی ایران کوتاه میکرد.
در کشور نیز اصلاحات مالی بر علیه منافع آن گروهی بود که از بینظمی سود میبردند و بیچارگی ملت را در جهت منافع خودشان به کار میبردند. مجموع این دشمنیها و کارشکنیها باعث شد مورگان شوستر پس از هشت ماه حضور در ایران، تحت فشار دولت روس و مفسدان داخلی مجبور به ترک کشور شد و اصلاحات مالی در ایران ناکام ماند.
شوستر پس از بازگشت به آمریکا کتابی تحت عنوان «اختناق ایران» نوشت و تجربیات هشت ماهه خود را از حضور در ایران شرح داد.
در قسمتی از کتاب چنین میخوانیم: «فرار ایرانیان از پرداخت مالیات، برای آنان به صورت یک عادت درآمده است و مجبور ساختنشان به ترک این عادت آسان نخواهد بود و تا مسئله مالیاتگیری دقیق در ایران حل نشود و در این مورد دقت لازم به عمل نیاید هیچیک از مشکلات این کشور برطرف نخواهد شد. قدرت دولتها از مالیات رونق میگیرد همانطور که در بررسی تاریخ ملل، اضمحلال زمامداریها نیز با مالیات مرتبط بوده است.»