تظاهرات علیه دستگیری فرزند آیت الله طالقانی

رویداد۲۴ علیرضا نجفی: همه می‌دانند که آیت‌الله طالقانی محبوب تمام گروه‌های سیاسی در ایران بود. او بیش از همه به نهضت آزادی و جبهه ملی نزدیک بود. چپ گرایان، طرفداران آیت الله خمینی و سازمان مجاهدین خلق، همگی به او احترام می‌گذاشتند و روحیه تسامح و رواداری ایشان مورد تحسین مورخان است.

آیت الله طالقانی در دوران پهلوی سال‌های زیادی شکنجه و زندانی شد و پس از انقلاب نیز از وضعیت پیش آمده خرسند نبود و اتفاقات دوران انقلاب را زمینه ساز بازگشت استبداد به ایران می‌دانست.

یکی از درگیری‌های جدی آقای طالقانی با حکومت انقلابی مربوط به ماجرای دستگیری فرزند ایشان می‌شد. مجتبی طالقانی فرزند ایشان، در سال‌های پیش از انقلاب به سازمان مجاهدین خلق نزدیک شده بود و در زمان دستگیری هم هنوز سازمان مجاهدین خلق با حکومت انقلابی رو در رو نشده بود و از محرمان انقلاب به شمار می‌رفت.

مجتبی در سال ۱۳۵۵ در نامه‌ای به پدرش از تغییر ایدئولوژی خود گفته و نوشت: " جست و گریخته با مارکسیسم آشنا می‌شدم و مهم‌ترین نتیجه این آشنایی مقدماتی این بود که آن خوف و هراسی که از تمام جهات از مارکسیسم به من تلقین شده بود نه تنها از بین رفت بلکه حتی به سمت آن گرایش‌هایی نیز پیدا کردم. در این شرایط، آغاز جنبش مسلحانه و ظهور سازمان (مجاهدین خلق) باعث پیدایش نقطه عطفی در جریان فکری افرادی مانند من شد. طبیعتاً مرا به سوی خود می‌کشاند، زیرا این ایدئولوژی هم قسمت‌هایی از اسلام و هم مذهب انقلابی را تواماً ترویج می‌کرد و این برای من کاملاً ایده‌آل بودند لذا این ایدئولوژی بلافاصله برای من به صورت اصلی قبول شده درآمد. " اعضای سپاه پاسداران نیز پس از انقلاب فرزند ایشان را به عنوان یک مارکسیست می‌شناختند.

اعضای سپاه پاسداران در ۲۳ فروردین ماه سال ۱۳۵۸ مجتبی طالقانی را در حالی که از سفارت فلسطین باز می‌گشت دستگیر کردند. دستور دستگیری را محمد بشارتی، مسئول اطلاعات سپاه داده بود و محمد غرضی دستور را اجرا کرده بود و او را دستگیر کرده بود. غرضی علت دستگیری را دست داشتن در هفده فقره قتل اعلام کرده بود که دادستان تهران این ادعا را رد کرد.

با انتشار خبر دستگیری مجتبی طالقانی گروه‌های انقلابی به تظاهرات خیابانی پرداختند و شورای انقلاب این اقدام را محکوم کرد. شخص آیت‌الله طالقانی نیز به نشانه اعتراض قهر کرد و از تهران خارج شد. هاشمی رفسنجانی در خاطراتش واقعه را چنین شرح می‌دهد:" خروج غیر منتظره آیت‌الله طالقانی از تهران و اعتراض قهرگونه وی به این حادثه و رفتن به نقطه نامعلومی که جز افراد خاص، کسی به ایشان دسترسی نداشته باشد، بهانه‌ای در دست گروه‌های سیاسی مخالف، به ویژه منافقین (مجاهدین خلق) و چپگرا‌ها داد که با برگزاری راهپیمایی و گردهمایی‌های متعدد، بر شدت برخورد با نیرو‌های انقلابی و ایجاد تنش و التهاب در جامعه بیفزایند. امام بلافاصله دستور بررسی مسئله را دادند، و حاج احمد آقا برای دلجویی از آقای طالقانی از قم عازم تهران شد. "

آیت الله خمینی در ماجرا ورود کرد و مجتبی طالقانی آزاد شد و حکومت سعی کرد از آیت الله طالقانی دلجویی کند. آقای طالقانی به تهران بازگشت و ریاست شورای انقلاب را بر عهده گرفت و اندک زمانی پس از آن درگذشت. مجتبی طالقانی نیز به فرانسه پناهنده شد و طرفداران آیت الله طالقانی دو سال پس از درگذشت ایشان وارد مبارزه مسلحانه با حکومت شدند.

بیشتر بخوانید:آیت الله طالقانی؛ رهبر معنوی چریک‌های مسلمان

محمد غرضی، اما هنوز هم از اقدامش دفاع می‌کند و سرنوشت مجتبی طالقانی را دلیلی برای حقانیت عملش می‌داند:" اکنون تکلیف همه ما و شما اهالی رسانه این است که ببینید مجتبی طالقانی در‌حال‌حاضر چه می‌کند؟ او را شبانه‌روز می‌توانیم در شبکه‌های معاندی مانند صدای آمریکا مشاهده کنیم که بی‌وقفه علیه انقلاب اسلامی سخن می‌گوید. او دستگیر شد و من او را به دلیل قتل یکی از شریف‌ترین مبارزان انقلابی نگه داشتم و در نهایت با پیگیری آقای طالقانی به زندان رفتم و با دستور امام از زندان آزاد شدم. تمام این مجادلات که آقای طالقانی آن را پیگیری می‌کرد، برای فردی بود که در نهایت معلوم شد یک ضد انقلاب است. او اکنون با سیا و سازمان منافقین همکاری می‌کند و چند دهه است که در خدمت آمریکایی‌هاست و خوشحالم که تاریخ همه چیز را ثابت می‌کند و زوایای پنهان هر امری را بر مردم عیان می‌کند".