آیا سخنرانی سیدحسن نصرالله لحن آمریکایی‌ها را تغییر داده است؟

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: روز جمعه سخنرانی سیدحسن نصرالله در لبنان انجام شد. او در مهمترین بخش سخنرانی خود گفته «سرنوشت جبهه لبنان و افزایش تنش در آن به دو مسئله بستگی دارد که نخست مسیر حوادث غزه است و دوم رفتار دشمن در قبال لبنان. همه احتمالات در جبهه لبنان وجود دارد و همه گزینه‌ها مطرح است و شاید زمانی فرا برسد که به هر سمتی برویم.»

طرح مسئله آتش بس جنگ حماس اسرائیل و حماس

سخنان سیدحسن نصرالله واکنش‌های زیادی را در پی داشته است؛ برای اینکه واکنش‌ها را تحلیل کنیم، ناچار کمی باید به عقب بازگردیم؛ از روز نخست حمله حماس به اسرائیل، آمریکا و متحدانش با «آتش‌بس» کامل جنگ مخالفت کرده‌اند. آمریکا بار‌ها از «توقف» درگیری به منظور رسیدن کمک‌های بشردوستانه حرف زده، اما صحبت از آتش‌بس خط قرمز واشنگتن و تل‌آویو بوده است. استدلال آمریکایی‌ها در عدم پذیرش پیشنهاد آتش‌بس این بوده که چنین کاری به حماس فرصت ریکاوری و آمادگی برای حملات بعدی علیه اسرائیل را خواهد داد. هفته گذشته متیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در توجیه مخالفت آمریکا با آتش بس گفته بود «هرگونه آتش بسی به منزله زمانی برای استراحت، بازیابی و آمادگی برای حملات بعدی علیه اسرائیل است.»

ارتش اسرائیل هم متقابلا درخواست‌های فزاینده بین المللی برای آتش بس را رد کرده است. دنیل هاگاری سخنگوی ارتش اسرائیل روز پنجشنبه به صراحت اعلام کرد سربازان اسرائیلی به طور کامل غزه را محاصره کرده اند و «گزینه آتش بس در حال حاضر روی میز نیست.» با این حال ظاهرا چیزی در منطقه تغییر کرده است. روز پنجشنبه مقامات کاخ سفید اعلام کردند که آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا از دولت اسرائیل خواسته «توقف کوتاهی در عملیات نظامی» داشته باشد.

آمریکایی‌ها از استفاده از واژه «آتش‌بس» اجتناب کرده‌اند، اما به جای عبارت توقف بشر دوستانه که قبلا از آن استفاده می‌کردند، این بار از مکث کوتاه عملیات نظامی حرف زده‌اند. هرچند مقامات کاخ سفید سعی کرده‌اند تفاوت درخواست «مکث کوتاه» با «آتش‌بس کلی» را توضیح دهند، اما به نظر می‌رسد لحن آمریکا تغییر کرده است. ظاهرا همین درخواست هم در راس دستورکار‌های آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا در سفرش به اسرائیل است.

انتشار بیانیه هفت گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره وضعیت خطیر نسل‌کشی در فلسطین و درخواست آن‌ها برای آتش‌بس در غزه، بر لحن آمریکایی‌ها هم تاثیر گذاشته است. بلینکن قبل از حرکت به سمت تل آویو در جمع خبرنگاران اعتراف کرده که در روز‌های اخیر بار حملات اسرائیل بر دوش غیرنظامیان فلسطینی بوده است.
تغییر لحن آمریکا در قبال اسرائیل نشانه‌های دیگری هم دارد. دفتر مدیریت و بودجه آمریکا بیانیه‌ای صادر کرده و گفته جو بایدن رئیس جمهور آمریکا تهدید کرده که در صورت ارائه لایحه مستقل کمک رسانی به اسرائیل، آن را وتو خواهد کرد.

سناتور‌های نزدیک به دولت و مقامات دولت بایدن هشدار دادند که قمار جمهوری‌خواهان برای تقویت کمک‌ها به اسرائیل و توقف کمک به اوکراین، تهدیدی علیه کمک‌های مالی ضروری به دو متحد آمریکا است.

بیشتر بخوانید: سیدحسن نصرالله: احمتال گسترش جنگ از جبهه لبنان وجود دارد/ ممکن است وارد نبرد کامل شویم

تغییر معادلات با سخنرانی سیدحسن نصرالله

اما چه چیزی عامل این تغییر لحن بوده است؟ به گزارش رویداد۲۴ برخی تحلیلگران معتقدند تنش‌ها در منطقه با ورود احتمالی حزب‌الله به جنگ در حال شدت گرفتن است و آمریکا خواستار شدت گرفتن این تنش‌ها نیست. از اواسط هفته گذشته رسانه‌های نزدیک به حزب الله لبنان ویدئو‌هایی را با محتوای سخنرانی تاریخی سیدحسن نصرالله در روز جمعه منتشر کردند. پیش‌بینی می‌شد این سخنرانی که اولین سخنرانی رهبر حزب‌الله بعد از حمله حماس به اسرائیل بود، حاوی محتوای تعیین کننده‌ای باشد.

نشریه هاآرتس اسرائیل در گزارشی گفته سخنرانی سیدحسن نصرالله روند جنگ و آینده لبنان را تعیین خواهد کرد. این نشریه گفته «نظر نهاد‌های امنیتی اسرائیل این است که نصرالله با مشورت ایران تصمیم نهایی را در مورد اینکه باید همبستگی خود را به صورت نظامی به حماس نشان دهد یا نه، خواهد گرفت. با این حال تهران نصرالله را متخصص سیاست اسرائیل می‌داند و به توصیه‌های او توجه خواهد کرد.»

این رسانه در ادامه استدلال خود درباره احتمال ورود حزب‌الله با مجوز ایران به جنگ گفته «ایران و حزب‌الله از لحظه مساعدی که حماس در ۷ اکتبر برای آن‌ها ایجاد کرد استفاده نکردند و در حمله آن روز به اسرائیل شرکت نکردند. احتمالا رهبران حماس در غزه هم همین انتظار را از ایران و حزب‌الله داشتند. محور شیعه به حماس و جهاد اسلامی به عنوان دارایی‌های خود نگاه می‌کند و از کمک به آن‌ها در مبارزه با اسرائیل خرسند است. اما محور شیعه مطمئن نیست که بخواهد با اعمال فشار به اسرائیل، آسیب بزرگی به لبنان یا حزب الله وارد کند.»

روزنامه تایمز آو اسرائیل هم در تحلیل خود گفته بعضی تحلیلگران معتقدند حزب‌الله علاقه‌ای به ورود کامل به درگیری که ممکن است لبنان را به نابودی بکشد ندارد. برخی دیگر، اما معتقدند تصمیم حزب‌الله بستگی به سیاست ایران و محور مقاومت علیه اسرائیل دارد.

یک کارشناس حوزه حزب‌الله در دانشگاه کاردیف به تایمز آو اسرائیل گفته «فراموش نکنید که حزب‌الله گروه نیابتی ایران نیست بلکه متحد ایران است. حزب الله از هیچ کس برای دخالت در جنگ مجوز نمی‌گیرد. حزب الله در جنگ با اسرائیل تجربه بسیار بیشتری نسبت به ایران دارد. ایران هرگز درگیری مستقیم با اسرائیل نداشته است.»

برخی تحلیلگران معتقدند نشست چند هفته پیش سیدحسن نصرالله با رهبران جهان اسلامی و حماس در بیروت در حالی که طرفین مقابل تصویر رهبران ایران با هم مذاکره می‌کردند پیام دیگری مخابره کرده است. در دیدار «زیاد نخاله» و «صالح العاروری» رهبر جهاد اسلامی و معاون رهبر حماس با سیدحسن نصرالله در بیروت که در تاریخ ۲۵ اکتبر تصاویر آن رسانه‌ای شد، رهبران گروه‌های منطقه مقابل تصاویری از آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله خمینی در کنار ماکتی از مسجد الاقصی مذاکره کردند.

رسانه دولتی «صدای آمریکا» در گزارشی به نقل از تحلیلگران گفته از برخی جهات حزب‌الله لبنان دچار بلاتکلیفی است، چون خود را یک جنبش اصلی مقاومت علیه اسرائیل می‌داند، اما بعید است که حزب الله وارد معرکه شود.

عبدالله بو حبیب وزیر خارجه لبنان گفته نه لبنان و نه حزب الله خواهان جنگ با اسرائیل نیستند چرا این اقدام برای لبنان با بحران‌های اقتصادی گسترده و فلج کننده‌ای که با آن دست و پنجه نرم می‌کند، یک فاجعه خواهد بود.

از منظر تحلیلگران غربی سخنرانی سیدحسن نصرالله از این منظر اهمیت داشت که برای «ورود حزب‌الله لبنان» به جنگ با اسرائیل تعیین‌کننده است، اما همانطور که پیش‌بینی می‌شد در این سخنرانی تکلیف به صورت صددرصدی مشخص نشد و نصرالله نیز همه چیز را به آینده موکول کرد؛ مشابه همان اتفاقی که در ایران رخ داده است. سیدحسن نصرالله جنگ حزب‌الله با اسرائیل را یکی از سناریوهای موجود خوانده که احتمال دارد انجام شود. اما مسئله این است که ان سناریو، سناریوی جدیدی نیست و همواره بحث جنگ حزب‌الله لبنان با اسرائیل به عنوان سناریوی موجود روی میز بوده است.