زهرا نژادبهرام: دولت پزشکیان حق ۳۰ درصدی زنان در پست‌های مدیریتی را بازگرداند
رویداد۲۴ به گزارش دیده‌بان ایران؛ گفتمان مسعود پزشکیان رئیس جمهور منتخب، در جریان انتخابات ریاست جمهوری مبتنی بر عدالت، رفع نابرابری و رفتار منصفانه بود. این ۳ عنوان مبنای اصلی مشکلات زنان در عرصه‌های متعدد به ویژه حضور در عرصه اجتماعی و فعالیت‌های اداری و اجتماعی و موقعیت‌های شغلی است. نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌هایی در حوزه‌های متعدد در حق زنان صورت گرفته اما راه‌کارهایی وحود دارد که می‌تواند این وضع نابرابر را برطرف کند.
درباره جایگاه زنان در مدیریت ارکان دولتی نقش آفرینی اجتماعی و سیاسی زنان و وعده های پزشکیان با زهرا نژادبهرام، فعال سیاسی اصلاح طلب، عضو سابق شورای شهر تهران و اولین معاون فرماندار زن گفت و گو کردیم.
ما با یک قصور عادمادانه در نادیده گرفتن زنان در حوزه های مدیریتی در سه سال گذشته روبه‌رو شدیم.
زهرا نژادبهرام، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو سابق شورای شهر درباره آینده جایگاه زنان در دولت مسعود پزشکیان به دیده بان ایران گفت: فکر می‌کنم که ما با یک قصور عادمادانه در نادیده گرفتن زنان در حوزه های مدیریتی در سه سال گذشته روبه‌رو شدیم. بسیاری از پست‌هایی که در گذشته در اختیار زنان بود، متاسفانه از آن‌ها سلب شد و با توجه به رقم‌های متفاوتی که منتشر شده، به نظر می‌رسد که میزان حضور زنان در حیطه‌های مدیریتی ارشد، به جز مدارس دخترانه که اصلا متفاوت است موضوعش و جزو مدیریتی‌های ارشد کشور به حساب نمی‌آید، زیر ۱۰ درصد است و ولی در دوره قبل از سه سال پیش حدود ۲۵ یا ۲۶ درصد از پست‌های مدیریتی کشور در اختیار زنان بود با توجه به مصوبه‌ای که از طرف دولت ارائه شده بود، بر اساس مصوبه شورای عالی اداری قرار بود ۳۰ درصد پست‌های مدیریتی در اختیار زنان قرار بگیرد.
دولت پزشکیان حق ۳۰ درصدی زنان در پست‌های مدیریتی را بازگرداند
اولین معاون فرماندار زن ایران تصریح کرد: در دوره دولت سیزدهم متاسفانه با یک افول و عقب گرد روبه‌رو شدیم و فکر می‌کنم این افت و خیزها نه‌تنها به نفع جامعه نیست، بلکه به نفع مدیریت کشوری هم نیست، به دلیل اینکه ما برحسب جنسیت، تغییر مدیریت می‌دهیم. دولت پزشکیان حق ۳۰ درصدی زنان در پست‌های مدیریتی را بازگرداند. حتی بی توجهی به شایستگی و حذف زنان به خاطر زن بودن و مسائل سیاسی می تواند خسارت های زیادی را به سازمان اداری کشور وارد کند. بنابراین در حوزه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری، عدم حضور زنان به معنی نادیده گرفتن نیمی از جمعیت است.
مدیر کل اسبق دفتر اجتماعی و انتخابات استانداری تهران خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ما با جمع کثیری از زنان تحصیل‌کرده روبه‌رو هستیم و همه آن‌ها دارای ظرفیت‌ها و تجربه‌های بسیار خوبی هستند و کارآمدی خودشان و مهارت‌های خودشان را در عرصه‌های مختلف به اثبات رسانده‌اند، اعم از فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی و سیاسی، بی‌توجهی به این امر برحسب جنسیت، تبعیضی است که نمی‌شود از آن‌ها عبور کرد و این نادیده‌انگاری این در جامعه متاسفانه خطرات زیادی دارد به کشور وارد می‌کند.انتظار داریم دولت پزشکیان باید حق ۳۰ درصدی زنان در پست‌های مدیریتی را به زنان بازگرداند.
نژادبهرام در ادامه عنوان کرد: پیش‌بینی‌ام برای آینده این است که با توجه به رویکرد آقای پزشکیان، امید آن می‌رود که رویکرد سه‌گانه عدالت، انصاف و حق را مورد توجه قرار دادند و این را آرمان خودشان معرفی کردند، ما مجددا بتوانیم با حداقل یک درصد پیش‌بینی شده در دولت قبل را بتوانیم تحقق دهیم و زنان در عرصه مدیریت‌های اقشار کشوری، حضور موثری داشته باشند.
بی‌توجهی به مطالبات بر زمین مانده اعتراضات سال ۱۴۰۱ کم‌توجهی به مطالبات جامعه است
وی افزود: انتظارمان این است که با توجه به اینکه نیمی از رای‌دهندگان آقای پزشکیان خانم‌ها بودند و نیمی از مشارکت‌کنندگان در انتخابات به‌طور عام اعم از آرای رقیب و آرای آقای پزشکیان زنان بودند، طبیعتا توجه به مطالبات آن‌ها و ایجاد فرصت برای مشارکت آن‌ها در عرصه تصمیم‌گیری به‌ویژه کابینه، الزامی، جدی و ضروری است. بی‌توجهی به این امر به معنای این است که مطالبات زنان دیده نشده، بی‌توجهی به این امر یعنی اینکه زنان را در عرصه تصمیم‌گیری دخالت داده نشدند و این طبیعتا نه با مشی آقای پزشکیان همخوانی دارد، نه با مطالباتی که زنان در دوره‌های مختلف به عناوین مختلف مطرح کردند. بعد از اعتراضات سال ۱۴۰۱ این مساله به شکل جدی به‌عنوان مطالبات بر زمین مانده زنان قابل بررسی و بی‌توجهی به آن به معنی کم‌توجهی به مطالبات جامعه است.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب ادامه داد: در گذشته این کار انجام شده و ما تجربه‌اش را داریم، ضمن اینکه زنان در کسب تجربه و مهارت، عرصه‌های مختلفی را طی کردند. چند نفر از زنان، چه تعداد زیادی از زنان در عرصه‌های نمایندگی مجلس و نمایندگی شوراهای شهر و کلانشهرها حضور داشتند و حتی در روستاها و سطوح شهرهای درجه دو، درجه یک، فرقی نمی‌کند. از آن طرف چه تعداد کثیری از زنان در بدنه دولت حضور دارند، چه تعداد کثیری از زنان در عرصه کارآفرینی حضور دارند و تجارب بسیار موفقی از خودشان نشان دادند، ولی این نگاه جنسیتی است که باعث می‌شود زنان نیایند و در عرصه‌های مدیریت کشور که همان بحث کابینه و حوزه‌های معاونتی ریاست جمهور مشارکت داشته باشند.
او در ادامه تصریح کرد: به نظر نمی‌آید مشکلی از نظر نهادهای نظارتی وجود داشته باشد. ما هیچ کجای قانونمان، نه در قانون اداری‌مان، نه در قانون اساسی‌مان و نه در قانون‌های توسعه‌ای که الان هفتمین قانون توسعه امروز ابلاغ شده به نهادهای دولتی و دستگاه‌های دولتی، هیچ کدام را ما اشاره‌ای نداریم که از به کارگیری زنان خودداری کنید یا زنان را در عرصه مدیریتی مداخله ندهید؛ ما چنین چیزی نداریم.
در دولت احمدی‌نژاد تجربه خانم وزیر را داشتیم
وی افزود: این رویکرد برخی از مدیران و البته می‌شود گفت رویکرد قالب برخی از مدیران این بوده که از مشارکت زنان استفاده نکنند و آن را جدی نگیرند و به حاشیه برسانند، وگرنه ما هیچ کجای قانونمان ممانعتی با این عرصه ندارد و اتفاقا با توجه به اینکه ما داریم ظرفیت‌های مناسبی را در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی برای ارتقای زنان فراهم می‌کنیم و زنان خودشان توانستند از این ظرفیت استفاده کنند و نیمی از کرسی‌های دانشگاهی را به خودشان اختصاص دهند، این مغایرتی با این اصل ندارد و زنان تجربیات بسیار ارزنده‌ای داشتند. ما در دولت آقای احمدی‌نژاد تجربه خانم وزیر را داشتیم و چطور ممکن است نهادهای نظارتی ممانعت کنند؟ یقینا آقای پزشکیان می‌توانست در این عرصه ورود جدی داشته باشد، با توجه به اینکه آقای پزشکیان رویکردشان پاسخگویی به مطالبات است.
نژادبهرام در ادامه گفت: این توانایی یک رییس جمهور است که بتواند مجاب و گفت‌وگو کند و بتواند ادله خودش را مطرح کند و ظرفیت‌ها و توانایی‌های آن زن مورد نظرش را به‌عنوان وزیر معرفی کند، این توانایی‌های یک رییس جمهور است. با اتکا به آرایی که مردم به او دادند و اینکه نیمی از آرا مربوط به زنان است، یقینا نمی‌تواند در این زمینه سکوت کند. من مطمئنم که مراجع هم رویکرد مثبتی خواهند داشت. کما اینکه نشان دادند که در زمان آقای احمدی‌نژاد رویکردشان مثبت بود. خانم دستجردی نمونه‌ای از وزیر زن است.
هیچ کدام از مراجع تقلید با وزارت زنان مخالف نیست
عضو سابق شورای شهر تهران، خاطرنشان کرد: فکر می‌کنم آقای پزشکیان مهارت گفت و گو با ارکان قدرت داشته باشند، با توجه به سوابق موثری که در مجلس شورای اسلامی و نمایندگی مردم شهر تبریز و اسکو داشتند انتظار می رود ایشان بتوانند، مشکلات و مخالفت های موجود بر سر راه حضور زنان در کابینه را مرتفع نمایند.
آقای پزشکیان با توجه به تجارب اجرایی که در دولت آقای محمد خاتمی داشتند، این ظرفیت و توانایی را دارند که بتوانند بروند و وارد گفت‌وگو با مراجع شوند. بخشی از مراجع ممکن است با نظر ایشان همراهی نکنند، ولی اغلب مراجع عظام تقلید با نظر ایشان همراهی می‌کنند و به نظر من ممانعت حقوقی، قانون و شرعی هم درباره حضور زنان در کابینه وجود ندارد. اتفاقا من یک کتابی داشتم در ارتباط با موانع مشارکت زنان در جمهوری اسلامی ایران در دسترسی به قدرت، هیچ کسی به من علنا و صراحتا از مراجع اعلام نکرد که این مغایرت شرعی دارد، هیچ کدامشان اعلام نکردند.
اغلب مراجع تقلید با حضور یک زن به عنوان وزیر مخالفتی ندارند
نژادبهرام، در پاسخ به این پرسش که «در دوره های قبل شاهد مخالفت برخی مراجع تقلید با حضور زنان به عنوان وزیر بودیم» به دیده بان ایران گفت: اغلب مراجع تقلید با حضور یک زن به عنوان وزیر مخالفتی ندارند. من از برخی از مراجع و مستنداتش را هم در کتابم منتشر کردم. استفتا کردم، برخلاف مطالب مطرح شده در فضای سیاسی بسیاری از مراجع تقلید مخالفتی با حضور زنان در پست های اجرایی و وزارت خانه ها مخالفتی ندارند.
اما برخی رویکردهای مذهبی در قم نیازمند گفت‌وگو است، کما اینکه آقای پزشکیان هم رویکردشان گفت‌وگو و تعامل است. همیشه خودشان گفته‌اند که باید آلترناتیوهای مختلف را در نظر گرفت. این یک بخش قضیه است. بخش دیگر قضیه این است که ایشان ۹-۸ تا معاون دارند و آن‌ها احتیاج به این ندارند و موضوعیتی ندارد که بخواهد برود و در صحن مجلس قرار بگیرد یا ممانعتی از سایر نهادهایی که احتمالا شاید نتوانند ایشان مجابشان کنند به وجود ایشان که در آن زمینه‌ها مشکلی ندارد و می‌تواند خودش به راحتی از ظرفیت زنان استفاده کند. ما زنان بسیار توانمندی در دولت‌های آقای روحانی، آقای خاتمی و در دولت‌های مختلف داشتیم که بسیار هم توانمند بودند، امروزه هم ظرفیت‌های بسیار کلانی را می‌توانند مدیریت کنند و اداره‌شان به روشنی قابل مشاهده است.
زنان باید در دایره قدرت قرار بگیرند
عضو انجمن روزنامه نگاران زن ایران اضافه کرد:حضور زنان در دولت را یک حق می‌دانم. وقتی شما در دایره قدرت قرار نگیرید، ناخودآگاه دیده نمی‌شوید. زنان باید در دایره قدرت قرار بگیرند تا دیده شوند. الان ما در حوزه صنعت، در حوزه بازرگانی، در حوزه کشاورزی، در حوزه میراث فرهنگی، در حوزه محیط زیست، در حوزه آموزش و پرورش و حتی در همه حوزه‌ها و حتی وزارت خارجه و بقیه موارد و سازمان امور استخدامی و سازمان برنامه و بودجه ما زنان بسیار توانمندی داریم و نشانه‌هایش را هم در طول این ۴۰ سال گذشته به روشنی دیدیم.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه توضیح داد: ما یک لیست بلندبالایی داریم. معاونین بسیاری از این سازمان‌ها در دوران آقای روحانی زن بودند و عرصه اجرایی را تجربه کردند، از وزارت کشور گرفته تا سازمان امور استخدامی، وزارت صنعت و حتی وزارت نفت. رییس سازمان پتروشیمی یک خانم بوده، رییس هواپیمایی کشوری یک خانم بوده، رییس هواشناسی یک زن بوده و همین الان هم هست و این چیز غریبی نیست که شما فکر کنید ما تازه می‌خواهیم آن را متولد کنیم. نه، ما خیلی بیشتر از انگشتان یک دست زنان توانمند داریم، ولی مهم این است که بخواهیم آن‌ها را ببینیم و دیده شوند.
فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو انجمن روزنامه نگاران زن ایران در ادامه با اشاره به مطالبه گری زنان خاطرنشان کرد: من الان به‌عنوان یک مطالبه‌گر موضوع حق زنان از کابینه را مطرح می کنم. درست است من عضو ستاد ایشان هستم و برایشان کار کردم که رای بیاورد و به ایشان اعتماد دارم، اما این به این معنا نیست که مطالباتمان را مطرح نکنم. طبیعی است که حلقه پیرامونی آقای پزشکیان وقتی بیشتر آقایان هستند، تقسیمش بین آقایان می‌شود؛ از نظر جنسیتی عرض می‌کنم. ولی اینکه آقای پزشکیان رویکردشان رویکرد این باشد که از مشارکت زنان در عرصه قدرت کلان کشور استفاده کنند، هیچ مغایرتی نه با قانون دارد، نه با شرع دارد، نه با رویکرد پیشین جمهوری اسلامی دارد و فقط یک رویکرد فردی است و من بعید می‌دانم که آقای پزشکیان رویکرد فردی‌شان غیر از این باشد. همسر ایشان که خدا رحمتش کند، یک پزشک بود.
رویکرد پزشکیان بر مبنای عدالت جنسی است
وی افزود: ایشان دخترشان در تمام این موارد تبلیغاتی و انتخاباتی در کنارشان بودند. رویکرد ناعادلانه‌ای بر علیه زنان ندارند، ایشان رویکردشان بر مبنای عدالت جنسیتی است. لذا باید فرصت را برای مشارکت زنان در عرصه قدرت فراهم کنند. فراهم نکنیم توسعه فقط با بخشی از جامعه حاصل نمی‌شود. اگر رویکرد ایشان توسعه است، اگر رویکردشان دسترسی به برنامه توسعه است، اگر رویکردشان به چشم‌انداز ۱۴۰۴ یقین دارند و یقین باید داشته باشند که بدون تمام نیروهای انسانی موجود در کشور، نیروهای فرهیخته موجود در کشور، اعم از زن و مرد که تفاوت جنسیتی داشته باشند، چه تفاوتی قومیتی، چه تفاوت مذهبی، هر تفاوتی که داشته باشند، این‌ها هستند که می‌توانند ما را در رسیدن به آن مقام‌های اول در منطقه و در همه جاها فرصت‌ها را برایمان فراهم کنند و کم‌توجهی به منابع انسانی، یعنی به معنی نادیده‌انگاری نیمی از جامعه.
او اضافه کرد: نمی‌شود که نیمی از جامعه را فقط برای رای‌دهندگی استفاده کنید، نمی‌شود فقط به آن‌ها بگویید شما به حرف‌های ما گوش دهید و ما برایتان تصمیم می‌گیریم. باید نیمی از جامعه در همه بخش‌های مشارکت کند، همان که انتظار داریم تمام قومیت‌ها، تمام مذاهب و تمام آن کسانی که در درون کشور هستند، ما کشور متفاوتی داریم خدا را شکر از هر جهت، ولی این توانایی را داریم که همه را در یک قالب به‌نام ایران جمع کنیم.
بیشتر بخوانید: چرا زنان با انتخابات قهر کردند؟ | نفیسه آزاد، جامعه‌شناس: مسأله زنان در جامعه ما تبدیل به یک بحران و تنش اجتماعی پایدار شده است
نژادبهرام تصریح کرد: من خیلی واقع‌گرایانه و روی زمین راه می‌روم و اصلا نمی‌خواهم ایده‌آل‌گرایانه فکر کنم. من می‌گویم شما عمل کنید به آن مصوبه قبلی شورای عالی اداری که ۳۰ درصد بود، فارغ از اینکه بر اساس یک شکایتی، یک فردی در یکی از شهرستان‌های خیلی دورمان، حالا مصوبه مرتفع نشد، ولی اصل قضیه که از بین نرفته و اصل قضیه را بر مبنای تعاریف توسعه مطرح کردم، اصل قضیه بر مبنای مشارکت زنان است، اصل قضیه بر مبنای عدالت جنسیتی است، اصل قضیه بر مبنای حضور نیمی از جمعیت شماست و شما که نمی‌توانید این جمعیت را نادیده بگیرید.
او ادامه داد: من بر اساس همان مصوبه، ۳۰ درصد را یک رقم کاملا قابل دسترس و دست‌یافتنی می‌دانم. حالا دیگر انتخابش با رییس جمهور است که کجاها بتواند از ظرفیت زنان در کابینه‌اش استفاده کند، ولی حداقل آن ۳۰ درصد باید تحقق پیدا کند و ما به شدت انتظار داریم. من مطمئنم که آقای پزشکیان به روشنی می‌داند بچه‌هایی که در ستاد کار کردند، کسانی که در ستاد ایشان بودند و مشارکت کردند برای رای‌آوری، جمع‌آوری آرا و به ایشان اعتماد کردند و اعتماد مردم را به ایشان جلب کردند.
نژادبهرام بیان کرد: البته تلاش‌های خودشان بود، شخصیت خودشان، صداقت، شجاعت، پاک‌دستی و شهامت ایشان، مجموعا در کنار همکاری که بقیه بخش‌ها با ایشان کردند، ایشان حضور ذهن ندارند، من یقین دارم که شخصیت آقای پزشکیان شخصیت عدالت‌محور است. ایشان پیرو امیرالمومنین (ع) هستند، ایشان با نهج‌البلاغه زندگی کرده و نهج‌البلاغه کتاب زندگی ایشان است. کسی که با نهج‌البلاغه زندگی می‌کند، نمی‌تواند از زندگی و صحنه تفکراتش حذف کند. برای همین است که می‌گویم ایشان سه اصل دارد؛ عدالت، انصاف و حق.
پزشکیان مطالبات زنان را بی‌پاسخ نمی‌گذارد
وی افزود: لذا بر مبنای آن‌ها هم یقین دارم هم جایگاه زنان را می‌شناسند، هم به توانایی‌های زنان اعتماد دارند و هم اینکه می‌دانند باید پاسخ مناسب و درخوری به نیمی از رای‌دهندگانشان بدهند؛ نمی‌توانند بگویند شما فقط بیایید در صندوق رای شرکت کنید، شما من را فقط در صندوق رای داشته باشید. و باید این ظرفیت در کابینه ایجاد شود و یقین دارم آقای پزشکیان بی‌پاسخ نمی‌گذارند مطالبات زنان را. گفته‌اند من آمده‌ام گوشی برای شنیدن باشم و زبانی برای گفتن و آمدم مطالبات را پاسخ دهم. این هم مطالبات جامعه زنان است. ۴۰ سال از انقلاب گذشته و الان وقت تعارف نیست. آقای پزشکیان هم با همین آراء آمده بالا.
عضو سابق شورای شهر در پایان خاطرنشان کرد: ایشان و دوستانشان هم که پیرامونش هستند، باید مراقبت کند این سرخوردگی اجتماعی حادث نشود، چون مردم به امید، به شوق و به آینده روشن آمده‌اند جلو. نصفی از این مردم، زن هستند. ایشان باید پاسخ آن کسانی که رای ندادند، پاسخ آن کسانی که رای دادند، پاسخ آن کسانی که به رقیبشان رای دادند، همه این‌ها را داشته باشند تا بتوانند دولت آشتی ملی درست کنند، تا بتوانند گفت‌وگوی ملی را رواج دهند. گفت‌وگوی ملی بدون اینکه بشنوی مطالبات مخاطبان خودت را، امکان‌پذیر نیست و زنان مطالبات جدی دارند در این عرصه و امکانات لازم را برای اینکه بتوانند مشارکت کنند در عرصه قدرت را یک امر جدی و ضروری می‌دانند.
