رویداد۲۴ | حسین فلاحی: برجسته‌ترین سامانه پدافندی بومی ایران سامانه دفاعی باور ۳۷۳ است که از اواسط دهه ۲۰۱۰ با قابلیت های دفاعی بالا وارد خدمت شد. در ماه آوریل گزارش شد که این سامانه از طریق ادغام موشک جدید صیاد ۴B به برد درگیری ۳۰۰ کیلومتری نیز دست یافته است.

اما دارایی‌ پدافندی غیربومی مهم ایران که بیشترین توجه را به خود جلب کرده، سامانه پداافندی اس-۳۰۰ پی ام یو-۲ روسیه است که از سایت اتمی فردو ایران محافظت می کند. روسیه یک هنگ از این سامانه پدافندی را در سال ۲۰۱۶ به ایران تحویل داد که شامل شانزده پرتابگر حمل و نقل، رادار‌های اکتساب هدف ۹۶L۶E، رادار‌های درگیری هدف ۳۰N۶E۲، رادار‌های مدیریت نبرد ۶۴N۶E۲ و سایر قطعات پشتیبانی کننده بود. در ادامه به ویژگی‌های این سامانه پدافندی روسی خواهیم پرداخت.

مشخصات و ویژگی های S-۳۰۰PMU-۲

S-۳۰۰PMU-۲ که در ناتو با نام SA-۲۰B گارگویل B شناخته می‌شود ارتقاء یافته سامانه پدافندی S-۳۰۰PMU-۱ است. این سامانه در سال ۱۹۹۷ معرفی شد و از سال ۱۹۷۸ تاکنون در مبوده است. با اضافه شدن موشک ۴۸N۶E۲ برد این سامانه تا ۱۹۵ کیلومتر افزایش یافت. گفته می‌شود این سامانه نه تنها موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد، بلکه موشک‌های بالستیک تاکتیکی میان‌برد نیز را می‌تواند رهگیری کند.

قابلیت‌های رزمی این سامانه جدید برای اولین بار در ۱۰ آگوست ۱۹۹۵ در میدان آزمایشی کاپوستین یار در رویارویی با موشک‌های بالستیک اسکاد مورد آزمایش قرار گرفت. در این آزمایش چندین موشک ۴۸N۶E۲ برای رهگیری اسکاد‌ها پرتاب شد.

سامانه موشکی پدافند هوایی S-۳۰۰ PMU۲ برای دفاع از تأسیسات حیاتی و سازه‌های مهم نیرو‌های مسلح در برابر حملات انبوه هواپیما‌های مدرن، موشک‌های کروز استراتژیک، موشک‌های بالستیک تاکتیکی و سایر تسلیحات حمله هوایی طراحی شده است. این سامانه می‌تواند با اهدافی که از ارتفاع ۱۰ متری تا ۲۷ کیلومتری بالای سطح با سرعت ۱۰۰۰۰ کیلومتر در ساعت پرواز می‌کنند، درگیر شود.

ادعا می‌شود که نسبت کشتار بین ۰.۸ تا ۰.۹۳ در برابر هواپیما و از ۰.۸ تا ۰.۹۸ در برابر موشک‌های کروز کلاس تاماهاوک متغیر است. S-۳۰۰PMU۲ می‌تواند با ۶ هدف به طور همزمان درگیر شود و در عین حال حداکثر ۱۲ موشک را به سمت هدف هدایت کند.

واحد پرتاب سامانه پدافندی S-۳۰۰PMU-۲ ایران

چهار پرتاب کننده کانتینر موشک جفت شده در پشت نیمه تریلر ۵P۸۵TE یا شاسی کامیون ۵P۸۵SE نصب شده است. در موقعیت شلیک، کانتینر‌های موشک به صورت عمودی در قسمت عقب تریلر قرار می‌گیرند.

موشک‌های S-۳۰۰PMU-۲

سامانه S-۳۰۰PMU۲ می‌تواند از موشک‌های پدافند هوایی ۴۸N۶E۲ و همچنین موشک‌های ۴۸N۶E، ۵V۵۵K و ۵V۵۵R که در حال حاضر در سامانه‌های S-۳۰۰PMU۱ استفاده می‌شود، استفاده کند. موشک هدایت شونده پدافند هوایی ۴۸N۶E۲ توسط دفتر طراحی ماشین سازی فاکل ساخته شده است که برای دهه‌ها تولید موشک برای سیستم‌های دفاع هوایی ارتش و نیروی دریایی روسیه را بر عهده داشته است.

توسعه موشک جدید که از اوایل دهه ۱۹۹۰ آغاز شد، مستلزم محاسبات و آزمایشات متعددی بود که طی آن موشک توانایی خود را در رهگیری اهداف در برد ۲۰۰ کیلومتر و کارایی لازم در انهدام انواع مختلف اهداف را نشان داد. این سامانه موشکی شامل تمامی اجزای سامانه S-۳۰۰PMU۱ از جمله تیوب های حمل و نقل و پرتاب، پرتابگر و تمامی امکانات خدمات زمینی است.

از دیگر نوآوری‌های مورد استفاده در موشک ۴۸N۶E۲ می‌توان به استفاده از الگوریتم‌های هدایت جدید، مسیر‌های پروازی بهینه تر و بار‌های نظامی جدید اشاره کرد. توسعه این موشک در چندین جهت به طور همزمان پیش رفت و چندین سال به طول انجامید. متخصصان فاکل نمونه اولیه ای را انتخاب کردند که هم در آزمایش‌های زمینی و هم در آزمایش‌های پروازی برتری قابل توجهی نسبت به سایر موشک ها نشان داد.

تحرک سامانه پدافندی S-۳۰۰PMU-۲ 

واحد پرتابگر S-۳۰۰ PMU۲ سری ۵P۸۵TE مبتنی بر نیمه تریلر معمولاً توسط یک تراکتور KrAZ-۲۶۰، ۶x۶ یدک می‌شود. واحد پرتابگر خودکار S-۳۰۰PMU۲ Favorit ۵P۸۵SE از شاسی کامیون ۸x۸ MAZ-۷۹۱۰ استفاده می‌کند.

 فرماندهی و کنترل S-۳۰۰PMU-۲

سامانه S۳۰۰PMU۲ شامل پست فرماندهی ۸۳M۶E۲ و تا ۱۲ واحد پرتابگر S-۳۰۰PMU۲، ۵P۸۵SE یا ۵P۸۵TE سامانه موشکی دفاع هوایی است که هر کدام چهار موشک ۴۸N۶E۲ یا S-۳۰۰PMU۱، ۴۸N۶E را حمل می‌کنند.

پست فرماندهی ۸۳M۶E۲ متشکل از مرکز مدیریت نبرد ۵۴K۶E۲ و رادار اکتساب ۶۴N۶E۲ با حداکثر برد تشخیص ۳۰۰ کیلومتر است که می‌تواند با ادغام در سامانه S-۳۰۰ SAM، قابلیت اکتساب هدف را بهبود بخشد.

پست فرماندهی جدید S-۳۰۰PMU۲ دارای قابلیت کنترل باتری‌های S-۳۰۰PMU / SA-۱۰، S-۳۰۰PMU۱ / SA-۲۰ و همچنین باتری‌های S-۲۰۰VE / SA-۵ Gammon است.

هر سامانه موشکی پدافند هوایی شامل رادار و هدایت چند منظوره ۳۰N۶E۲ و تا ۱۲ پرتابگر ۵P۸۵SE است.  یکی از بهترین مدل‌های سری P سامانه موشکی اس300، سامانه‌های پی‌ام‌یو2 هستند که رادار کشف هدف این سامانه 64N6E2 Big Bird نام دارد و می‌تواند حدود 200 هدف را کشف کند.

انواع S-۳۰۰ PMU۲

- S-300 F: نسخه دریایی S-300
- S-300 V: دارای چهار موشک نصب شده بر روی یک وسیله نقلیه ردیابی
- S-300 PS: دارای چهار موشک نصب شده بر روی یک کامیون Maz-543
- S-300 PM : دارای چهار موشک نصب شده بر روی یک کامیون کراز-260
- S-300 PM1: نسخه ارتقا یافته S-300 PM، دارای موشک جدید و همراهی با یک سیستم راداری جدید
- S-300 PM2: نسخه ارتقا یافته S-300 PM1، دارای برد بیشتر
- S-300 PMU: نسخه صادراتی S-300 PS/PM
- S-300 PMU1: نسخه صادراتی S-300 PM1
- S-300 PMU2: نسخه صادراتی S-300 PM2

مشخصات فنی کلی S-۳۰۰PMU۲

نوع: سامانه موشکی زمین به هوای دوربرد

تسلیحات: چهار موشک Fakel ۴۸N۶E۲ یا ۴۸N۶E,۵V۵۵R, ۵V۵۵K

کاربران کشور: روسیه، چین، ونزوئلا، لیبی، الجزایر و ایران

سرجنگی: انفجار قوی؛ تکه تکه شونده

بار انفجاری: ۱۸۰ کیلوگرم

وزن موشک: ۱۸۰۰ کیلوگرم

طول موشک: ۷.۵ متر

برد: ۳ تا ۲۰۰ کیلومتر