پیروزی جریان صدر چقدر نفوذ ایران در عراق را کاهش می‌دهد؟/ کمک سپاه به حشدالشعبی بوده نه برای تغییر نتیجه انتخابات

بالاخره نتایج نهایی انتخابات پارلمانی عراق مشخص شد و جریان مقتدی صدر توانست با پیروزی قاطع و در شرایطی که بسیاری از مردم عراق به دلایل مختلفی شرکت در انتخابات را تحریم کرده بودند، کرسی‌های بالایی را از پارلمان بدست بیاورد و دست بالا و برتری را در انتخاب نخست‌وزیر داشته باشد. 

جریان صدر که در راس آن مقتدی صدر حضور دارد برخلاف گذشته، مدتی است که مواضع خود را نسبت به ایران تغییر داده است. صدر در چند وقت اخیر توانسته با ارتباط خوبی که با عربستان و آمریکا برقرار می‌کند، حمایت و منابع مالی زیادی را هم از سوی آن‌ها دریافت کند که همین حمایت‌ها توانست آن‌ها را پیروز انتخابات اخیر کند.

ناامنی‌های عراق باعث کاهش میزان مشارکت انتخابات بود

حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل خاورمیانه‌ در گفت‌وگو با رویداد۲۴، با اشاره به آخرین خبرها از انتخابات پارلمانی عراق، گفت: برآیند گزارش‌های اولیه از انتخابات پارلمانی عراق نشان می‌دهد که جریان السائرون وابسته به مقتدی صدر بالاترین کرسی‌های پارلمانی را در اختیار گرفته است. انتخابات عراق با اقبال کمتری نسبت به گذشته مواجه شده است. 44درصد از مردمی که واجد حضور در انتخابات هستند نسبت به گذشته کمتر شده و این نشان می‎دهد که مردم عراق در چندسال اخیر به دلیل ناامنی‌های، کاهش خدمات و رفاه عمومی و ... با ناامیدی پای صندوق‌های رای بیایند.

هانی‌زاده، با تشریح دلایل کاهش مشارکت در انتخابات پارلمانی عراق، گفت: در چندسال گذشته عراق درگیر پاک‌سازی این کشور از وجود داعش بود و حیدرالعبادی هم نتوانست خدمات رفاهی مورد نیاز را به مردم عراق را تامین کند. شرایط کنونی عراق نسبت به گذشته بسیار پیچیده‌تر شده است و رقبت زیادی برای شکل دهی دولت آینده عراق در مردم دیده نمی‌شود. از سوی دیگر عربستان سعودی نیز فوق‌العاده در تشدید اختلافات جریان‌های سیاسی عراق نقش تعیین کننده‌ای داشته است، به همین دلیل آمریکا و عربستان سعی دارند انتخابات عراق را مدیریت و در آینده طیف‌های لیبرال شیعی را حاکم کنند تا با ایران نیز زاویه داشته باشند. به این دلیل به نظر نمی‌رسد در آینده اختلافات و چالش‌های جدی در خصوص شیعیان نزدیک به ایران وجود داشته باشد.

دست بالای پارلمان در اختیار جریان صدر

هانی زاده ادامه داد: جریان صدر با استفاده از شرایط موجود و طرح شعار مبارزه با فساد در واقع توانست نظر مردم عراق خصوصا مردم فرودست را جلب کند، به نظر می‌رسد سقف چانه‌زنی این جریان در آینده برای تشکیل دولت ائتلافی افزایش خواهد یافت. مطالبات جریان السائرون متعلق به مقتدی صدر برای گرفتن وزارت‌خانه‌های کلیدی مثل وزارت دفاع، خارجه، کشور و وزارت اقتصاد تلاش می‌کند و از همین رو دست بالای جریان صدر در پارلمان آینده عراق کاملا مشهود خواهد بود.

ایران دخالتی در انتخابات عراق نداشته است

این کارشناس، با بیان اینکه ایران دخالت‌های مستقیمی در انتخابات عراق نداشته است، تصریح کرد: برخی از کشورهای عرب منطقه مانند عربستان تلاش کردند میان جریان‌های شیعی اختلاف ایجاد کنند. از سوی دیگر هزینه‌های تبلیغاتی و پمپاژ دلارهای نفتی باعث شده تا وضعیت انتخابات عراق با گذشته تفاوت پیدا کند و جریان مقتدی صدر که صدر در راس آن به عربستان نزدیک شده  نیز مزید بر علت شود. به نظر می‌رسد با چنین شرایطی نفوذ ایران در این کشور قطعا کاهش پیدا خواهد کرد.

این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با بیان اینکه اکنون میان دولت حیدرالعبادی و جریان السائرون اختلافات جدی وجود دارد، خاطرنشان کرد: جریان صدر، حیدرالعبادی را به فساد و رانت‌خواری متهم می‌کند و به دنبال این هستند که ایاد علاوی به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شود. یعنی جریان مقتدی صدر بیشتر به طیف لیبرال شیعه نزدیک است تا جریان نصر و انتظار می‌رفت الفتح که وابسته به جریان الحشدالشعبی است بتواند کرسی‌های بیشتری را در پارلمان به دست بیاورد. این موضوع نشان می‌دهد که قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در تقابل با جریان‌های شیعه ایران هستند و از این رو به نظر می‎رسد تشکیل دولت و کابینه آینده عراق با تاخیر صورت بگیرد.

هانی زاده با تاکید بر اینکه سپاه ایران نقشی در انتخابات عراق نداشته است، یادآور شد: نقش سپاه در سرکوب گروهک‌های تکفیری داعش در موصل و سایر مناطق سنی نشین کاملا مشهود بوده است. نقش ایران و سپاه پاسداران در کمک به حشدالشعبی و سازمان‌دهی حشدالشعبی در مقابل تروریست‌های داعشی مشخص بوده است اما سپاه هیچ‌گاه در مسائل سیاسی و داخلی عراق دخالتی نداشته است. زیرا این موضوعات مربوط به احزاب داخلی عراق است و صراحتا باید اعلام کنیم که ایران هیچ‌گونه نقشی در مهار یا تعیین انتخابات عراق نداشته است. بالعکس عربستان سعودی با پخش میلیون‌ها دلار سعی کرد تا جریان‌های همسو با خود را در این انتخابات پیروز کند.

ایران در عراق نفوذ معنوی دارد

این کارشناس مسائل خاورمیانه، ادامه داد: درست است که عربستان توانسته با حمایت‌های که انجام می‌دهد، جریان صدر را در انتخابات بالا بیاورد، اما در خصوص سایر جریان‌های لیبرال مثل طیف ایاد علاوی، نتوانست کرسی‌های زیادی را به دست بیاورد. به نظر می‌رسد عربستان علارغم هزینه‌های سنگینی که انجام داده نتوانسته موثر واقع شود. اما به هرحال بخشی از طیف‌های اهل سنت در حاکمیت آینده عراق نقش خواهند داشت و عربستان نیز کماکان سعی می‌کند که نفوذ خود در این کشور را حفظ کند.

هانی‌زاده با اشاره به جایگاه کنونی ایران در عراق و میان‌ مردم این کشور، گفت: نفوذ ایران در عراق بسیار بالا است. شیعیان این کشور نگاه ویژه‌ای به ایران دارند و می‌دانند که بدون ایران امکان ندارد که بتوانند حاکمیت را در اختیار داشته باشند. به همین دلیل عربستان سعودی و برخی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس تلاش کردند طیف‌های دیگر را وارد پارلمان کنند، اما موفق به این کار نشدند. نفوذ ایران در عراق یک نفوذ معنوی است و جریان مقتدی صدر که اکنون ارتباط تنگاتنگی با عربستان دارد، بیشترین کرسی را به دست آورده است که این موضوع در آینده می‌تواند چالش بزرگی برای ایران باشد. 

این تحلیلگر سیاسی ادامه داد: جریان مقتدی صدر که ارتباط نزدیکی با عربستان و آمریکا دارد، اگر بخواهد همچنان در راستای منافع و خواسته‌های عربستان حرکت کند، نفوذ ایران در دستگاه‌های حاکمیتی عراق را به شدت کاهش می‌دهد. لذا مقتدی صدر همچنان به دنبال ایجاد شکاف میان خانواده شیعه است. به معنای دیگر تلاش می‌کند تا میان شیعیان عراق و شیعیان هوادار ایران شکاف و دو دستگی شدیدی ایجاد کند.

کمک‌های مالی عربستان به جریان صدر داده شد

حسن هانی زاده با تشریح دلایل دوری صدر از ایران و گرایش به عربستان و آمریکا، گفت: در ملاقاتی که میان مقتدی صدر و محمدبن سلمان ولیعهد عربستان انجام شد، عربستان پیشنهادهای مالی را برای کمک به جریان صدر داد و این جریان اکنون اقدام به ساخت بیمارستان‌ها و ورزشگاه‌هایی در مناطق شیعه‌نشین عراق کرده است، در همین راستا سفارت‌خانه عربستان نیز سعی دارد تا شکاف میان شیعیان عراق و شیعیان عرب نزدیک به عربستان را تشدید کند. به همین دلیل مقتدی صدر چرخش به سمت عربستان داشته است.