مسکو در دوراهی تهران - تل‌آویو/ نگرانی روسیه از حضور بازیگران جدید در سوریه

رویداد۲۴ وبسایت المانیتور در گزارشی با عنوان «چرا ایران سوریه را ترک نمی‌کند؟» به بررسی تنش‌های اخیر در سوریه و مواضع تهران و مسکو در قبال روسیه پرداخته و نوشت:  لایه دیگری در جنگ سوریه که سال‌ها واضح و آشکار بود اکنون مورد توجه جهان قرار گرفته است. برای اسرائیل و ایران، این درگیری در مرکز همه آنچه از مارس 2011 تاکنون در سوریه به وقوع پیوسته است، قرار دارد؛ زمانی که اعتراضات برای برکناری بشار اسد در سوریه آغاز شد. 

برای ایرانیان، اسد اساسا به معنای یک متحد قابل اعتماد در رویارویی نظامی آینده با اسرائیل محسوب می‌شود، چه این تقابل میان حزب‌الله به عنوان نزدیکترین متحد جمهوری اسلامی ایران باشد و چه تقابل گسترده‌تری باشد که ایران را نیز در بربگیرد. به همین خاطر است که ایران زمانی که دید جایگاه اسد مورد تهدید قرار گرفته است، خطر را پیش بینی کرد و فورا برای اطمینان از حضور وی در قدرت وارد عمل شد. شاید به همین خاطر باشد که ایران هیچ گاه هرگونه آلترناتیوی را برای اسد نپذیرفت. چرا که رهبران ایران متقاعد شده‌‎اند که اسد تنها کسی در سوریه است که شجاعت دارد ایران را در موقعیت قابل توجهی علیه اسرائیل قرار دهد.

اما ایران تنها متحد اسد نیست. روسیه نیز متحد وفادار رژیم سوریه است. طی سال‌های گذشته حفظ موقعیت اسد موضوع مورد توافق و اجماع تهران و مسکو بوده است. علاوه بر این، تا به امروز، سوریه تنها موضوعی بوده که روسیه درباره آن با تهران همکاری داشته است. به همین خاطر، عملیات نظامی ایران برای قرار گرفتن مقابل اسرائیل در سوریه چیزی نیست که روسیه آمادگی پشتیبانی از آن را داشته باشد یا بخواهد روابط خود با اسرائیل را فدای آن کند.

این در حالی است که روسیه به دنبال تغییر وضعیت خود در سوریه پس از نقش‌آفرینی قدرتمند خود در این کشور نیست؛ چه حضور در جنگ یا هرگونه تقابل میان ایران و اسرائیل که منجر به تغییر وضعیت این کشور در سوریه شود. در همین حال، در تهران ابهاماتی درباره این موضوع که مسکو در واقع در سوریه به دنبال چه چیزی است نیز وجود دارد.

در حالی که موقعیت رسمی ایران بیانگر آن است که هیچ اتفاق جدیدی در سوریه ایجاد نشده است، منابع موجود موضوع متفاوت دیگری را نشان می‌دهند: چارچوب جنگ سوریه در حال تغییر است.

به گزارش رویداد۲۴ یک استاد دانشگاه در ایران در این باره می‌گوید: تقابل با آمریکا در خاورمیانه همکاری میان ایران و روسیه در بالاترین سطح خود قرار داده است. منافع روسیه و ایران در سوریه و منطقه تغییری نکرده است که منجر به پایان همکاری میان این دو کشور شود. برای روسیه اسرائیل یک دوست است و ایران یک متحد و هماهنگی ها و همکاری‌های روسیه بر پایه این 2 موضوع قرار دارد.

او معتقد است که مسکو از این باب نگرانی دارد که هرگونه تقابل میان ایران و اسرائیل می‌تواند به جذب دیگر بازیگران در کشور سوریه منجر شود.

این استاد دانشگاه می‌گوید: روسیه تلاش می‌کند از بروز هرگونه تنش میان دوست و متحد خود در سوریه جلوگیری کنند، اما رسانه‌های اسرائیل تلاش می‌کنند وضعیتی تنش میان ایران و روسیه را به تصویر بکشند. این درست نیست، به ویژه آنکه پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با تصمیم دونالد ترامپ، ایران اکنون پیشتر از گذشته به روسیه و چین نزدیک شده است.

در چهارم ژوئن گذشته، تنش در این زمینه به میزان غیرقابل پیش‌بینی رسید، چرا که نیروهای روسیه به نزدیکی مواضع حزب الله در قصیر در نزدیکی مرزهای سوریه و لبنان اعزام شدند. 

یک منبع ایرانی در سوریه در گفت‌وگو با المانیتور که خواست نامش فاش نشود، گفت: این اقدام بیانگر تلاش‌های روسیه برای سنجش ایران و حزب الله در منطقه بوده که بسیار حساس است.

او در این باره گفت: آنها برنامه ساخت یک پایگاه نظامی در این منطقه را دارند، و در نشستی که چند روز پس از این واقعه برگزار شد، مقامات ما به فرماندهان روسیه در سوریه به وضوح اعلام کردند که ما چنین اقداماتی را در آینده تحمل نمی‌کنیم، آنها حضور در این منطقه برای ایجاد یک پایگاه نظامی را رد کرده و تایید کردند که هرگونه اقدام در آینده با هماهنگی انجام خواهد شد.