مقصر تلاطم بازار نفت
رویداد۲۴-بانک آمریکایی گلدمن ساکس در تازه‌ترین گزارش خود بر تحلیل‌هایی که سیاست‌های آمریکا را عامل اصلی ایجاد تنش در بازار نفت معرفی می‌کرد، مهر تایید زد. طبق گزارش گلدمن ساکس، تصمیمات سیاسی دولت آمریکا به نوسانات بازار نفت دامن زده و چشم‌انداز قیمت‌ها را تیره و تار کرده است. به این ترتیب اختلالات تولید و عرضه در بازار نفت که تحت تاثیر تصمیمات سیاسی آمریکا در سراسر دنیا ایجاد شده است، می‌تواند با وجود اصرار ترامپ به کاهش قیمت نفت، قیمت‌ها را بار دیگر به ۸۰ دلار بر بشکه برساند.
احتمال آزادسازی بخشی از ذخایر استراتژیک نفت خام آمریکا، سیگنال‌های عربستان به فرمانبرداری از فشار‌های دونالد ترامپ برای افزایش تولید بیشتر و اعمال دور جدید تحریم‌ها علیه ایران از سوی دولت آمریکا که می‌تواند بخشی از صادرات نفت خام کشورمان را از بازار نفت خارج کند؛ از نگاه تحلیلگران گلدمن‌ساکس از جمله تصمیمات کاخ سفید هستند که منجر به بدتر شدن شرایط بازار طلای سیاه شده است.
پیش از این در گزارشی با عنوان «آدرس غلط ترامپ به بازار نفت» به بررسی سیاست‌های مخرب ترامپ و اثر آن بر بی‌ثباتی قیمت‌ها در بازار نفت پرداخته شد. در این گزارش، مداخله‌های دولت ترامپ در خاورمیانه، ایجاد نااطمینانی نسبت به برجام و تحریم‌های این کشور علیه ونزوئلا از جمله مهم‌ترین محرک‌های افزایش قیمت نفت عنوان شده بودند.
تردید‌هایی که در زمینه میزان فشار بر صادرات نفت خام ایران و همچنین زمانبندی اعمال تحریم‌ها علیه ایران وجود دارد، از نگاه کارشناسان گلدمن‌ساکس از جمله عواملی است که چشم‌انداز کوتاه‌مدت معاملات نفتی را نامعلوم باقی گذاشته است.
هشدار دامین کوروالین، کارشناس گلدمن‌ساکس روز گذشته در حالی منتشر شد که با نوسانات بازار همزمان شده بود. بعد از گذشت دو ماه از زمانی‌که هر بشکه نفت خام برنت در پی خروج یکجانبه آمریکا از توافق بین‌المللی برجام به قله ۸۰ دلار رسید، این نفت شاخص حالا با کاهش ۱۰ درصدی مواجه شده است.
سیاست خارجی دولت ترامپ همان‌طور که باعث جهش قیمت به بالاترین سطح در سه سال گذشته شد، مدتی بعد قیمت‌ها را در مسیر نزولی قرار داد. این بار این اعمال تعرفه واردات کالا‌های چینی به آمریکا با دستور ترامپ بود که به قیمت نفت فشار آورد. در کنار افزایش تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین، تصمیم اوپک برای افزایش تولید نیز عاملی برای کاهش قیمت‌ها بود.
اوپک پس از ۱۸ ماه اجرای موفق توافق کاهش تولید، با پیگیر‌ی‌های عربستان و روسیه، محدودیت تولید را تسهیل کرد. اما ردپای آمریکا در این تصمیم نیز مشاهده شد، زیرا ترامپ از متحد خود در اوپک درخواست افزایش تولید کرده بود تا فشار بر صادرات نفت خام ایران، بازار جهانی را با مشکلات کمتری مواجه سازد. در عین حال اختلال عرضه از سمت ونزوئلا نیز در گزارش یاد شده مورد اشاره قرار گرفت.
ونزوئلا از سال گذشته تا کنون چیزی حدود ۷۰۰ هزار بشکه از تولیدات روزانه خود را از دست داده و سطح تولیداتش به ۳/ ۱ میلیون بشکه در روز رسیده است. برخی پیش‌بینی‌ها انتظار دارند تولید روزانه این کشور در پی تداوم مشکلات اقتصادی و سیاسی، به کمتر از یک میلیون بشکه در روز نیز برسد.
همه برای یکی
گلدمن ساکس در گزارش خود به چرایی تمرکز ناگهانی دولت ترامپ به قیمت نفت نیز پرداخته است. در این گزارش آمده است: تمرکز ناگهانی دولت ترامپ بر قیمت نفت، از سوی مفسران سیاسی تلاشی برای کاستن از قیمت بنزین در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا در ماه نوامبر ارزیابی می‌شود. نگرانی دولت آمریکا از روند رشد قیمت بنزین در آمریکا، با نزدیک شدن به تاریخ نهایی بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، بیشتر نیز شده است.
تحریم‌های آمریکا علیه ایران ۲ روز پیش از برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره، شکل اجرایی به خود می‌گیرد، موضوعی که می‌تواند قیمت جهانی نفت را با شوکی دیگر افزایش دهد. آنطور که نویسنده گزارش گلدمن‌ساکس تاکید دارد: «کاهش صادرات نفت خام ایران بر اثر بازگشت تحریم‌ها و سیاست افزایش تولید روزانه نفت در عربستان سعودی که از سوی آمریکا برنامه‌ریزی شده است، اصولا باید به کاهش قیمت نفت منجر شود، اما با وجود ابهاماتی که در این دو زمینه وجود دارد، انتظار می‌رود که قیمت هر بشکه نفت خام برنت در کوتاه‌مدت در محدوده ۷۰ تا ۸۰ دلار در هر بشکه نوسان داشته باشد.»
به گزارش بلومبرگ، در حالی‌که تحلیلگران گلدمن‌ساکس انتظار دارند قیمت نفت خام برنت بار دیگر به قله ۸۰ دلار بازگردد، این بازگشت بر خلاف پیش‌بینی‌های قبلی، در اواخر امسال روی خواهد داد، زیرا آمریکا در حال بررسی برخی سیاست‌های نفتی برای کنترل قیمت نفت در محدوده زمانی برگزاری انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا در ماه نوامبر است. در عین حال در گزارش این بانک سرمایه‌گذاری آمریکایی تاکید شده است «پایین ماندن موجودی جهانی نفت خام، از دیگر عوامل حمایت از قیمت‌ها خواهد بود.»
هر بشکه نفت خام برنت در معاملات روز گذشته، تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۵:۳۰ به وقت تهران) با ۱۰ سنت افت قیمت به ۷۴/ ۷۱ دلار بر بشکه رسید. قیمت این نفت شاخص بازار جهانی، در معاملات روز دوشنبه افتی ۶/ ۴ درصدی داشت.
شاخص برنت روز گذشته و با تجربه دومین روز افت قیمت‌ها، به کمترین سطح از ۱۷ آوریل رسید. نفت خام آمریکا ۱۴ سنت کاهش قیمت داشت و ۹۲/ ۶۷ دلار بر بشکه معامله شد. این نفت شاخص نیز در معاملات روز دوشنبه ۲/ ۴ درصد افت قیمت داشت. قیمت نفت در حال حاضر در کف ۳ ماهه خود قرار دارد.
کنترل روسی-آمریکایی بر بازار نفت؟
اما در شرایطی که به‌نظر نمی‌رسد آمریکا قصد ایجاد تغییر در سیاست‌های خود را داشته باشد، رئیس‌جمهوری روسیه در دیدار خود با ترامپ که روز دوشنبه در پایتخت فنلاند انجام شد، نسبت به همکاری روسیه و آمریکا برای کنترل قیمت نفت ابراز امیدواری کرد.
رئیس‌جمهوری روسیه در کنفرانس خبری که بعد از دیدار خصوصی دو رئیس‌جمهوری برگزار شد، گفت: مسکو و واشنگتن می‌توانند برای آرام‌کردن نوسان در بازار نفت همکاری کنند. به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، روسیه با اوپک و سایر کشور‌های تولیدکننده خارج از اوپک از سال ۲۰۱۷ برای مدیریت حدود نیمی از عرضه نفت جهان پیمان همکاری بسته است.
این کشور‌ها پس از اینکه قیمت نفت در سال ۲۰۱۶ به پایین‌ترین حد در ۱۲ سال گذشته سقوط کرد و اقتصاد‌های وابسته به نفت را در مضیقه قرار داد، دست به‌کار شدند و تحت یک پیمان نفتی، میزان عرضه خود را محدود کردند.
آمریکا در این پیمان مشارکت ندارد با این حال آنطور که پوتین ابراز امیدواری کرده، قصد دارد با همکاری آمریکا نوسانات بازار نفت را کنترل کند. این اظهارات در حالی از سوی پوتین اعلام شد که طبق قوانین آمریکا، شرکت‌های آمریکایی از هر نوع همکاری برای کنترل قیمت‌ها منع شده‌اند و یک گروه در کنگره آمریکا اخیرا طرحی را برای مجازات اوپک به اتهام دستکاری قیمت‌ها احیا کرده است.
ولادیمیر پوتین در جریان کنفرانس مطبوعاتی که با حضور دونالد ترامپ در هلسینکی برگزار شد، در توضیح همکاری نفتی روسیه و آمریکا گفت: تصور می‌کنم که ما به‌عنوان یک تولیدکننده بزرگ نفت و گاز و آمریکا نیز به‌عنوان یک تولیدکننده بزرگ نفت و گاز، می‌توانیم با یکدیگر برای ساماندهی بازار‌های بین‌المللی همکاری کنیم، زیرا هیچ‌کدام از ما به ریزش قیمت‌ها علاقه‌مند نیستیم.
ترامپ پس از اینکه روند رشد تدریجی قیمت‌های نفت تسریع شد، از اوپک خواست برای پایین‌بردن قیمت‌ها اقدام کند. عربستان سعودی و روسیه که توافق کاهش تولید را هدایت می‌کنند ماه گذشته برای افزایش تولید به منظور جبران سقوط تولید ونزوئلا و جبران افت احتمالی صادرات ایران در نتیجه تحریم‌های آمریکا توافق کردند.
به گفته پوتین «مصرف‌کنندگان در سراسر جهان و همچنین تولیدکنندگان شیل آمریکا از نوسان قیمت‌ها در بازار نفت آسیب می‌بینند.» بر اساس گزارش شبکه سی‌ان‌بی‌سی، شرکت‌های حفاری شیل آمریکا از فناوری‌های جدیدی بهره برده و تولید نفت و گاز این کشور را به رکورد بالایی رسانده‌اند.
به همین علت آمریکا در حال‌حاضر بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز طبیعی مایع جهان بوده و در آستانه عبور از روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام است. با این حال باید دید آیا خوش‌بینی پوتین نسبت به همکاری نفتی ترامپ با روسیه به منظور کنترل قیمت نفت، نتیجه‌ای نیز به همراه خواهد داشت یا خیر، زیرا آمریکا همچنان بر مواضع سیاسی خود مانند آنچه آن را «صفر کردن صادرات نفت خام ایران» می‌خواند، تاکید دارد.
