کوپنیسم مدرن؛ هنر تبدیل کوپن کاغذی به الکترونیک!/ سوری: دولت اصرار دارد شرایط جنگ اقتصادی را تلقین کند

رویداد۲۴ بحران‌های اخیر در وضعیت پوشک، روغن، برنج و بسیاری از کالا‌های ضروری تداعی وضعیت جنگ زده و خاطرات دوران جنگ بود؛ دورانی که کمبود کالا، احتکاربرخی توزیع کنندگان و میل به خرید ازسوی مردم به دلیل عدم اطمینان از موجودی کالا‌ها شرایط بغرنجی را آورده بود؛ شرایطی که دولت وقت به این نتیجه رسید برای تنظیم بازار از کوپن‌هایی استفاده کند که سال‌ها بعد به نام کالابرگ مشهور شد. نزدیک به سه دهه از پایان جنگ و فضای روانی آن دوران می‌گذرد اما شدت گرفتن تحریم‌ها علیه ایران باعث شد بار دیگر بحث تنظیم بازار با کوپن به مسئله روز اقتصادی تبدیل کرده است تا تیم اقتصادی دولت از این راه بتواند کالا‌های ضروری را تامین کند. ماجرا از آنجا آغاز شد که همزمان با تشدید برخوردهای تعزیراتی و مبارزه با گرانفروشان و کم‌فروشان، دولت مشغول بررسی طرحی بود که روند اجرایی توزیع کالابرگ را آغاز کند.

 

طرح ابتدایی توسط علی ربیعی وزیر وقت کار مطرح شد و قرار بود براساس آن تنها مددجویان نهاد‌های حمایتی تحت پوشش قرار بگیرند، عمر حضور ربیعی در دولت به انجام طرح نرسید و در نهایت با راه افتادن سونامی گرانی دولت تصمیم گرفت جامعه هدف را از محدود کردن به یک قشر خاص خارج کرده و آن را به کلیه اقشار جامعه بسط دهد. آنگونه که شنیده شده قرار است کارت‌های بانکی تبدیل به کالاکارت شود و سهمیه‌ها از طریق آن پرداخت شود، با این حال نکته مبهمی که وجود داشت این بود که آیا این طرح به صورت موقت انجام خواهد شد یا دائمی؟ و دیگر آنکه بار روانی این طرح که یادآور دوران جنگ و سختی است، چگونه رفع خواهد شد؟ در این میان خبر واگذاری این طرح به فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز مطرح شد اما استقبالی از آن نشد.

 

 

احمدی میدری معاون وزیر رفاه در توضیح ارائه کالابرگ و شرایط آن گفته است: قرار است همان کارت بانکی که افراد با آن یارانه می‌گیرند به کالاکارت تبدیل شود تا افراد با مراجعه به فروشگاه‌ها با استفاده از کالا کارت بتوانند سهمیه کالایی‌شان که شامل کالا‌های اساسی است را تامین کنند. در این طرح کالاکارت به صورت الکترونیکی به مردم ارائه می‌شود و افراد هیچ دسترسی به پول نقدی نداشته بنابراین کالاکارت‌ها تضمینی برای رسیدن کالا‌های اساسی وارداتی با یارانه ارزی به دست مصرف‌کنندگان نهایی است.

 

میدری می‌گوید: این کارت قرار است سالی سه الی چهار مرتبه شارژ شود و تنها برای عبور از وضعیت امروز به وجود آمده و فعلاً ماهیانه ۱۰۰ هزار تومان شارژ خواهد شد.

 

 

داود سوری مدرس اقتصاد دانشگاه شریف و موسسه عالی بانکداری معتقد است سیستم کالابرگ ایران را به چند دهه قبل بازمی‌گرداند. او در توضیح نظر خود به رویداد۲۴ می‌گوید: ۴۰ سال است که نه ابداعی داریم و نه از تجارب گذشته درس می‌گیریم؛ تنها هنرمان این شده است که به جای کوپن کاغذی به کوپن الکترونیک ارتقا پیدا کرده‌ایم که این را هم مدیون پیشرفت تکنولوژی هستیم که از خارج آمده است.

مشکلات معیشت مردم با سبد کالا حل نمی‌شود

او معتقد است کالاکارت هیچ کمکی به بهبود وضع معیشیت و قدرت خرید خانواده‌ها نخواهد کرد و توضیح می‌دهد که این طرح شاید به طور مقطعی در ارائه برخی اجناس به چند خانواده بتواند عده‌ای را از فقر نجات دهد، اما ممکن نیست بتوان مشکلات معیشت مردم را با سبد کالا و دادن یک کیسه برنج و روغن حل کرد؛ این درحالی است که برای تامین منابع مالی این کالا‌ها از بانک مرکزی استقراض شده است که به بالاآوردن بدهی بیشتر برای دولت و ایجاد رانت کمک خواهد کرد.

این اقتصاددان می‌گوید: اطلاعات دقیقی از نحوه اجرای این طرح و جامعه هدف آن مشخص نیست و همین امر نشان می‌دهد دولت یک برنامه مشخص و مدون برای این طرح ندارد و مانند دیگر طرح‌ها موقتی و از سر بی‌عملی تصمیمی گرفتن است.

 

دولت اصرار دارد شرایط جنگ اقتصادی را تلقین کند

سوری گفته است: دولت اصرار دارد شرایط جنگ اقتصادی را تلقین کند؛ در حالیکه ما قبلا هم درشرایط تحریم‌ها بوده‌ایم و این گونه طرح‌ها که نشان از دلواپسی برای تامین معاش مردم دارد اجرا نشده بود، اما اینکه چرا این سیاست‌ها اجرایی می‌شود را باید در منافع کسانی که ازچنین طرح‌هایی سود می‌برند جستجو کرد. این قضیه درست مشابه داستان ارز دولتی بود آن زمان که خیلی‌ها آمدند و از اجرایی شدن ارز ۴۲۰۰ تومانی حمایت کردند اما بعد‌ها اعلام کردند که این طرح باعث به وجودآمدن رانت زیادی شد حال این طرح هم مانند بقیه طرح‌ها انگیزه‌های پنهانی درکار است که بعد‌ها انگیزه آن مشخص می‌شود.