پدیده فرونشست در ایران ۹۰ برابر شرایط بحران جهانی است/ تا ۷۰ هزار سال دیگر نمی‌توان کاری انجام داد!

رویداد۲۴ زینب غبیشاوی: نتیجه تحقیقات دو پژوهشگر ایرانی درباره پدیده فرونشست منتشر شد؛ اما نه در نشریات تخصصی ایران؛ که در مجله نیچر آلمانی. دلیل آن خیلی پیچیده نبود؛ نه در ایران برای کسی این پدیده اهمیت دارد، نه برنامه خاصی برای مقابله با آن وجود دارد.

 

آنگونه که تحقیقات دو پژوهشگر ایرانی نشان می‌دهد تهران چیزی حدود 36 سانتی متر فرونشست دارد. پیش از این هم تحقیقی انجام شده بود که مانند تحقیقات مشابه، نتیجه آن برای هیچ نهادی جذاب نبود! در یک سال گذشته میزان فرونشست زمین در شهریار ۲۲ سانتی‌متر و در دهه گذشته در کل تهران ۲متر بوده است.

 

اخیرا فرودگاه امام، بخش‌های مهمی از تهران و سایر استان‌های بزرگ مورد تهدید این پدیده قرار گرفته‌اند و طبق گفته کارشناسان حتی دیوار خانه‌های مردم شهریار نیز بخاطر این پدیده ترک برداشته است.

 

 

محمد درویش کارشناس مسائل زیست محیطی به رویداد۲۴ گفته فرونشست‌ها آخرین و غیرقابل بازگشت‌ترین مرحله تخریب سرزمین است. به معنای دیگر در همان جایی که فرونشست زمین رخ دهد، کاری برای آن سرزمین دست کم در یک دوره ۵۰ تا ۷۰ هزار ساله نمی‌توان انجام داد و ما باید صبر کنیم تا زمین در این مدت بتواند تاب‌آوری خود را بار دیگر به دست بیاورد. دلیل فرونشست‌ها تداوم افت سطح اب زیرزمینی است و زمانی که این تداوم بیشتر از ده سال طول بکشد منجر به این می‌شود که لایه‌های آب‌دار زیرین آب خودشان را از دست بدهند و در نهایت باعث فرونشست لایه‌های زمین می‌شود که بسیار هم خطرناک است.

 

درویش گفته در اتحادیه اروپا اعلام کرده که نباید اجازه دهیم در هیچ سرزمینی فرونشست‌ها به بیشتر از ۴ میلیمتر افزایش پیدا کند. با توجه به اعلامیه اتحادیه اروپا در چنین شرایطی باید یک کمیته بحران با حضور رهبران این سرزمین‌ها ایجاد شود تا بتوانند به سرعت به این موضوع رسیدگی کنند. اکنون در ایتالیا و اسپانیا میزان نشست ۳/۸ دهم میلیمتر است، چنین کمیته‌های شکل گرفته است درحالی که در ایران این رقم ۵۴ میلیمتر است که ۱۴۰ برابر شرایط بحرانی در اتحادیه اروپا است و اصلا هچی کمیته‌ای هم تشکیل نشده است.

 

او گفته در جنوب تهران در منطقه شهریار این رقم به ۳۶ میلیمتر در سال رسیده که ۹۰ برابر شرایط بحران و هشدار در اتحادیه اروپا است. در مناطق دیگری مانند حد فاصل میبد اردکان، ابر کوه، پارک ملی در جنوب اصفهان، در زرین شهر در غرب اصفهان، در آبی بیگلو در اردبیل، در نزدیکی فرودگاه کرمان، در سرچشمه‌های کارون و در بسیاری از مناطق دیگر کشورمان شاهد فرونشست هستیم و یکی از گسترده‌ترین فرونشست‌ها در دشت میناب و خلیج فارس اتفاق افتاده است که واقعا شگفت انگیز است.

این فعال زیست محیطی ادامه داد: میانگین ریزش‌های اسمانی چه ۵۰ میلیمتر مانند یزد و چه ۱۰۰۰ میلیمتر مانند اردبیل باشد، ما با پدیده فرونشست روبرو هستیم. این موضوع کاملا آشکار می‌کند که نوع مدیریت حاکم بر سرزمین به هیچ عنوان رنگ و بویی از واقعیت‌های زیست محیطی حاکم بر وطن نبرده است و باعق شده با چنین بحرانی مواجه شویم.

 

درویش با بیان اینکه متولی اصلی این ماجرا وزارت نیرو است، تصریح کرد: وزارت نیرو بسیار کند عمل کرده است و اکنون به تازگی تلاش کرده چاه‌های غیرمجاز را پلمپ کند، اما این راه‌کار اصلا کافی نیست، زیرا سیاست‌های کلان کشور همچنان بر طبل کشاورزی می‌کوبد و تا زمانی که ما وابستگی‌هایمان به منابع آب و خاک را کم نکنیم و گزینه‌های جدیدی را امتحان نکنیم، چنین اقدامات کوچکی نمی‌توان راه‌گشا باشد. نهاد‌های بین‌المللی نیز زمانی می‌توانند در این امر دخالت کنند که خود کشور از آن‌ها بخواهد و اکنون نیز با توجه به اینکه کشور ما تحت تحریم‌های شدید و جدی قرار گرفته است و هم مشکلات دیگری که دارند، فکر می‌کنند این موضوع برایشان در اولویت نیست.


او ادامه داد: نشست زمین باعث می‌شود خطرات بسیار زیادی شهروندان و زندگی آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. اکنون بسیاری از منازل در شهر ری ترک برداشته است، درهایشان بسته نمی‌شود، این فرونشست‌ها باعث می‌شود زمانی که زلزله ۴ ریشتری هم که می‌آید خسارت خیلی زیادی را بر جای بگذارد.

 

درویش گفته کشاورزان اکنون به شدت با بحران مواجه شده‌اند و چاه‌هایی که از آن استفاده می‌کنند خشک شده و ارتزاقشان با مشکل مواجه شده است. کشاورزان همواره خواهان گرفتن مجوز برای این هستند که کف شکنی کنند و عمق چاه‌هایشان را بیشتر کنند که این اقدام درست به معنای آن است که افراد شاخه‌ای از درخت را ببرند که خودشان روی آن نشسته‌اند.

این کارشناس و فعال محیط زیست با اشاره به راه‌کار‌هایی برای خروج از این بحران، گفت: ما باید اقتصادمان را به سمتی ببریم که کمترین وابستگی را به آب و خاک داشته باشیم. باید اقتصادی را تعریف کنیم که روی کسب و کار‌های سبز طراحی شده باشد. ما باید به سمت استفاده از انرژی‌های نو خصوصا انرژی‌های خورشیدی و بادی برویم، باید مناسبات بازرگانی خودمان را با توجه به ۴۷۰۰ کیلیومتر مرز آبی که داریم تقویت کنیم. باید با دنیا آشتی کنیم تا با کمترین فشار بر منابع ابی و خاکی‌مان جذابیت‌های تولیدی و اشتغال پایدار به دست بیاوریم. هرمتر مربع آبی که در بخش گردشگری هزینه شود، می‌تواند ۱۷۵ شغل پایدار ایجاد کند در صورتی که هر مترمکعب آبی که در هرثانیه در بخش کشاورزی استفاده می‌کنیم فقط نیم اشتغال پایدار ایجاد می‌کند.